Konwencja dotycząca utworzenia Organizacji Narodów Zjednoczonych dla Wychowania, Nauki i Kultury. Londyn.1945.11.16.

OŚWIADCZENIE RZĄDOWE

z dnia 11 września 1958 r.

w sprawie zmian wprowadzonych do tekstu Konwencji dotyczącej utworzenia Organizacji Narodów Zjednoczonych dla Wychowania, Nauki i Kultury, podpisanej w Londynie dnia 16 listopada 1945 r.

Podaje się niniejszym do wiadomości, że zostały wprowadzone następujące zmiany do tekstu Konwencji dotyczącej utworzenia Organizacji Narodów Zjednoczonych dla Wychowania, Nauki i Kultury, podpisanej w Londynie dnia 16 listopada 1945 r. (Dz. U. z 1947 r. Nr 46, poz. 242), na kolejnych dziewięciu sesjach Generalnej Konferencji:

II sesja Generalnej Konferencji w Meksyku.

Rezolucja z dnia 1 grudnia 1947 r.

Artykuł 4 paragraf 10 Konwencji otrzynuje brzmienie następujące:

"Generalna Konferencja przejmuje swój regulamin wewnętrzny. Na każdej sesji dokonuje ona wyboru swego Przewodniczącego i Biura".

III sesja Generalnej Konferencji w Bejrucie.

Rezolucja z dnia 10 grudnia 1948 r.

Artykuł IV paragraf 9 otrzymuje brzmienie następujące:

"Generalna Konferencja zbiera się co rok na sesję zwyczajną; może się ona zebrać na sesję nadzwyczajną na wezwanie Wydziału Wykonawczego. W czasie każdej sesji Generalna Konferencja ustala miejsce następującej sesji".

Do artykułu IV dodany zostaje nowy paragraf 14 w brzmieniu następującym:

"Jeżeli Wydział Wykonawczy zgodzi się na konsultacje z takimi organizacjami międzynarodowymi pozarządowymi lub półrządowymi, zgodnie z procedurą ustaloną w artykule XI paragraf 4, organizacje te będą proszone o wysyłanie swoich obserwatorów na sesje Generalnej Konferencji i jej komisyj".

IV sesja Generalnej Konferencji w Paryżu.

Rezolucja z dnia 5 października 1949 r.

Do artykułu IV Konwencji włączony zostaje nowy ustęp, który staje się paragrafem 9:

"Państwo-członek zalegający ze składkami na rzecz organizacji nie może brać udziału w głosowaniu na Generalnej Konferencji, jeżeli jego zadłużenie jest równe lub wyższe od sumy należności z tytułu uczestnictwa za pełne ubiegłe dwa lata.

Generalna Konferencja może jednak zezwolić takiemu Państwu-członkowi na wzięcie udziału w głosowaniu, jeżeli stwierdzi, że niewpłacenie należności nastąpiło z przyczyn niezależnych od jego woli".

V Generalna Konferencja we Florencji.

Rezolucja z dnia 15 czerwca 1950 r.

Artykuł V paragraf 3 otrzymuje brzmienie następujące:

"Członkowie Wydziału Wykonawczego pełnią swoje funkcje od zakończenia dorocznej sesji Generalnej Konferencji, która ich wybrała, aż do zakończenia trzeciej kolejnej dorocznej sesji zwyczajnej Generalnej Konferencji. Są oni wybrani ponownie bezpośrednio po tym okresie, ale nie mogą pełnić funjcji dłużej niż przez dwie kolejne kadencje. W czasie pierwszych wyborów zostanie wybranych osiemnastu członków, z których 1/3 wycofa się po upływie pierwszego roku piastowania mandatu, a 1/3 członków po upływie drugiego roku. Kolejność wycofania będzie ustalana bezpośrednio po wyborach drogą losowania. Następnie co roku będzie wybieranych 6 członków".

VI Generalna Konferencja w Paryżu.

Rezolucją z dnia 11 lipca 1951 r. między paragraf 2 i 3 art. II Aktu Konstytucyjnego włączono następujący dodatkowy paragraf:

"Terytoria lub grupy terytoriów, które nie ponoszą odpowiedzialności za prowadzenie swych stosunków zagranicznych, mogą być przyjęte na członków stowarzyszonych Organizacji przez Generalną Konferencję większością 2/3 głosów członków obecnych i głosujących, jeżeli prośba o ich przyjęcie została zgłoszona przez Państwo-członka lub jakąkolwiek władzę odpowiedzialną za prowadzenie ich stosunków zagranicznych. Generalna Konferencja określi rodzaj i zakres praw i obowiązków członków stowarzyszonych".

"Paragrafy 3 i 4 art II stają się odpowiednio paragrafami 4 i 5".

Paragraf C 8 b art. IV Aktu Konstytucyjnego zostaje zastąpiony tekstem następującym:

"Państwo-członek nie może brać udziału w głosowaniu Generalnej Konferencji, jeżeli wysokość jego zadłużenia jest wyższa od sumy składek należnych od niego za rok bieżący i za okres bezpośrednio go poprzedzający".

VII sesja Generalnej Konferencji w Paryżu.

Rezolucja z dnia 11 grudnia 1952 r. Poprawka do artykułu IV Konwencji:

"Słowo "redagowanych" użyte w drugim zdaniu artykułu IV paragrafu 2 zastąpione zostaje słowem "przedłożonych"".

Artykuł IV paragraf 3 Konwencji otrzymuje brzmienie następujące:

"Generalna Konferencja może zwoływać, jeśli uzna za stosowne, zgodnie z ustalonymi przez siebie przepisami, międzynarodowe konferencje Państw dla spraw wychowania, nauk ścisłych i humanistycznych lub dla krzewienia wiedzy. Generalna Konferencja lub Wydział Wykonawczy mogą zwoływać konferencje pozarządowe dla tych samych spraw zgodnie z przepisami ustalonymi przez Konferencję".

Na początku artykułu IV paragraf 5 dodano następujące słowa: "Z zastrzeżeniem postanowień artykułu V, 5c".

Artykuł IV paragraf 8 b otrzymuje brzmienie następujące:

"Artykuł IV paragraf 8 b.

"Państwo-członek nie może brać udziału w głosowaniu na Generalnej Konferencji, jeżeli wysokość należnych od niego sum z tytułu składek jest wyższa od łącznej należności za rok bieżący i za bezpośrednio poprzedzający go rok kalendarzowy".

Artykuł IV paragraf 9 otrzymuje brzmienie następujące:

"a) Generalna Konferencja zbiera się co dwa lata na sesję zwyczajną. Może ona zebrać się na sesję nadzwyczajną na mocy własnej decyzji albo na wezwanie Wydziału Wykonawczego lub też na żądanie co najmniej 1/3 Państw-członków.

"b) Na każdej sesji Konferencja ustala miejsce następnej sesji zwyczajnej. Miejsce każdej sesji nadzwyczajnej, zwołanej z inicjatywy Generalnej Konferencji, ustalane jest przez daną Konferencję, a w innych przypadkach miejsce to ustali Wydział Wykonawczy".

Poprawki do artykułu V.

Cyfrę "osiemnaście" użytą w artykule V paragraf 1 zastępuje się cyfrą "dwadzieścia".

Artykuł V paragraf 3 otrzymuje brzmienie następujące:

"Członkowie Wydziału Wykonawczego pełnią swoje funkcje od zakończenia sesji Generalnej Konferencji, na której zostali wybrani, aż do zakończenia następnej sesji zwyczajnej Generalnej Konferencji. Mogą oni być wybierani ponownie bezpośrednio po tym okresie, ale nie mogą pełnić funkcji dłużej, niż przez dwie kolejne kadencje. Połowa Wydziału podlega odnowieniu co dwa lata".

Artykuł V paragraf 5 otrzymuje brzmienie następujące:

"a) Wydział Wykonawczy przygotowuje porządek obrad Generalnej Konferencji. Bada program pracy Organizacji oraz odpowiedni preliminarz budżetowy przedłożony przez Dyrektora Generalnego zgodnie z artykułem VI paragraf 3 i przedkłada Generalnej Konferencji ze wszystkimi zaleceniami, jakie uzna za stosowne.

"b) Wydział Wykonawczy, działając z upoważnienia Generalnej Konferencji, jest odpowiedzialny przed nią za wykonanie programu przyjętego przez Konferencję. Zgodnie z postanowieniami Generalnej Konferencji i biorąc pod uwagę okoliczności, jakie mogą powstać między dwiema sesjami zwyczajnymi Konferencji, Wydział Wykonawczy podejmuje wszelkie odpowiednie środki, aby zapewnić skuteczne i należyte wykonanie programu przez Dyrektora Generalnego.

"c) Między dwiema sesjami zwyczajnymi Generalnej Konferencji Wydział może pełnić funkcje doradcze przy organizacji Narodów Zjednoczonych, przewidziane art. IV paragraf 5 pod warunkiem, że sprawa będąca przedmiotem konsultacji była początkowo rozpatrywana przez Konferencję lub że sposób jej załatwienia wynika z decyzji Konferencji."

Artykuł V paragraf 9 otrzymuje brzmienie następujące:

"Przewodniczący Wydziału Wykonawczego w imieniu Wydziału będzie przedstawiał na każdej sesji zwyczajnej Generalnej Konferencji (z komentarzami lub bez) sprawozdania z działalności Organizacji, sporządzone przez Dyrektora Generalnego za okres od ostatniej sesji zwyczajnej Konferencji. Poza w tym w latach, w których Generalna Konferencja nie zwołuje sesji zwyczajnej - Wydział Wykonawczy prześle Państwom-członkom sprawozdanie Dyrektora Generalnego z działalności Organizacji za okres ostatnich dwunastu miesięcy, dołączając swoje uwagi co do działalności przewidzianej na najbliższe dwanaście miesięcy".

Po paragrafie 10 artykułu V umieszczony zostaje następujący paragraf 11 (obecny paragraf 11 staje się paragrafem 12):

"W okresie między sesjami Generalnej Konferencji Wydział Wykonawczy może zwracać się o opinie doradcze do Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości w kwestiach prawnych, które powstaną w ramach działalności Organizacji".

Do artykułu V c włączone zostaje następujące sformułowanie:

"Artykuł Vc. Postanowienia przejściowe.

"a) Mandaty 6 członków Wydziału Wykonawczego, wybranych na V sesji Generalnej Konferencji, zostają przedłużone o jeden rok, tak aby wygasły one na VIII sesji. Członkowie ci mogą być ponownie wybierani pod warunkiem, że czas pełnienia przez nich funkcji nie może przekroczyć czterech lat.

"b) Mandaty 4 spośród 6 członków wybranych na VI sesji wygasną na VIII sesji. Mandaty 2 innych członków, wybranych drogą losowania, przedłużone zostają o dwa lata, tak aby wygasły one na IX sesji. Ci dwaj członkowie, którzy pełnili swoje funkcje przez kolejnych 5 lat, nie mogą być ponownie wybrani.

"c) Na VII sesji wybranych jest 8 nowych członków, a mandaty ich wygasną na IX sesji; mogą oni być ponownie wybrani pod warunkiem, że czas pełnienia przez nich funkcji nie może przekroczyć czterech lat.

"d) Generalna Konferencja wybiera na VIII i na następnych sesjach 10 nowych członków, którzy mogą być ponownie wybrani; czas trwania ich funkcji nie może przekroczyć czterech lat."

Poprawki do Artykułu VI.

Zakończenie paragrafu 3 artykułu VI otrzymuje brzmienie następujące:

"Będzie sporządzał propozycje dotyczące kroków, które ma podjąć Konferencja i Wydział, oraz będzie przygotowywał projekt programu pracy Organizacji wraz z odpowiednimi preliminarzami budżetowymi w celu przedłożenia go Wydziałowi".

VIII sesja Generalnej Konferencji w Montevideo.

Rezolucja z dnia 8 grudnia 1954 r.

W artykule II utworzony zostaje paragraf 6 w brzmieniu następującym:

"Każde Państwo-członek lub członek stowarzyszony Organizacji może z niej wystąpić po zawiadomieniu skierowanym do Dyrektora Generalnego. Wystąpienie nabiera mocy 31 grudnia w roku następującym po tym roku, w którym zawiadomienie zostało dokonane.Nie zmienia ono w niczym zobowiązań finansowych zainteresowanego państwa wobec Organizacji aż do daty, w której wystąpienie nabierze mocy. W przypadku wystąpienia członka stowarzyszonego zawiadomienie przekazuje w jego imieniu Państwo-członek lub jakakolwiek władza odpowiedzialna za jego stosunki międzynarodowe".

Artykuł V paragraf 1 Aktu Konstytucyjnego otrzymuje brzmienie następujące:

"Wydział Wykonawczy będzie się składał z 22 członków wybranych przez Generalną Konferencję spośród delegatów wyznaczonych przez Państwa-członków; każdy z członków będzie reprezentował rząd Państwa swej przynależności. Przewodniczący Generalnej Konferencji będzie urzędował z racji swego stanowiska w Wydziale Wykonawczym z głosem doradczym".

Artykuł V paragraf 4 otrzymuje brzmienie następujące:

"W przypadku śmierci lub ustąpienia jednego z członków na pozostałą część kadencji Wydział Wykonawczy zastąpi go osobą przedstawioną przez rząd Państwa, które reprezentował poprzedni członek.

Rząd zgłaszający kandydaturę oraz Wydział Wykonawczy powinny brać pod uwagę postanowienia paragrafu 2 niniejszego artykułu".

Artykuł V paragraf 12 otrzymuje brzmienie następujące:

"Jakkolwiek członkowie Wydziału Wykonawczego są przedstawicielami swoich rządów, to jednak nałożone na nich przez Generalną Konferencję zadania wykonują w imieniu całej Konferencji".

Artykuł 5 paragraf 13 otrzymuje brzmienie następujące:

"Mandaty członków Wydziału Wykonawczego pełniących swoje funkcje w czasie VIII sesji Generalnej Konferencji wygasną po jej zakończeniu. W czasie tej sesji będzie przeprowadzony z zachowaniem warunków przewidzianych w niniejszym artykule, wybór 22 członków; mandaty jedenastu spośród nich, wyznaczonych drogą losowania, wygasną po zakończeniu IX sesji. Następnie na każdej sesji zwyczajnej Generalnej Konferencji będzie wybieranych 11 członków".

Paragraf 9 artykułu V otrzymuje brzmienie następujące:

"Przewodniczący Wydziału Wykonawczego w imieniu Wydziału Wykonawczego będzie przedstawiał na każdej sesji zwyczajnej Generalnej Konferencji sprawozdania z działalności Organizacji (z komentarzami lub bez), sporządzone przez Dyrektora Generalnego zgodnie z artykułem VI 3b."

Paragraf 3 art. VI otrzymuje brzmienie następujące:

"a) Dotychczasowy tekst paragrafu 3.

"b) Dyrektor Generalny będzie sporządzał i przekazywał Państwom-członkom i Wydziałowi Wykonawczemu okresowe sprawozdania z działalności Organizacji. Generalna Konferencja ustali okresy, które mają być objęte tymi sprawozdaniami".

IX sesja Generalnej Konferencji w New Delhi.

Rezolucja z dnia 10 listopada 1956 r.

Generalna Konferencja postanowiła zmienić następująco artykuł V Aktu Konstytucyjnego:

a) W paragrafie 1 niniejszego artykułu zmienić cyfrę "dwadzieścia dwa" na "dwadzieścia cztery".

b) Paragraf 13 niniejszego artykułu zostaje zastąpiony następująco:

"Na IX sesji Generalnej Konferencji, z zachowaniem warunków przewidzianych w niniejszym artykule, zostanie dokonany wybór 13 członków. Mandat jednego z nich, uzyskany drogą losowania, wygaśnie po zakończeniu X sesji.Następnie na każdej sesji zwyczajnej Generalnej Konferencji będzie wybieranych 12 członków".

Jednolity tekst Konwencji dotyczącej utworzenia Organizacji Narodów Zjednoczonych dla Wychowania, Nauki i Kultury, podpisanej w Londynie dnia 16 listopada 1945 r., uwzględniający powyższe zmiany podaje się w załączeniu.

ZAŁĄCZNIK

KONWENCJA DOTYCZĄCA UTWORZENIA ORGANIZACJI NARODÓW ZJEDNOCZONYCH DLA WYCHOWANIA, NAUKI I KULTURY

przyjęta w Londynie dnia 16 listopada 1945 roku i zmieniona przez Generalną Konferencję na jej sesjach drugiej, trzeciej, czwartej, piątej, szóstej, siódmej, ósmej i dziewiątej.

Rządy Państw uczestniczących w niniejszej Konwencji w imieniu dobra swych narodów oświadczają:

że wojny biorą początek w umysłach ludzi, więc i w umysłach ludzi musi być zbudowana obrona pokoju;

że wzajemna nieznajomość dążeń i życia była w historii ludzkości główną przyczyną podejrzliwości i nieufności wśród narodów, przez co różnice między nimi zbyt często doprowadzały do wybuchu wojny;

że zakończona obecnie wielka i okropna wojna stała się możliwa w rezultacie odrzucenia demokratycznych zasad godności, równości oraz wzajemnego szacunku ludzi i propagowanie zamiast nich doktryny nierówności ludzi i ras, wynikła z ignorancji i uprzedzeń;

że szerokie rozpowszechnianie kultury i wychowania ludności w duchu sprawiedliwości, wolności i pokoju, jest niezbędne dla godności człowieka i jest świętym obowiązkiem, który wszystkie narody muszą wypełnić w duchu wzajemnej pomocy i troski;

że pokój oparty wyłącznie na politycznych i ekonomicznych układach między rządami nie mógłby zapewnić jednomyślnego, trwałego i szczerego poparcia narodów i że wobec tego pokój musi opierać się na intelektualnej i moralnej solidarności ludzkości.

Z tych powodów Państwa uczestniczące w tej Konwencji zdecydowane zapewnić wszystkim pełne i jednakowe wychowanie, nie skrępowane dążenie do obiektywnej prawdy i swobodną wymianę myśli i wiedzy postanowiły rozwijać i rozszerzać stosunki między sobą dla lepszego zrozumienia się i prawdziwszej oraz doskonalszej wiedzy o sobie.

W wyniku czego ustanawiają one niniejszym Organizację Narodów Zjednoczonych dla Wychowania, Nauki i Kultury mającą popierać - przez współpracę narodów w dziedzinie wychowawczej, naukowej i kulturalnej - cele zmierzające do międzynarodowego pokoju i powszechnej pomyślności, dla których utworzono Organizację Narodów Zjednoczonych i które jej Karta proklamuje.

Artykuł  I

Cele i zadania

1. Celem organizacji jest przyczyniać się do utrzymania pokoju i bezpieczeństwa przez pogłębianie - za pomocą wychowania, nauki i kultury - współpracy narodów dla zapewnienia ogólnego poszanowania sprawiedliwości, praworządności oraz praw człowieka i podstawowych swobód, które Karta Narodów Zjednoczonych przyznaje wszystkim narodom świata, bez różnicy rasy, płci, języka i religii.

2. Dla osiągnięcia tych celów Organizacja będzie:

a) popierała wzajemne poznawanie i zrozumienie się narodów za pomocą wszelkich sposobów masowej informacji i zalecała w tym celu takie umowy międzynarodowe, jakie mogą być konieczne dla popierania swobodnego obiegu myśli w słowie i obrazie;

b) energicznie popierała wychowanie powszechne i szerzenie kultury przez współpracę z Członkami - na ich żądanie w rozwijaniu działalności wychowawczej przez ustanowienie współpracy między narodami, mającej na celu popieranie równych możliwości wychowawczych bez względu na rasę, płeć lub inne społeczne czy ekonomiczne różnice, przez proponowanie metod wychowawczych najodpowiedniejszych dla wyrobienia w dzieciach na całym świecie poczucia odpowiedzialności za wolność;

c) pielęgnowała, rozwijała i rozpowszechniała wiedzę zapewniając ochronę i opiekę światowemu dziedzictwu książek, dzieł sztuki i pomników historii i nauki, oraz polecając narodom zainteresowanym zawieranie niezbędnych w tym celu konwencji międzynarodowych, zachęcając narody do współpracy we wszystkich dziedzinach działalności intelektualnej włącznie z międzynarodową wymianą przedstawicieli wychowania, nauki i kultury przez wymianę wydawnictw, przedmiotów o warości artystycznej i naukowej oraz innych źródeł informacji, inicjując metody międzynarodowej współpracy zmierzającej do udostępnienia ludom wszystkich krajów materiałów przez nie drukowanych i opublikowanych.

3. Dla zachowania niezależności, nienaruszalności, płodnej różnorodności kultur i systemów wychowawczych w Państwach będących członkami niniejszej Organizacji będzie się ona wstrzymywała od interweniowania w sprawach wchodzących z istoty swej w zakres jurysdykcji wewnętrznej.

Artykuł  II

Członkostwo

1. Członkowie Organizacji Narodów Zjednoczonych mają jednocześnie prawo członkostwa Organizacji Narodów Zjednoczonych dla Wychowania, Nauki i Kultury.

2. Z zastrzeżeniem podlegania warunkom umowy pomiędzy niniejszą Organizacją a Organizacją Narodów Zjednoczonych i po zatwierdzeniu stosownie do artykułu X tej Konwencji, państwa nie będące członkami Organizacji Narodów Zjednoczonych mogą być na zlecenie Wydzału Wykonawczego przyjęte na członków Organizacji uchwałą powziętą przez Generalną Konferencję większością 2/3 głosów.

3. Terytoria lub grupy terytoriów, które nie ponoszą odpowiedzialności za prowadzenie swych stosunków zagranicznych, mogą być przyjęte na członków stowarzyszonych Organizacji przez Generalną Konferencję większością 2/3 głosów członków obecnych i głosujących, jeżeli prośba o ich przyjęcie została zgłoszona przez Państwo-członka lub jakąkolwiek władzę odpowiedzialną za prowadzenie ich stosunków zagranicznych. Generalna Konferencja określi rodzaj i zakres praw i obowiązków członków stowarzyszonych.

4. Członkowie Organizacji, zawieszeni w swoich prawach i przywilejach członkostwa Organizacji Narodów Zjednoczonych, zostaną na żądanie Organizacji Narodów Zjednoczonych zawieszeni w prawach i przywilejach niniejszej Organizacji.

5. Członkowie niniejszej Organizacji usunięci z Organizacji Narodów Zjednoczonych tracą ipso facto prawo członkostwa.

6. Każde Państwo-członek lub członek stowarzyszony Organizacji może z niej wystąpić po zawiadomieniu skierowanym do Dyrektora Generalnego. Wystąpienie nabiera mocy 31 grudnia w roku następującym po tym roku, w którym zawiadomienie zostało dokonane. Nie zmienia ono w niczym zobowiązań finansowych zainteresowanego państwa wobec Organizacji, aż do daty, w której wystąpienie nabierze mocy. W przypadku wystąpienia członka stowarzyszonego zawiadomienie przekazuje w jego imieniu Państwo-członek lub jakakolwiek władza odpowiedzialna za jego stosunki międzynarodowe.

Artykuł  III

Organy

Organizacja będzie posiadać następujące organy: Generalną Konferencję, Wydział Wykonawczy, Sekretariat.

Artykuł IV

Generalna Konferencja

A. Skład

1. Generalna Konferencja będzie składała się z przedstawicieli państw będących członkami Organizacji. Rząd każdego Państwa-członka zamianuje nie więcej niż pięciu przedstawicieli, którzy mają być dobrani po konsultacji z Komisją Narodową jeśli taka zostanie ustanowiona, albo z ciałami wychowawczymi, naukowymi i kulturalnymi.

B. Zadania

2. Generalna Konferencja będzie decydowała o polityce i głównych wytycznych działania Organizacji. Będzie ona decydowała o programach przedłożonych przez Wydział Wykonawczy.

3. Generalna Konferencja może zwoływać, jeśli uzna za stosowne, zgodnie z ustalonymi przez siebie przepisami, międzynarodowe konferencje Państw dla spraw wychowania, nauk ścisłych i humanistycznych lub dla krzewienia wiedzy. Generalna Konferencja lub Wydział Wykonawczy mogą zwoływać konferencje porządkowe dla tych samych spraw zgodnie z przepisami ustalonymi przez Konferencję.

4. Generalna Konferencja uchwalając wnioski mające być przedłożone Państwom-członkom, będzie rozróżniała pomiędzy zaleceniami a Konwencjami międzynarodowymi, które wymagają ratyfikacji. W pierwszym wypadku wystarczy zwykła większość głosów, w drugim wypadku wymagana będzie większość 2/3 głosów.Każde z Państw-członków przedstawi swoim właściwym władzom zalecenia i konwencje w przeciągu jednego roku od zamknięcia sesji Generalnej Konferencji, na której zostały one przyjęte.

5. Z zastrzeżeniem postanowień artykułu V, 5 c Generalna Konferencja udzielać będzie rad Organizacji Narodów Zjednoczonych w sprawach mających aspekt wychowawczy, naukowy i kulturalny, zgodnie z warunkami i procedurą , ustalonymi między właściwymi władzami obu Organizacji.

6. Generalna Konferencja będzie przyjmowała i rozpatrywała sprawozdania periodyczne, przedkładane przez Państwa będące członkami, jak przewidziano w artykule VIII.

7. Generalna Konferencja będzie wybierała członków Wydziału Wykonawczego i zamianuje Dyrektora Generalnego na zlecenie Wydziału.

C. Głosowanie

8. a) Każde Państwo-członek będzie miało jeden głos na Konferencji Generalnej. Decyzje będą powzięte zwykłą większością głosów z wyjątkiem tych wypadków, w któ rych postanowienia tej konwencji wymagają 2/3 większości głosów. Przez większość rozumie się większość członków obecnych i głosujących.

b) Państwo-członek nie może brać udziału w głosowaniu na Generalnej Konferencji, jeżeli wysokość należnych od niego sum z tytułu składek jest wyższa od łącznej należności za rok bieżący i za bezpośrednio poprze dzający go rok kalendarzowy.

c) Generalna Konferencja może jednak zezwolić takiemu Państwu-członkowi na wzięcie udziału w głosowaniu, jeżeli stwierdzi, że niewpłacenie należności nastąpiło z przyczyn niezależnych od jego woli.

D. Procedura

9. a) Generalna Konferencja zbiera się co dwa lata na sesję zwyczajną. Może ona zebrać się na sesję nadzwyczajną na mocy własnej decyzji, albo na wezwanie Wydziału Wykonawczego lub też na żądanie co najmniej 1/3 Państw-członków.

b) Na każdej sesji Konferencja ustala miejsce następnej sesji zwyczajnej. Miejsce każdej sesji nadzwyczajnej, zwołanej z inicjatywy Generalnej Konferencji, ustalane jest przez daną Konferencję, a w innych przypadkach miejsce to ustali Wydział Wykonawczy.

10. Generalna Konferencja przyjmuje swój regulamin wewnętrzny. Na każdej sesji dokonuje ona wyboru Przewodniczącego i Biura.

11. Generalna Konferencja powoła specjalne i techniczne komitety oraz takie podległe instytucje, jakie będą konieczne dla jej celów.

12. Generalna Konferencja spowoduje wydanie zarządzeń mających umożliwić publiczności przysłuchiwanie się jej obradom z tym zastrzeżeniem, że zostanie to uregulowane w sposób przez Konferencję przepisany.

E. Obserwatorzy

13. Generalna Konferencja na zalecenie Wydziału Wykonawczego oraz większością 2/3 głosów może pod warunkiem, że będzie to zgodne z przepisami jej procedury, zaprosić przedstawicieli międzynarodowych organizacji na określone sesje Konferencji lub jej Komisyj, jak o tym mowa w artykule XI paragraf 4.

14. Jeżeli Wydział Wykonawczy zgodzi się na konsultacje z takimi organizacjami międzynarodowymi lub półrządowymi, zgodnie z procedurą ustaloną w artykule XI paragraf 4, organizacje te będą proszone o wysyłanie swoich obserwatorów na sesje Generalnej Konferencji i jej Komisyj.

Artykuł  V

Wydział Wykonawczy

A. Skład

1. Wydział Wykonawczy będzie się składał z 24 członków wybranych przez Generalną Konferencję spośród delegatów mianowanych przez Państwa-członków; każdy z nich będzie reprezentował rząd swego Państwa. Przewodniczący Generalnej Konferencji będzie urzędował z racji swego stanowiska w Wydziale Wykonawczym z głosem doradczym.

2. Wybierając członków Wydziału Wykonawczego, Generalna Konferencja postara się, aby w jego skład wchodziły osoby kompetentne w dziedzinie sztuki, nauk humanistycznych i ścisłych, wychowania i krzewienia idei oraz posiadające, dzięki doświadczeniu i zdolnościom, kwalifikacje do wypełniania administracyjnych i wykonawczych obowiązków Wydziału. Konferencja będzie przy wyborze uwzględniała również różnorodność kultur i równomierność podziału geograficznego. W jednym i tym samym czasie tylko jeden delegat tego samego Państwa-członka będzie mógł pełnić funkcje w Wydziale. Przewodniczący Konferencji nie wchodzi tu w rachubę.

3. Członkowie Wydziału Wykonawczego pełnią swoje funkcje od zakończenia sesji Generalnej Konferencji na której zostali wybrani, aż do zakończenia następnej sesji zwyczajnej Generalnej Konferencji. Mogą oni być wybierani ponownie bezpośrednio po tym okresie, ale nie mogą pełnić funkcji dłużej niż przez dwie kolejne kadencje. Połowa Wydziału podlega odnowieniu co dwa lata.

4. W wypadku śmierci lub ustąpienia jednego z członków na pozostałą część kadencji Wydział Wykonawczy zastąpi go osobą przedstawioną przez rząd Państwa, które reprezentował poprzedni członek.

Rząd zgłaszający kandydaturę oraz Wydział Wykonawczy powinny brać pod uwagę postanowienia paragrafu 2 niniejszego artykułu.

B. Zadania

5. a) Wydział Wykonawczy przygotowuje porządek obrad Generalnej Konferencji. Bada odpowiedni preliminarz budżetowy przedłożony przez Dyrektora Generalnego zgodnie z artykułem VI paragraf 3 oraz program pracy Organizacji i przedkłada Generalnej Konferencji ze wszystkimi zaleceniami, jakie uzna za stosowne.

b) Wydział Wykonawczy, działając z upoważnienia Generalnej Konferencji, jest odpowiedzialny przed nią za wykonanie programu przyjętego przez Konferencję. Zgodnie z postanowieniami Generalnej Konferencji i biorąc pod uwagę okoliczności, jakie mogą powstać między dwiema sesjami zwyczajnymi Konferencji, Wydział Wykonawczy podejmuje wszelkie odpowiednie środki, aby zapewnić skuteczne i należyte wykonanie programu przez Dyrektora Generalnego.

c) Między dwiema sesjami zwyczajnymi Generalnej Konferencji Wydział może pełnić funkcje doradcze przy Organizacji Narodów Zjednoczonych przewidziane w artykule IV paragraf 5 pod warunkiem, że sprawa będąca przed miotem konsultacji była początkowo rozpatrywana przez Konferencję lub, że sposób jej załatwienia wynika z decyzji Konferencji.

6. Wydział Wykonawczy będzie zalecał Generalnej Konferencji sprawy dotyczące przyjęcia nowych członków do Organizacji.

7. Wydział Wykonawczy będzie ustanawiał przepisy swego regulaminu wewnętrznego z zastrzeżeniem przedkładania ich do decyzji Generalnej Konferencji. Będzie wybierał urzędników spośród swoich członków.

8. Wydział Wykonawczy będzie się zbierał na sesję zwyczajną co najmniej dwa razy do roku i będzie się mógł zbierać na sesję nadzwyczajną, zwołaną przez Przewodniczącego z jego własnej inicjatywy lub na żądanie sześciu członków Wydziału.

9. Przewodniczący Wydziału Wykonawczego w imieniu Wydziału Wykonwczego będzie przedstawiał na każdej sesji zwyczajnej Generalnej Konferencji sprawozdania (z komentarzami lub bez) z działalności Organizacji, sporządzone przez Dyrektora Generalnego zgodnie z artykułem VI, 3 b.

10. Wydział Wykonawczy poczyni wszystkie niezbędne kroki mające na celu zasięganie rady u przedstawicieli międzynarodowych organizacji lub osób kwalifikowanych według ich kompetencji.

11. W okresie między sesjami Generalnej Konferencji Wydział Wykonawczy może zwracać się o opinie doradcze do Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości w kwestiach prawnych, które powstaną w ramach działalności Organizacji.

12. Jakkolwiek członkowie Wydziału Wykonawczego są przedstawicielami swoich rządów, to jednak nałożone na nich przez Generalną Konferencję zadania wykonują w imieniu całej Konferencji.

C. Postanowienia przejściowe

13. Na IX sesji Generalnej Konferencji, z zachowaniem warunków przewidzianych w niniejszym artykule, zostanie dokonany wybór 13 członków. Mandat jednego z nich, uzyskany drogą losowania, wygaśnie po zakończeniu X sesji. Następnie na każdej sesji zwyczajnej Generalnej Konferencji będzie wybieranych 12 członków.

Artykuł  VI

Sekretariat

1. Sekretariat będzie się składał z Naczelnego Dyrektora i z takiego zespołu urzędników, jaki będzie potrzebny.

2. Wydział Wykonawczy zaproponuje, a Generalna Konferencja zamianuje Dyrektora Generalnego na okres 6 lat, na warunkach zatwierdzonych przez Konferencję; będzie on mógł być ponownie mianowany. Dyrektor Generalny będzie najwyższym administracyjnym urzędnikiem Organizacji.

3. a) Dyrektor Generalny albo wyznaczony przez niego delegat będzie uczestniczył, bez prawa głosu, we wszystkich zebraniach Generalnej Konferencji, Wydziału Wykonawczego i Komitetów Organizacji. Będzie on układał projekty dotyczące właściwej działalności Konferencji i Wydziału. Będzie sporządzał propozycje dotyczące kroków, które ma podjąć Konferencja i Wydział, oraz będzie przygotowywał projekt programu pracy Organizacji wraz z odpowiednimi preliminarzami budżetowymi w celu przedłożenia ich Wydziałowi.

b) Dyrektor Generalny będzie sporządzał i przekazywał Państwom-członkom i Wydziałowi Wykonawczemu okresowe sprawozdania z działalności Organizacji. Generalna Konferencja ustali okresy, które mają być objęte tymi sprawozdaniami.

4. Dyrektor Generalny mianuje personel Sekretariatu zgodnie z regulaminem dla personelu, pod warunkiem uzyskania aprobaty Generalnej Konferencji. Z zastrzeżeniem, że będzie w pierwszym rzędzie uwzględniona nieskazitelność, biegłość i umiejętność techniczna - personel będzie dobrany z możliwie najbardziej różnorodnych stref geograficznych.

5. Odpowiedzialność Generalnego Dyrektora i personelu będzie nosiła charakter wyłącznie międzynarodowy. Przy wykonywaniu swych obowiązków nie będą oni przyjmowali instrukcyj od jakiegokolwiek rządu czy jakiejkolwiek władzy poza Organizacją. Będą wstrzymywać się od wszelkiego działania, które mogłoby szkodzić ich stanowisku urzędników międzynarodowych. Każde Państwo będące członkiem Organizacji zobowiązuje się szanować międzynarodowy charakter odpowiedzialności Generalnego Dyrektora i personelu i nie będzie starało się wpływać na spełniane przez nich obowiązki.

6. Nic w tym artykule nie wyklucza możliwości zawierania przez Organizację w ramach Organizacji Narodów Zjednoczonych specjalnych porozumień dotyczących wspólnych usług, wspólnego personelu i wzajemnej wymiany personelu.

Artykuł  VII

Krajowe instytucje współpracujące

1. Każde Państwo-członek wyda stosownie do swych specjalnych warunków odpowiednie zarządzenie mające na celu wciągnięcie do prac Organizacji swych głównych instytucyj zainteresowanych sprawami wychowania, nauki i kultury najlepiej przez utworzenie Narodowej Komisji jak najszerzej reprezentującej Rząd i te instytucje.

2. Tam, gdzie istnieją narodowe komisje lub krajowe instytucje współpracujące, będą one funkcjonowały w charakterze doradczym wobec Rządu i delegacji na Generalną Konferencję w sprawach dotyczących Organizacji oraz będą działały jako organy łączności we wszystkich sprawach interesujących Organizację.

3. Organizacja może, na żądanie Państwa-członka, delegować do Narodowej Komisji tego państwa czasowo lub na stałe jednego członka swego Sekretariatu celem uczestniczenia w jej pracach.

Artykuł  VIII

Sprawozdania Państw-członków

Każde Państwo-członek będzie składało w sposób określony przez Generalną Konferencję okresowe raporty o swych ustawach, regulaminach i statystyce odnośnie do swych instytucji i działalności w dziedzinie wychowawczej, naukowej i kulturalnej oraz o akcji podjętej zgodnie z zaleceniami i umowami, o których mowa w art. IV paragraf 4.

Artykuł IX

Budżet

1. Organizacja będzie administrowała budżetem.

2. Generalna Konferencja zatwierdzi ostatecznie budżet i ustali udział finansowy każdego z Państw-członków Organizacji, z zastrzeżeniem postanowień, które mogą być zamieszczone w umowie zawartej z Organizacją Narodów Zjednoczonych zgodnie z art. X.

3. Generalny Dyrektor za aprobatą Wydziału Wykonawczego może przyjmować dary, legaty lub subwencje bezpośrednio od Rządów, instytucyj publicznych lub prywatnych, stowarzyszeń i osób prywatnych.

Artykuł  X

Stosunki z Organizacją Narodów Zjednoczonych

Organizacja niniejsza, jako jedna z instytucji wyspecjalizowanych, wymienionych w art. 57 Karty Narodów Zjednoczonych, nawiąże stosunki z Organizacją Narodów Zjednoczonych z chwilą, gdy to tylko będzie możliwe. Stosunki te będą oparte na umowie z Organizacją Narodów Zjednoczonych zgodnie z Artykułem 63 Karty. Umowa ta będzie przedstawiona do aprobaty Generalnej Konferencji niniejszej Organizacji. Umowa ta stworzy podstawę dla skutecznej współpracy pomiędzy dwiema organizacjami w dążeniu do wspólnych im celów i jednocześnie uzna autonomię niniejszej Organizacji w zakresie kompetencji ustalonych w niniejszej Konwencji. Umowa ta może, wsród innych spraw, przewidywać zatwierdzenie i finansowanie budżetu Organizacji przez Ogólne Zgromadzenie Narodów Zjednoczonych.

Artykuł XI

Współpraca z innymi wyspecjalizowanymi międzynarodowymi organizacjami i instytucjami

1. Organizacja niniejsza może współpracować z innymi wyspecjalizowanymi organizacjami międzyrządowymi i instytucjami, których zainteresowania i działalność są pokrewne jej celom. W tym celu Generalny Dyrektor na mocy wysokiego autorytetu Wydziału Wykonawczego może ustanowić konkretne stosunki i współpracę z takimi organizacjami i instytucjami oraz powołać takie wspólne komitety, jakie mogą być konieczne do zapewnienia skutecznej współpracy. Wszelkie formalne porozumienia zawarte z takimi organizacjami czy instytucjami będą podlegały aprobacie Wydziału Wykonawczego.

2. Ilekroć Generalna Konferencja tej Organizacji i kompetentne władze jakichkolwiek innych wyspecjalizowanych organizacji międzyrządowych i instytucji o celach i zadaniach wchodzących w zakres niniejszej Organizacji uznają za pożądane dokonanie przelewu ich zasobów i działalności na niniejszą Organizację.Generalny Dyrektor może w tym celu zawrzeć układ możliwy do przyjęcia dla obu stron, z zastrzeżeniem uzyskania aprobaty Konferencji.

3. Organizacja niniejsza może wchodzić w odpowiednie porozumienia z innymi organizacjami międzynarodowymi co do obopólnych reprezentacyj na zebraniach.

4. Organizacja Narodów Zjednoczonych dla Wychowania, Nauki i Kultury może poczynić odpowiednie kroki dla konsultacji i współpracy z pozarządowymi międzynarodowymi organizacjami zainteresowanymi w sprawach wchodzących w zakres jej kompetencji i może zwrócić się do nich o wykonanie specjalnych zadań. Taka współpraca może przyjąć również formę odpowiedniego udziału przedstawicieli tych organizacji w komitetach doradczych ustanowionych przez Generalną Konferencję.

Artykuł  XII

Status prawny Organizacji

Postanowienia Artykułów 104 i 105 Karty Organizacji Narodów Zjednoczonych dotyczące statusu prawnego Organizacji Narodów Zjednoczonych, jej przywilejów i immunitetów będą również odnosiły się do niniejszej Organizacji.

Artykuł XIII

Poprawki

1. Projekty poprawek do niniejszej Konwencji wejdą w życie po zatwierdzeniu przez Konferencję Generalną większością dwóch trzecich głosów z zastrzeżeniem jednak, że te poprawki, które przewidują zasadnicze zmiany w celach Organizacji lub nowe zobowiązania dla Państw-członków, będą wymagały przed wejściem w życie akceptacji przez dwie trzecie Państw-członków. Teksty proponowanych poprawek będą podane przez Dyrektora Generalnego do wiadomości Państw-członków co najmniej na 6 miesięcy przed ich rozpatrzeniem przez Generalną Konferencję.

2. Generalna Konferencja będzie mogła przyjąć większością dwóch trzecich przepisy dotyczące wykonania postanowień tego artykułu.

Artykuł  XIV

Interpretacja

1. Teksty angielski i francuski niniejszej Konwencji będą uważane za równie autentyczne.

2. Wszelkie kwestie lub różnice zdań co do interpretacji niniejszej Konwencji będą przedkładane do rozstrzygnięcia Trybunałowi Sprawiedliwości lub trybunałowi rozjemczemu stosownie do decyzji Konferencji Generalnej zgodnie z jej regulaminem.

Artykuł  XV

Wejście w życie

1. Niniejsza Konwencja będzie podlegała akceptacji. Dokumenty akceptacji będą złożone Rządowi Zjednoczonego Królestwa.

2. Dla podpisu umowa niniejsza zostanie złożona w archiwach Rządu Zjednoczonego Królestwa. Podpis może być położony przed lub po złożeniu dokumentu akceptacji. Akceptacja nie będzie ważna bez podpisu poprzedzającego ją lub po niej następującego.

3. Niniejsza Konwencja wejdzie w życie po przyjęciu jej przez 20 sygnatariuszy. Późniejsze akceptacje nabiorą mocy niezwłocznie.

4. Rząd Zjednoczonego Królestwa poinformuje wszystkich członków Narodów Zjednoczonych o otrzymaniu wszystkich dokumentów akceptacji i o dacie wejścia Konwencji w życie, zgodnie z poprzednim paragrafem.

Na dowód czego niżej podpisani należycie do tego upoważnieni podpisali niniejszą Konwencję w językach angielskim i francuskim przy równej autentyczności obu tekstów.

Sporządzono w Londynie dnia 16 listopada 1945 r. w jednym egzemplarzu w językach angielskim i francuskim. Uwierzytelnione kopie zostaną przesłane przez Rząd Zjednoczonego Królestwa do Rządów wszystkich Członków Narodów Zjednoczonych.

• Identyfikator: Dz.U.1958.63.311 t.j.
• Rodzaj: Umowa międzynarodowa
• Tytuł: Konwencja dotycząca utworzenia Organizacji Narodów Zjednoczonych dla Wychowania, Nauki i Kultury. Londyn.1945.11.16.
• Data aktu: 16/11/1945
• Data ogłoszenia: 21/10/1958
• Data wejścia w życie: 06/11/1946