Wykonywanie ustawy z dnia 16 maja 1922 roku o urlopach dla pracowników, zatrudnionych w przemyśle i handlu.

ROZPORZĄDZENIE

MINISTRA PRACY I OPIEKI SPOŁECZNEJ

z dnia 11 czerwca 1923 r.

wydane w porozumieniu z Ministrem Przemyślu i Handlu w przedmiocie wykonywania ustawy z dnia 16 maja 1922 r. o urlopach dla pracowników, zatrudnionych w przemyśle i handlu.

Na mocy art. 5, 6 i 11 ustawy z dnia 16 maja 1922 r. o urlopach dla pracowników, zatrudnionych w przemyśle i handlu (Dz. U. R. P. z r. 1922, № 40 poz. 334) zarządza się co następuje:

I.

Prawo do korzystania z urlopu.

§ 1. Wszyscy pracownicy, objęci art. 1 ustawy, którzy w myśl art. 2 uzyskali prawo do urlopu, dopóki prawa tego nie utracili, posiadają prawo do otrzymania urlopu w każdym roku kalendarzowym.

§ 2. Pracownicy przedsiębiorstw sezonowych, w których praca trwa nie krócej, niż 10 miesięcy w roku, jak również pracownicy tych działów przedsiębiorstw sezonowych, w których praca trwa nie krócej, niż 10 miesięcy w roku, chociażby główna praca w tych przedsiębiorstwach trwała krócej, niż 10 miesięcy w roku, - posiadają prawo do urlopu, które Uzyskują po upływie okresu czasu pracy, przewidzianego w art. 2 ustawy.

§ 3. 1 (uchylony).

§ 4. Żadne - całkowite lub częściowe - zmiany własności przedsiębiorstwa nie pozbawiają praw do urlopu pracowników, zatrudnionych w tem przedsiębiorstwie.

§ 5. W razie nieskorzystania przez pracownika z przysługującego mu prawa do urlopu w czasie, wyznaczonym mu w liście kolejności, pracownik nie może żądać udzielenia mu urlopu w innym terminie z wyjątkiem wypadku nieskorzystania z urlopu z powodu choroby - ani też wymagać z tego tytułu żadnego dodatkowego wynagrodzenia.

§ 6. Umowa o pracę nie może zawierać punktu, któryby pracownika zgóry pozbawiał urlopu lub w inny sposób uszczuplał jego prawa do urlopu, określone ustawą.

II.

Uzyskanie prawa do urlopu.

§ 7. 2 (uchylony).

§ 8. Jeżeli okres pracy, uprawniający pracownika do urlopu, kończy się w ciągu, roku kalendarzowego, przedsiębiorca na żądanie pracownika winien udzielić mu przysługującego pracownikowi z mocy ustawy urlopu po upływie tego okresu; urlop ten winien jednakże rozpoczynać się przed końcem tego roku kalendarzowego.

§ 9. Okres pracy, uprawniający do urlopu oblicza się z potrąceniem wszystkich przerw w pracy z wyjątkiem przerw urlopowych oraz przerw, przewidzianych w ustępie 4-ym i 5-ym art. 2 ustawy.

§ 10. Za początek czasu pracy, uprawniającego do urlopu, uważa się dzień rozpoczęcia pracy przez pracownika lub termin rozpoczęcia pracy, ustalony w umowie pracy, w razie nierozpoczęcia pracy przez pracownika w tym terminie z winy przedsiębiorcy.

§ 11. Jeżeli młodociany uzyskuje prawo do urlopu przed ukończeniem lat 18-tu, to choćby ten urlop został mu udzielony już po ukończeniu lat 18-tu, korzysta on z 14-o dniowego urlopu.

§ 12. Terminatorzy i uczniowie uzyskują po roku pracy prawo do 14-o dniowego urlopu, niezależnie od swego wieku i liczby pracowników zatrudnionych w przedsiębiorstwie.

III.

Długość urlopu.

§ 13. 3 (uchylony).

§ 14. Długość urlopu nie zależy od tego czy praca poszczególnych pracowników w zakładzie odbywa się w ciągu wszystkich, czy też w ciągu niektórych tylko dni tygodnia.

IV.

Pracownicy umysłowi.

§ 15. 4 Za pracowników, pracujących umysłowo niezależnie od ich wieku, w myśl ust. 3-go art. 2 ustawy uważa się zatrudnionych na mocy umowy o pracę pracowników przedsiębiorstw, wyliczonych w art. 1 ym ustawy:

1) pełniących czynności administracyjne i nadzorcze, jako to: zarządców i kierowników wszelkich przedsiębiorstw, inżynierów, techników, konstruktorów, sztygarów, kontrolerów, majstrów, którzy kierują technicznie pracą w zakładzie pracy lub jego oddziałach i są za całość tej pracy odpowiedzialni, oraz następujące kategorje dozorców górniczych:

a) wszystkich dozorców z ukończonem średniem wykształceniem zawodowem, posiadających charakter sztygarów lub ich zastępców,

b) dozorców pól górniczych,

c) dozorców materjałów wybuchowych,

d) wszystkich tych dozorców kopalnianych, których czynności przekraczają miarę zwykłego dozoru i polegają na wykonywaniu kontroli i nadzoru nad podwładnymi im robotnikami z prawem rozporządzania tymi robotnikami i z odpowiedzialnością za wykonywane przez nich prace, ewentualnie, którzy wykonywają prócz zwykłej czynności dodatkowe prace pisemne;

2) uprawiających sztuki wyzwolone, bez względu na wartość artystyczną produkcji (malarze, rzeźbiarze, śpiewacy, muzycy i t. p.);

3) artystyczny personel teatrów, orkiestr, wytwórni filmowych, stacyj nadawczych radjowych oraz doradców literackich i muzycznych;

4) dziennikarzy;

5) personel lekarski, dentystyczny, weterynaryjny oraz wykwalifikowany pomocniczy personel lekarski, dentystyczny i weterynaryjny;

6) pełniących czynności biurowe i kancelaryjne oraz czynności rachunkowe, rysunkowe i kalkulacyjne;

7) telefonistów i telegrafistów;

8) farmaceutów, drogistów, kasjerów, dysponentów, sprzedawców podróżujących, akwizytorów;

9) sprzedawców i ekspedjentów sklepowych i księgarskich, objętych rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 16 marca 1928 r. o umowie o pracę pracowników umysłowych (Dz. U. R. P. Nr. 35, poz. 323);

10) tych pracowników, na których na zasadzie art. 3 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 16 marca 1928 r. o umowie o pracę pracowników umysłowych (Dz. U. R. P. Nr. 35, poz. 323) rozciągnięte będzie działanie powyższego rozporządzenia.

§ 16. 5 (uchylony).

V.

Urlopy pracowników, zatrudnionych w górnictwie.

§ 17. Robotnicy, zatrudnieni w górnictwie korzystają z prawa do urlopu, w zakresie, przewidzianym ustawą dla robotników innych przedsiębiorstw, a ponadto ze specjalnych uprawnień, określonych w ustępie 5-ym art. 2 ustawy.

Jeżeli przed nadejściem wyznaczonego pracownikowi, zatrudnionemu w 'górnictwie, w liście kolejności terminu rozpoczęcia urlopu umowa o pracę rozwiązana zostaje przez przedsiębiorcę - znajduje zastosowanie § 22 niniejszego rozporządzenia.

Jeżeli przed nadejściem wyznaczonego robotnikowi, zatrudnionemu w górnictwie, w liście kolejności terminu rozpoczęcia urlopu pracownik opuszcza przedsiębiorstwo górnicze w wypadkach, przewidzianych w ust. 1-ym art. 3 ustawy i zawiera urnowe, o pracę w innem przedsiębiorstwie górniczem, przysługuje mu prawo, do urlopu w tem ostatniem przedsiębiorstwie z zastrzeżeniem zachowania warunków, określonych w ust. 5 art. 2 ustawy.

Ta sama zasada ma zastosowanie w razie następnej i wogóle wielokrotnie powtarzającej się zmiany miejsca pracy robotnika zatrudnionego w górnictwie.

VI.

Prawo do urlopu w razie przerwy w umowie pracy.

§ 18. Za przerwę, która może powodować utratę prawa do urlopu, uważa się każdą przerwę. w umowie pracy, o ile nie zachodzi wypadek, przewidziany w art. 7 ustawy, a ponadto w górnictwie wypadki, przewidziane w ust. 5 art. 2 ustawy.

§ 19. 6 (uchylony).

§ 20. W razie nieusprawiedliwionego opuszczenia pracy przez pracownika, przedsiębiorcy przysługuje prawo pozbawienia pracownika urlopu tylko w. tym wypadku, jeżeli na tej zasadzie nastąpiło rozwiązanie umowy o pracę.

Odliczanie od urlopu dniówek, opuszczonych przez pracownika bez usprawiedliwienia, nie może być stosowane bez zgody pracownika.

§ 21. Jeżeli umowa o pracę rozwiązana zostaje przez pracownika, traci on, z chwilą wypowiedzenia przez siebie umowy, prawo do urlopu, jeszcze nieotrzymanego, choćby posiada już uprawnienie do urlopu.

§ 22. Jeżeli umowa o pracą z pracownikiem, który uzyskał już prawo do urlopu w myśl art. 2-go ustawy, rozwiązana zostaje przez przedsiębiorcę przed udzieleniem pracownikowi urlopu - z wyjątkiem wypadków, przewidzianych w ust 1 art. 3 ustawy - przedsiębiorca winien wypłacić pracownikowi zapłatę za czas urlopu.

§ 23. Jeżeli umowa o pracę zostaje rozwiązana bądź przez przedsiębiorcę, bądź też przez pracownika, a następnie nawiązana nanowo w ciągu najbliższych 3 miesięcy, pracownik nie traci poprzednio nabytych praw co do długości urlopu i korzystania 2 urlopu w każdym roku kalendarzowym, przyczem czas spędzony w przedsiębiorstwie przed przerwą w umowie o pracą zostaje zaliczony do czasu pracy, nadającego mu uprawnienia do urlopu.

VII.

Wyplata wynagrodzenia za czas urlopu.

§ 24. Wypłata-wynagrodzenia za czas urlopu następuje zdołu, jeżeli umowa pomiędzy pracownikiem a przedsiębiorcą nie reguluje lego w inny sposób.

§ 25. Przedsiębiorca ma prawo odmówić pracownikowi wypłaty wynagrodzenia za czas urlopu tylko w tym wypadku, jeżeli udowodni, że w czasie wolnym od pracy, przysługującym mu na zasadzie urlopu, pracownik pracował zarobkowo w innem przedsiębiorstwie, jako pracownik najemny.

VIII.

Obliczanie wynagrodzenia za czas urlopu.

§ 26. Za normalne pobory, które pracownik otrzymuje za cały czas urlopu, uważa się przy płacy od godziny lub na dniówkę place w wysokości, odpowiadającej jego normalnemu dziennemu zarobkowi, jakiby mu przypadł, gdyby w tym czasie pracował, t. j. z uwzględnieniem zachodzących w czasie urlopu zmian jego płacy.

§ 27. W wypadku, gdy pracownik pracuje w przedsiębiorstwie mniej niż 6 dni w tygodniu, płaca za jeden dzień urlopu może być niższa od normalnego dziennego zarobku pracownika w tym stosunku, w jakim przeciętna ilość dni pracy na tydzień w poprzedzającym urlop trzymiesięcznym okresie, mniejsza jest od 6-u.

§ 28. Przy systemie płac akordowych, premjowych (niezwiązanych z płacą dniówkową) lub od sztuki, płace za czas urlopu określa się na podstawie przeciętnego zarobku pracownika -z ostatnich 3-ch miesięcy, bezpośrednio poprzedzających urlop; celem, ustalenia w tych wypadkach przeciętnej płacy, przypadającej na jeden dzień urlopu, należy obliczyć według cennika bieżącego, obowiązującego w czasie jego urlopu, jego zarobek zgodnie z ilością wykonanej przez niego w okresie ostatnich 3-ch miesięcy pracy i uzyskaną w ten sposób kwotę podzielić przez ilość dni roboczych, przypadających w tym 3-miesięcznym okresie.

W ten sarn sposób oblicza się płaca za czas urlopu pracownikom, otrzymującym wynagrodzenie w postaci procentów od obrotu (fryzjerzy, kelnerzy i t. p.).

§ 29. Jeżeli wynagrodzenie pracownika przy systemie premjowym składa się z dniówki oraz z premji, wypłacanej tylko w razie nadwyżki produkcji ponad określone minimum, należy stosować zasadę, wskazaną dla plac dniówkowych, łącznie z zasadą, wskazana dla płac akordowych, t. j. wynagrodzenie to ma odpowiadać normalnemu dziennemu zarobkowi w okresie urlopu z doliczeniem przeciętnego dodatku premjowego, obliczanego na podstawie miesięcznego okresu, poprzedzającego urlopu w sposób, wskazany w § 28.

IX.

Ustalenie kolejności urlopów.

§ 30. 7 (uchylony).

§ 31. 8 (uchylony).

§ 32. 9 (uchylony).

§ 33. 10 (uchylony).

§ 34. Zmiany kolejności urlopów w ułożonych już i przyjętych listach osób, uprawnionych do korzystania z urlopu, mogą być wprowadzone, o ile nastąpi na to zgoda zainteresowanego pracownika oraz zarządu przedsiębiorstwa.

§ 35. Zmiany w listach osób, korzystających z urlopów, wywołane chorobą pracownika (ust. 2 art. 5 ustawy), winny być dokonane przez zarząd przedsiębiorstwa na skutek zwrócenia się doń chorego pracownika, kiery winien przedłożyć zarządowi świadectwo lekarza o chorobie.

X.

Wyjątki w sprawie stosowania przepisów ustawy.

§ 36. Następujące działy przemysłu mają prawo za zawiadomieniem inspektora pracy właściwego obwodu przełożyć urlopy pracowników całkowicie poza okres czasu od 1-go maja do 30-go września:

a) reperacja maszyn rolniczych;

b) przemysł budowlany, prowadzony niesezonowo;

c) odlewnie żelaza, związane z budownictwem oraz z naprawą i budową maszyn rolniczych;

d) kowalstwo i ślusarstwo, związane z budownictwem oraz z naprawą i budową maszyn rolniczych;

e) reperacja dachów i krycie ich;

f) fabryki farb i lakierów, potrzebnych w budownictwie;

g) konstrukcje żelazne zewnętrzne;

h) wyrób sztucznych kamieni budowlanych i technicznych;

i) wyrób zapraw wiążących: cementu, wapna, gipsu, alabastru;

j) niesezonowo prowadzony wyrób cegieł, dachówek, sączków, kafli, terrakot;

k) wydobywanie, łapanie, tłoczenie i magazynowanie ropy naftowej i gazów ziemnych;

l) wyrób artykułów spożywczych, prowadzony niesezonowo;

ł) zakłady zdrojowe, uzdrowiska, szpitale, lecznice, hotele, pensjonaty, restauracje, cukiernie, kawiarnie oraz położone w uzdrowiskach sklepy.

§ 37. Huty żelaza mają prawo za zawiadomieniem inspektora pracy właściwego obwodu ograniczyć ilość pracowników, którym udzielane są urlopy w okresie czasu od 1 maja do 30 września do 25% ogólnej liczby pracowników, uprawnionych do korzystania z urlopu.

§ 38. W razie poważnych trudności w wykonywaniu ustawy, uzasadniających zastosowanie wyjątków w drodze, przewidzianej w art. 6, poszczególne grupy przedsiębiorstw winny zwracać się. do inspektora pracy właściwego obwodu, który przesyła podania te, zaopatrzone w swą opinje w drodze instancji do Ministerstwa Pracy i Opieki Społecznej.

XI.

Urlopy na zasadzie umów zbiorowych lub indywidualnych.

§ 39. Jeżeli umowa zbiorowa lub indywidualna zawiera w przedmiocie urlopów warunki, dogodniejsze dla pracowników, aniżeli warunki, przewidziane ustawą, żaden z tych warunków zawartych w umowie, nie może być zmieniony na niekorzyść pracownika., póki urnowa nie. wygaśnie lub nie zostanie w prawny sposób rozwiązana.

Warunek umowy zbiorowej lub indywidualnej, które były dla pracownika mniej dogodne, aniżeli warunki, które mu zapewnia ustawa, przestały obowiązywać z chwilą wejścia w życie ustawy i muszą być zastąpione przez warunki, zgodne z ustawą.

XII.

Przekroczenia przepisów ustawy.

§ 40. 11 (uchylony).

XIII.

Wejście w życie i zakres działania rozporządzania.

§ 41. Z dniem ogłoszenia w Dzienniku Ustaw Rz. P. rozporządzenie niniejsze obowiązuje we wszystkich zakładach pracy wymienionych w art. 1 ustawy, o ile nie podlegają one poszczególnym Ministerstwom.

Równocześnie traci moc obowiązującą rozporządzenie Ministra Pracy i Opieki Społecznej z dnia 2 lipca 1922 r. wydane w porozumieniu z Ministrem Przemysłu i Handlu (Dz. U. R. P. r. 1922 № 52 poz. 482).

1 § 3 uchylony przez § 14 rozporządzenia z dnia 28 lutego 1953 r. (Dz.U.53.13.54) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 8 marca 1953 r.

2 § 7 uchylony przez § 14 rozporządzenia z dnia 28 lutego 1953 r. (Dz.U.53.13.54) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 8 marca 1953 r.

3 § 13 uchylony przez § 14 rozporządzenia z dnia 28 lutego 1953 r. (Dz.U.53.13.54) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 8 marca 1953 r.

4 § 15 zmieniony przez § 1 rozporządzenia z dnia 26 lipca 1929 r. (Dz.U.29.59.467) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 23 sierpnia 1929 r.

5 § 16 uchylony przez § 14 rozporządzenia z dnia 28 lutego 1953 r. (Dz.U.53.13.54) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 8 marca 1953 r.

6 § 19 uchylony przez § 14 rozporządzenia z dnia 28 lutego 1953 r. (Dz.U.53.13.54) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 8 marca 1953 r.

7 § 30 uchylony przez § 14 rozporządzenia z dnia 28 lutego 1953 r. (Dz.U.53.13.54) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 8 marca 1953 r.

8 § 31 uchylony przez § 14 rozporządzenia z dnia 28 lutego 1953 r. (Dz.U.53.13.54) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 8 marca 1953 r.

9 § 32 uchylony przez § 14 rozporządzenia z dnia 28 lutego 1953 r. (Dz.U.53.13.54) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 8 marca 1953 r.

10 § 33 uchylony przez § 14 rozporządzenia z dnia 28 lutego 1953 r. (Dz.U.53.13.54) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 8 marca 1953 r.

11 § 40 uchylony przez § 14 rozporządzenia z dnia 28 lutego 1953 r. (Dz.U.53.13.54) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 8 marca 1953 r.

• Identyfikator: Dz.U.1923.62.464
• Rodzaj: Rozporządzenie
• Tytuł: Wykonywanie ustawy z dnia 16 maja 1922 roku o urlopach dla pracowników, zatrudnionych w przemyśle i handlu.
• Data aktu: 11/06/1923
• Data ogłoszenia: 23/06/1923
• Data wejścia w życie: 23/06/1923