Przepisy sanitarne dla uzdrowisk, posiadających charakter użyteczności publicznej.

ROZPORZĄDZENIE

MINISTRA ZDROWIA PUBLICZNEGO

z dnia 19 listopada 1923 r.

w przedmiocie przepisów sanitarnych dla uzdrowisk, posiadających charakter użyteczności publicznej.

Na podstawie art. 26 i 42 ustawy z dnia 23 marca 1922 r. o uzdrowiskach (Dz. U. R. P. № 31, poz. 254) i po wysłuchaniu opinji Państwowej Rady do Spraw Uzdrowisk zarządza się w granicach okręgu ochrony sanitarnej uzdrowisk, posiadających charakter użyteczności publicznej co następuje:

§ 1. Piecza i nadzór nad stanem sanitarnym uzdrowisk należy do komisji uzdrowiskowych, które winny kierować się następującemi przepisami:

Dział  I.

Zaopatrywanie ludności w dobrą wodę do picia.

Cechy dobrej wody.

§ 2. Zaopatrywanie ludności na terenie okręgu ochrony sanitarnej w dobrą wodę do picia i do potrzeb gospodarskich należy do obowiązków właściwej komisji uzdrowiskowej, która w tym celu jest obowiązana do urządzenia wszystkich, w art. 5 a) powołanej ustawy wymaganych, urządzeń technicznych.

§ 3. Woda dla potrzeb wewnętrznego użycia i do podtrzymania czystości w uzdrowiskach może być czerpana ze zbiorników podziemnych, ze źródeł, z rzek i jezior.

Miejsce poboru wody i teren, który jej dostarcza, powinny być należycie zabezpieczone od zanieczyszczeń.

Woda dostarczana ludności powinna odpowiadać następującym warunkom:

1) pod względem fizycznym-woda powinna być przezroczysta, bezbarwna, bezwonna, dobra w smaku i posiadać temperaturę do 12° C;

2) pod względem chemicznym - woda nie powinna zawierać nadmiaru soli żelaza, manganu, sodu i potasu, oraz siarkowodoru, amonjaku, kwasu azotowego i azotnego, nie powinna zużywać więcej jak 7 mg. nadmanganjanu potasu do utlenienia zanieczyszczeń organicznych, zawartych w litrze wody; wreszcie powinna mieć twardość mniejszą od 20° niem.;

3) pod względem biologicznym-woda nie powinna zawierać chorobotwórczych drobnoustrojów, pasożytów i ich zalążków; nie powinna zawierać wskaźników biologicznych, cechujących wody zanieczyszczone wydzielinami ludzkiemi i zwierzęcemu

Wodociągi.

§ 4. Uzdrowiska, posiadające charakter użyteczności publicznej, obowiązane są stosownie do art. 5 ustawy o uzdrowiskach mieć wodociągi, urządzone do powszechnego użytku, w razie braku tychże wykonać je w terminie lat 5-u od daty ogłoszenia niniejszego rozporządzenia (art. 27 ustawy).

Ilość wody dostarczonej przez wodociąg powinna odpowiadać zapotrzebowaniom o każdej porze dnia i roku, powinna pokrywać je w sposób zupełnie pewny i wynosić nie mniej niż 50 litrów no dobę. dla 1 mieszkańca, wliczając w to i mieszkańców sezonowych. Przy projektowaniu wodociągów należy brać pod uwagą możliwy przyrost ludności miejscowej i sezonowej w ciągi: 25 lat.

Zasadnicze dane do wykonania projektów wodociągów i sarnę projekty podlegają zatwierdzeniu Ministra Zdrowia Publicznego i Ministra Robót Publicznych.

Obszary ochronne dla źródeł wodociągowych.

§ 5. Dla zabezpieczenia od zanieczyszczenia wód służących do zaopatrywania wodociągów oraz zapewnienia wydajności dorzecza ich podlegają ochronie sanitarnej.

Obszary ochronne i zarządzenia co do użytkowania i zagospodarowania gruntów w obrębie tych obszarów ustanawia powołana wiedza wodna (art. 131 ust. z 19-go września 1922 r.-Dz. U. R. P. № 102, poz. 936).

Ochrona sanitarna objektów wodociągowych.

§ 6. Komisje uzdrowiskowe obowiązane są:

1) wyznaczyć terminy dla przymusowego połączenia realności z rurociągami sieci wodociągowej;

2) wykonywać stały dozór sanitarny wszystkich urządzeń wodociągowych przez perjodyczne rewizje tychże i wyniki rewizji utrwalać protokolarnie;

3) wydawać za zgodą Ministra Zdrowia Publicznego wszelkie postanowienia związane z opłatnem użytkowaniem wody.

§ 7. W okresie przejściowym (art. 4), oraz w tych przypadkach, gdzie w pojedynczych realnościach-z jakichkolwiek bądź względów-urządzenie (instalacja) wodociągu względnie doprowadzenie rur wodociągowych okaże się na razie niewykonalne, woda do picia może być dostarczana ze studzien lokalnych za dobre uznanych, na podstawie opinji i zgody miejscowej komisji uzdrowiskowej.

§ 8. Ma terenach podległych narządowi komisji uzdrowiskowej studnie, służące do zaopatrywania ludności w wodę do picia i do domowego użytku powinny być z reguły wiercone, rurowane i czerpać wodę w miarę możności z głębszego poziomi! wodnego.

Przy słabej wydajności pokładu wodonośnego, względnie małej jego miąższości może komisja uzdrowiskowa zezwolić na istnienie, względnie pozwolić na budowę studni kopanej (szybowej, cembrowanej) o większej średnicy, umożliwiającej nagromadzenie się. wody miedzy jednem a drugiem odpompowaniern, o ile pozatem studnia odpowiada warunkom poniżej wymienionym:

1) Studnia powinna clą znajdować na najwyższym punkcie, powierzchni danej posesji w odległości conajmniej 5 metrów od granic posesji sąsiadującej, 10 metrów od miejsc zanieczyszczonych jak to: dołów kloacznych, gnojówek, stajen, obór i t. p.;

2) Studnia powinna posiadać taką głębokość, aby siąkała do wód ustalonych t. j. właściwych gruntowych lub artezyjskich i położonych tak by środowisko wodne posiadało naturalną oddzielająca warstwy nieprzepuszczalną lub trudno przepuszczalną;

3) W wypadki! jeżeli między wodą zaskórną a wgłębną niema warstwy nieprzepuszczalnej, wszelkie nowe studnie mogą być tylko wiercone o większej głębokości; w razie istnienia studni kopanej, głębokość jej nie powinna być mniejsza niż 6 mtr.;

4) Czerpanie wody tak ze studzien wierconych jak i kopanych może się odbywać tylko przy zastosowaniu pomp;

5) Teren dokoła studni kopanej lub wierconej powinien być nieco wzniesiony w promieniu conajmniej 2m² pokryty betonem, lub za-brukowany na warstwie gliny, grubości 30 cm. 2 spadkiem na zewnątrz;

6) Rura wiertnicza studni rurowej, względnie cembrowina studni kopanej powinna wystawać nad poziom gruntu conajmniej 30 cm.;

7) Ściany (cembrowina) studni kopanej powinny być betonowe lub murowane na cemencie, osadzone na wieńcu z drzewa, betonu lub żelaza:

8) Przestrzeń między cembrowiną a powierzchnią wykopu w dolnej części na 10 ctm. wyżej zwierciadła wody lub warstwy jej przesączania powinna być wypełniona żwirem lub gruboziarnistym piaskiem, wyżej zaś do samej powierzchni winna być oddzielona od ziemi warstwą gliny 30 cm. grubą;

9) Nakrycie studni (cembrowiny) powinno być szczelne i trwałe, ze spadkiem na zewnątrz, a brzeg nakrycia powinien zachodzić poza ściany. O ile nakrycie jest drewniane, ma być wykonane z desek szpuntowanych;

10) Dno studni kopanej (cembrowanej) należy pokryć warstwą gruboziarnistego piasku lub drobnym żwirkiem przynajmniej na 10 cm. wysoko, o ile zachodzi możność zamulenia się wody przy forsowniejszem pompowaniu.

§ 9. Komisje uzdrowiskowe są obowiązane utrzymywać w ewidencji wszystkie studnie, znajdujące się na terenie granic ochrony sanitarnej, oraz poddawać ja conajmniej 2 razy do roku oględzinom fachowym, a wodę w razie potrzeby badaniu szczegółowemu (chemicznemu, bakteriologicznemu).

§ 10. Czyszczenie studni powinno się odbywać w miarą potrzeby, określonej zmniejszeniem się wydajności wody lub jej zanieczyszczeniem.

Czyszczenie polega na wypompowaniu wody ze studni, usunięciu z dna mułu lub zamulonego piasku (żwirku), na ponownem podsypaniu dna świeżym piaskiem lub przemytym żwirkiem i w razie potrzeby na odkażeniu dna i cembrowiny roztworem wapna chlorowego (calcaria hypochlorosa), o koncentracji odpowiadającej 10-20 mg. czynnego chloru na jeden litr wody.

W tym celu należy po spompowaniu wody ze studni, oczyszczeniu dna i ponownem wypełnieniu się studni wodą, wsypać do niej odpowiedni ładunek wapna chlorowego, odczekać 24 godziny, wodę wapienną odpompować i powtarzać odpompowanie tak długo, dopóki woda nie przestanie mieć zapach chloru i wykazywać obecność aktywnego chloru.

Odkażanie studni powinno się odbywać pod nadzorem lekarza uzdrowiskowego.

§ 11. Studnie, znajdujące się na terenie granic ochrony sanitarnej, a nieodpowiadające warunkom niniejszych przepisów, mają być w przeciągu jednego roku od dnia ogłoszenia niniejszego rozporządzenia kosztem właścicieli studzien doprowadzone do stanu wymagalnego, a w przeciwnym razie ulegną zamknięciu.

Próby wody.

§ 12. Pobieranie prób wody dla badania chemicznego lub bakterjologicznego, winno odbywać się w sposób określony w załączniku № 1.

Pobrane w sposób przepisany próby, winny być skierowane celem zbadania do jednego z państwowych zakładów badania żywności i przedmiotów użytku.

O wynikach badania prób należy powiadomić lekarza powiatowego,

Dział  II.

Przepisy o zabezpieczeniu czystości powietrza i gruntu.

§ 13. Usuwanie nieczystości z obrębu uzdrowiska powinno się odbywać:

a) przez odprowadzenie wszelkich nieczystości płynnych drogą podziemną w zamkniętych przewodach t. j. kanałach;

b) przez wywożenie śmieci domowych i ulicznych do wyznaczonych przez komisję uzdrowiskową miejsc.

Kanalizacja.

§ 14. Stosownie do art. 5 ustawy o uzdrowiskach obowiązane są uzdrowiska, posiadające charakter użyteczności publicznej, urządzić w terminie lat 5-u (art. 27 ustawy) od daty niniejszego rozporządzenia prawidłową kanalizację do powszechnego użytku ludności.

Zasadnicze dane do wykonania projektów kanalizacji jak również i same projekty podlegają zatwierdzeniu Ministerstwa Zdrowia Publicznego i Ministerstwa Robót Publicznych.

§ 15. W miarę oddawania do użytku sieci kanalizacyjnej, komisja uzdrowiskowa będzie wyznaczała właścicielom nieruchomości terminy obowiązkowego przyłączenia do sieci kanalizacyjnej ich nieruchomości.

W miarę przyłączenia danych posesji do sieci ogólnej, istniejące w nich doły ustępowe i inne urządzenia asenizacyjne powinny być usuwane t. j. oczyszczane, rozebrane i zasypane w terminie przez komisję wskazanym.

Ustępy 3 klozety.

§ 16. Każdy dom mieszkalny, lub służący do dłuższego pobytu w nim ludzi powinien mieć ustęp.

Wewnątrz, budynku mieszkalnego mogą być urządzane tylko ustępy z klozetami, wodą przemywanemi, lub dezodorowane torfem i wentylowane przez klozet rurą ponad dach realności. Ustępy powinny być widne posiadać odpowiednią wentylację, podłogę nieprzepuszczalną, szczelne ściany z larmperjami, zmywalnemi wodą. Sedesy powinny mieć konstrukcją umożliwiającą zachowanie ich czystości. Klozety wodne muszą być oddzielone od rur spadowych za pomocą syfonów.

W domach nieposiadających w oddzielnych mieszkaniach klozetów mają być urządzone ustępy ogólne o ile można osobne dla mężczyzn i kobiet; urządzenie ich powinno odpowiadać wymienionym powyżej wymaganiom sanitarnym. Każda ubikacja ma być zaopatrzona w drzwi zamykane od wewnątrz; ściany miedzy oddzielnemi ubikacjami mają być szczelne i dostatecznie wysokie.

Ustępy publiczne.

§ 17. W miejscach, gdzie gromadzi się dużo ludzi, jakoto: na rynkach, bulwarach, placach i t. p. komisje uzdrowiskowe obowiązane są wybudować dostateczną liczbę ustępów i pisuarów publicznych z oddziałami dla mężczyzn i kobiet. Ostępy o ile nie mogą być przemywane wodą powinny być dezodorowane torfem.

§ 18. Ostępy prywatne i publiczne powinny być utrzymywane we wzorowej czystości. Odpowiedzialność za uchybienia w tym względzie ponosi właściciel nieruchomości lub jego prawny zastępca.

§ 18. Ustępy publiczne powinny mieć stałą obsługę dla utrzymania czystości.

Doły kloaczne.

§ 20. W okresie przejściowym, aż do czasu wprowadzenia powszechnej kanalizacji (art. 15) oraz i później w tych przypadkach, gdzie-z jakichkolwiek powodów - skanalizowanie nieruchomości okaże się narazie niewykonalne, może komisja uzdrowiskowa dozwolić na istnienie i używanie dołów kloacznych i budowę nowych, d ile odpowiadać będą wymogom § 22.

§ 21. O niewykonalności skanalizowania nieruchomości, względnie o niemożliwości połączenia jej z siecią kanałów orzeka miejscowa komisja uzdrowiskowa.

§ 22. Budowanie dołów kloacznych pod ubikacjami mieszkalnemi jest niedopuszczalne. Doły te nie powinny również przylegać do ścian domów mieszkalnych; pozatem winny odpowiadać następującym warunkom:

1) odległość szczelnego dołu kloacznego od studni nie może być mniejsza niż 10 mtr.;

2) doły kloaczne powinny posiadać ściany i dno zbudowane z betonu lub mocno wypalonej cegły, na zaprawie cementowej, wewnątrz cementem wyprawione;

część dołu kloacznego występująca poza ściany budynku ustępowego powinna posiadać szczelne przykrycia o ilu możności z betonu lub cegły, oraz szczelnie zamykany otwór dla czyszczenia dołu za pomocą przyrządu ssącego;

3) tak dno jak i ściany boczne mają być z zewnątrz obłożone warstwą ubitej gliny 30 cm. grubości;

4) doły kloaczne należy oczyszczać tylko w porze nocnej, po zapełnieniu ich najwyżej do dwóch trzecich wysokości;

5) pożądana jest taka pojemność dołu kloacznego, aby zdołał pomieścić trzech miesięczny dopływ nieczystości z okresu letniego.

§ 23. Do prawidłowego usuwania nieczystości z dołów kloacznych komisje uzdrowiskowe obowiązane są utrzymywać stały tabor asenizacyjny.

Oczyszczania dołów kloacznych przez wywożenie zawartości w kubłach lub beczkach zwykłych jest niedopuszczalne.

§ 24. Ustępy i doły kloaczne, które w ciągu roku od daty ogłoszenia niniejszego rozporządzenia, nie zostaną doprowadzone do stanu wymagalnego powyższemi warunkami, zostaną przez komisją uzdrowiskową na koszt właścicieli uporządkowane.

§ 25. Doły kloaczne: biologiczne, przelewowe, chłonne i t. p. należy skasować, a na budowę ich nie zezwolić.

Utrzymywanie w czystości jezdni, chodników i podwórzy.

§ 26. Utrzymywanie w czystości jezdni i chodników jak również i ścieków ulicznych przed każdą posiadłością jest obowiązkiem:

1) komisji uzdrowiskowej, w uzdrowiskach posiadających specjalny zakład czyszczenia;

2) właściciela posiadłości lub prawnego jego zastępcy, w uzdrowiskach, nie posiadających zakładu czyszczenia.

Utrzymywanie w należytym stanie rynków, placów, targowisk, skwerów, ogrodów publicznych i t p. jest obowiązkiem komisji uzdrowiskowej.

Utrzymywanie czystości na cmentarzach należy do zarządu parafji względnie do gmin wyznaniowych.

§ 27. Dla utrzymania czystości na obszarze uzdrowiska:

1) podwórza nieruchomości mieszkalnych powinny mieć powierzchnię równą, o należytym spadku umożliwiającym odprowadzenie? wód deszczowych do rowów ściekowych i kanałów:

2) drogi i ulice powinne mieć po obu stronach rowy ściekowe o należytym spadku i być utrzymywane w takim stanie, aby wody odpływowe w nich się, nie zatrzymywały, a zawiesiny nie odkładały.

Podczas pory zimowej lód w rowach należy wyrąbywać i usuwać;

3) drogi, ulice i chodniki, place, skwery i ogrody powinny być periodycznie oczyszczane a letnią porą polewane wodą conajmniej 2 razy dziennie;

4) na skwerach i targowiskach powinny być ustawione zbiorniki na odpadki, papier i t.p. i opróżniane codziennie.

§ 28. Na posesjach nie skanalizowanych wszelkie wody zanieczyszczone pochodzące z gospodarstwa domowego, mogą być zlewane lub wpuszczane tylko do dołów kloacznych. Niedopuszczalne jest zanieczyszczenie terenu, a mianowicie:

1) wpuszczania nieczystości i spłuczyn domowych do otwartych kanałów, rowów ściekowych, dołów pochłaniających oraz do naturalnych zbiorników wodnych;

2) rozlewanie spłuczyn lub nieczystości na podwórzach, drogach i ogrodach, przylegających do domów mieszkalnych;

3) wrzucanie śmiecia, odpadków, padliny i t. p. do wszelakich zbiorników wodnych, jak również ich nagromadzania w pobliżu wody stojącej lub płynącej.

Śmietniki.

§ 29. Przy każdym domu mieszkalnym, w najdalszym od niego punkcie, powinien znajdować się śmietnik stały {murowany, betonowy, względnie drewniany wewnątrz smołowany) o pojemności do 1 m³. Śmietniki muszą być zaopatrzone w pokrywy dobrze przylegające, aby zapobiec pladze much i zanieczyszczeniu powietrza. Śmietniki stałe mogą być zastąpione przez przenośne naczynia metalowe (kubły monachijskie).

Opróżnianie śmietników powinno odbywać się codziennie w godzinach porannych. Wzbronić należy wlewania jakichkolwiek płynnych nieczystości do śmietników.

§ 30. Komisja uzdrowiskowa jest obowiązana wyznaczyć i urządzić zdala od zamieszkałych dzielnic i komunikacji publicznych składy odpadków i śmiecia, wywożonego z domów i zarządzać perjodyczne spalanie, albo kompostowanie tegoż przez pokrycie warstwą ziemi.

Zakłady przemysłowe.

§ 31. W granicach okręgu ochrony sanitarnej zabronione jest urządzanie i prowadzenie fabryk lub zakładów zanieczyszczających grunt, powietrze lub wodę; nie wolno budować i prowadzić fabryk połączonych z niebezpieczeństwem dla otoczenia, lub szkodliwych z powodu dymu, hałasu i t. p. w szczególności wszelkich fabryk i zakładów poruszanych siłą mechaniczną,

Dział  III.

Przepisy sanitarne dla hoteli, pensjonatów i pokojów umeblowanych.

§ 32. Każde pomieszczenie przeznaczone na hotel, pokoje umeblowane lub pensjonat, przed uzyskaniem właściwego pozwolenia na otwarcie powinno być poddane oględzinom dla ustalenia, czy odpowiada ono przepisom niniejszego rozporządzenia.

§ 33. Motele, pokoje umeblowane i pensjonaty w uzdrowiskach, zaopatrzonych w wodociągi i kanalizacje mogą być otwierane tylko w domach posiadających i a urządzenia, zaś w uzdrowiskach nieposiadających wymienionych urządzeń do czasu ich uruchomienia, tylko w domach zaopatrzonych w należyte urządzenia ściekowe i wodę uznaną za dobrej.

§ 34. W hotelach, pokojach umeblowanych i pensjonatach wysokość pokojów winna wynosić conajmniej 2,75 mtr. a ilość powietrza przypadającego na jedną osobę nie mniej niż 25 mtr³ Pokoje winny być suche, bezpośrednio oświetlone światłem dziennem (stosunek powierzchni okien do podłogi powinien wynosić conajmniej 1:10), posiadać należyte urządzenia do ogrzewania i przewietrzania. Ściany i sufity powinny być gładkie, jasne, podłogi szczelne.

§ 35. W każdym pokoju ma się znajdować umywalnia; w hotelach, pokojach umeblowanych i pensjonatach, o ile liczba pokoi gościnnych jest nie mniejsza niż 20, powinny się znajdować łazienki lub conajmniej natryski.

§ 36. Pokoje winny być utrzymywane we wzorowej czystości t. j. tak, aby ściany, sufity i podłogi, jak również i wszelkie znajdujące się w pokoju sprzęty i przedmioty, były wolne od kurzu, brudu, śmieci, pajęczyny i wszelkiego robactwa. Pokoje winny być codziennie przewietrzane za pomocą dopływu powietrza zzewnątrz.

W hotelach, pokojach umeblowanych i pensjonatach nowootwieranych powinna być urządzona prawidłowa wentylacja.

§ 37. Ciepłota w pokojach, zajętych przez gości, powinna wynosić nie mniej niż 15° C (12° R).

W każdym pokoju winien znajdować się termometr.

§ 38. W nowobudujących się hotelach i pensjonatach korytarze powinny być szerokości conajmniej 1,2 mtr. i posiadać dostateczny i bezpośredni dostęp światła i powietrza zzewnątrz, posiadać podłogę szczelnie ułożoną lub z materjału nieprzepuszczalnego.

Korytarze nie mogą być zastawiane meblami, kuframi i t. p. jak również nie mogą służyć za składy jakichkolwiek rzeczy.

§ 39-42. 1 (uchylone).

§ 43. Na każdym piętrze powinny być ustępy, przyczem jeden ustęp powinien przypadać na liczbę pokoi nie większą niż 10.

§ 44. 2 Służba hoteli, pokoi umeblowanych i pensjonatów, powinna być czysto ubrana.

Osoby pracujące w kuchni, powinny być ubrane w czyste fartuchy biała z napierśnikami, na głowie zaś mieć czyste białe czapki i stale dbać o czystość rąk.

Osoby dotknięte chorobami zakaźnemi lub też chorobami skóry, połączonemi z uszkodzeniami jej całości, jak również otwartą gruźlicą płuc, nie mogą pełnić obowiązków służby w wymienionych zakładach.

Kandydaci do służby, powinni wykazać się świadectwem lekarza uzdrowiskowego, stwierdzającym stan ich zdrowia.

§ 45. Pokoje dla służby, mieszkającej przy zakładzie powinny być oddzielne dla kobiet i dla mężczyzn; winny być urządzone i utrzymywane w myśl § 34 i 36 niniejszego rozporządzenia.

Każda osoba powinna posiadać oddzielne łóżko.

§ 46. Bielizna zakładowa powinna być czysta, utrzymywana w całości i często zmieniana. Każdy przybywający gość powinien otrzymać czystą (świeżo upraną) bieliznę pościelową, względnie stołową. Serwetki stołowe dla stołowników powinny być przechowywane każda oddzielnie w czystym numerowanym woreczku.

W zakładzie powinien być stały zapas czystej bielizny pościelowej, conajmniej na dwie zmiany.

Bielizna pościelowa i stołowa czysta, jakoteż brudna, powinna być przechowywana oddzielnie, w specjalnie na ten cel przeznaczonych pomieszczeniach.

Bielizna brudna nie może być pod żadnym pozorem przechowywana w kuchni, spiżarni, jadalni jak również w pokojach przeznaczonych do mieszkania.

§ 47. Wszystkie pomieszczenia i urządzenia w hotelach, pokojach umeblowanych i pensjonatach należy utrzymywać we wzorowym porządku i czystości.

Do przestrzegania tego jest obowiązany właściciel zakładu lub jego prawny zastępca.

Do obowiązków właściciela zakładu względnie dzierżawcy należy również:

1) bezzwłocznie zawiadomić władze sanitarne o każdym wypadku choroby zakaźnej, który zajdzie w zakładzie;

2) nie zezwalać pod żadnym pozorem na dokonywanie w zakładzie złożonych zabiegów chirurgicznych;

3) baczyć, aby wietrzenie i trzepanie pościeli, garderoby, dywanów, mebli i t. p. odbywało się wyłącznie na podwórzu najpóźniej do godz. 8-ej rano;

4) nie wynajmować pokoju, w którym zaszedł wypadek choroby zakaźnej innej osobie, przed odkażeniem w sposób przepisany;

5) przedsiębrać wszystkie środki mające na celu systematyczne tępienie much i innych owadów.

§ 48. We wszystkich korytarzach, pokojach i kuchniach, powinny stać na miejscach widocznych, napełnione wodą spluwaczki, dające się. łatwo oczyścić i odkazić.

Spluwaczki winny być codziennie opróżniane i myte.

Na ścianach mają być umieszczone pouczenia o niepluciu na podłogą.

§ 49. Wszystkie nowootwierane hotele, pokoje umeblowane i pensjonaty, muszą bezwzględnie odpowiadać niniejszym przepisom.

Hotele, pokoje umeblowana i pensjonaty już istniejące, powinny w ciągu roku od dnia ogłoszenia niniejszego rozporządzenia przystosować swe urządzenia do niniejszych przepisów; w razie przeciwnym ulegną one zamknięciu, aż do czasu uporządkowania.

W drodze wyjątku władza administracyjna i instancji, po wysłuchaniu opinji komisji uzdrowiskowej może zezwolić na dalsze istnienie zakładu, chociaż zakład ten niezupełnie odpowiada wymaganiom niniejszego rozporządzenia.

§ 50. W każdym hotelu, pokojach umeblowanych lub pensjonacie, winna się, znajdować opaginowana przez komisję uzdrowiskową książka zażaleń, o czem goście powinni być powiadomieni przez wywieszenie odpowiednich napisów w każdym pokoju.

§ 51. Nadzór nad wykonaniem niniejszych przepisów sprawują miejscowe komisje uzdrowiskowe i władze administracyjne w toku instancji.

Przepisy co do zachowania czystości w mieszkaniach prywatnych, odnajmowanych kuracjuszom.

§ 52. Właściciele domów, względnie właściciele lokali, odnajmując mieszkania kuracjuszom, powinni je oddawać w stanie czystym. Za utrzymanie czystości odnajętych pomieszczeń odpowiedzialni są ich czasowi lokatorzy.

§ 53. Właściciele domów, względnie właściciele lokali, winni utrzymywać otoczenie domu, ustępy, klatki schodowe, korytarze, piwnice i poddasza w stanie wymaganej czystości, stosownie do przepisów niniejszego rozporządzenia.

§ 54. Poza kontrolą perjodyczną obowiązana jest komisja uzdrowiskowa dokonywać kontroli w wypadkach otrzymania zażaleń, bądź to od lokatora bądź też od właścicieli sąsiednich posesji,

§ 55. Komisja uzdrowiskowa po stwierdzeniu przewinień w utrzymywaniu czystości w domach lub mieszkaniach wydaje zarządzenia ich właścicielom o doprowadzenie do należytego porządku w terminie wskazanym przez komisję; zaś w razie niewykonania tego rozporządzenia zarządza odpowiednie ich oczyszczenie na koszt winnych.

Przepisy obowiązujące restauracje i jadłodajnie.

§ 56. Kuchnie obsługujące restauracje i wszelkiego rodzaju jadłodajnie winny odpowiadać warunkom, przewidzianym w §§ 40, 41, 42, 43 i 45 oraz ustąp 2 § 47 niniejszego rozporządzenia.

§ 57. Sale jadalne w restauracjach, pensjonatach i jadłodajniach oraz wszelkie znajdujące się w nich sprzęty powinny być utrzymane we wzorowej czystości, stoły nakryte czystemi serwetami, serwetki stołowe o ile nie są z bibułki każdorazowo zmienianej, powinny być przechowywane w czystych numerowanych torebkach, naczynia stołowe i przybory do jedzenia zawsze czysto wymyte, naczynia do soli, pieprzu i t. p. zaopatrzone w dziurkowane przykrywki; naczynia do musztardy, chrzanu i t. p. przypraw zaopatrzone w łyżeczki.

Znajdujące się na bufecie pokarmy powinny być zabezpieczone od kurzu i much.

DZIAŁ  IV.

Postanowienia ogólne.

§ 58. Szczegółowe postanowienia w granicach niniejszego rozporządzenia wydadzą komisje uzdrowiskowe w myśl art. 34 ustęp 4 ustawy z dn. 23 marca 1922 i. o uzdrowiskach.

§ 59. Każda osoba przebywająca w uzdrowisku obowiązana jest poddać się przepisom wynikającym z niniejszego rozporządzenia.

§ 60. Przekroczenie przepisów niniejszego rozporządzenia karane będzie przez komisję uzdrowiskową w drodze nakładania natychmiastowo ściągalnych kar do wysokości przewidzianej ustawami.'

Niezależnie od tego komisja uzdrowiskowa może wdrożyć przeciwko winnym postępowanie karnoadministracyjne lub sądowe.

§ 61. Rozporządzenie niniejsze obowiązuje z dniem ogłoszenia.

ZAŁĄCZNIK 

Instrukcja

o pobieraniu prób wody do badania.

Sposób pobierania prób wody z jakiegokolwiek zbiornika w celu zbadania jej, wpływa w dużej mierze na wynik badań, będący w znacznym stopniu zależnym zarówno od tego: w jakim miejscu, w jakim czasie, w jakie naczynia, w jakiej ilości próba jest pobrana, jak i od tego, ile czasu upływa od chwili pobrania próby do chwili rozpoczęcia badań. Przy pobieraniu prób wody winian być sporządzony protokół dołączony do próby, zawierający następujące dane:

a) miejscowości i dane o miejscu, z którego próbą jest pobrana;

b) temperatura powietrza i wody w chwili pobrania próby;

c) czas pobrania próby;

d) rodzaj zbiornika, z którego pobrana Jest próbą;

e) miejscowe urządzenia techniczne:

f) przyczyna, dla której woda winna być zbadana.

Pobieranie prób wody winno się odbywać według w wskazówek następujących:

1. Pobieranie prób wody ze studzien i z kranów wodociągowych.

Woda ze studzien z pompami i z kranów wodociągowych winna być brana do badania po uprzedniem odpompowaniu, ewentualnie zlewaniu wody w ciągu kilku minut Ze studzien bez pomp, woda winna być czerpana przyrządem specjalnym, w braku jego wiadrem czysto wymytym i spłukanym dokładnie wodą pobieraną.

2. Pobieranie prób wody z odkrytych zbiorników (rzeki, stawy i t. p.).

Badanie tych wód ma po części na celu stwierdzenie, jaki wpływ na skład wody w rzekach, stawach i t. d. wywiera zamieszkana osada lub zakłady fabryczne przemysłowe, Z wód tych winny być pobrane cztery próby, mianowicie:

1-sza	próba:	pobrana z wód odpływowych (ścieków) powyżej miejsca ujścia ich do rzeki;
2-ga	"	pobrana z wody rzecznej, w odległości 100 - 300 metrów, powyżej miejsca ujścia ścieków;
3-cia	"	pobrana w odległości 1/4 - 1/2 klm. poniżej miejsca ujścia ścieków t. j. w miejscu w którym ścieki i woda tworzą jednolitą mieszaninę;
4-ta	"	w pobrana poniżej miejsca ujścia ścieków w odległości 5-10 kim. od miejsca pobrania próby 3-ciej.

Próby 2, 3 i 4 pobierać należy z głębokości 20-30 ctm. od-powierzchni wody.

Ze zbiornika z wodą stojącą, winny być pobrane dwie próby: jedna blizko ujścia ścieków, druga zaś w- tym miejscu, w którym woda i ścieki tworzą jednolitą mniejwięcej mieszaniną.

3. Pobierania prób z wód odpływowych (ścieków).

Przy pobieraniu próby z wód odpływowych należy stwierdzić, czy skład ścieków w ciągu dnia jest stały-w tym wypadku pobiera się jedną próbę, czy też zmienny, wówczas należy pobrać w ciągu dnia kilka prób i połączyć je razem.

4. Naczynia do pobierania prób wody.

Dla dokonania całkowitego badania wody, należy pobrać próbę w ilości 2-3 litrów; dla badania skróconego-1 litr. Próby powinny być nalewane w butelki całkowicie czyste i wypłukane kilkakrotnie wodą pobieranej, opatrzone korkami doszlifowanemi; w braku ich korkami nieużywanemi, wygotowanemi w czystej wodzie.

Dla badań bakteriologicznych należy pobierać próby w naczynie bezwzględnie wyjałowione, w ilości ¹/₄-¹/₂ z zachowaniem odpowiednich ostrożności w celu uniknięcia zakażenia wody i przesyłać jaknajspieszniej do zakładu badawczego.

5. Opakowanie i przesyłanie prób do badania.

Po napełnieniu wodą należy butelki zakorkować, szyjki ich owinąć papierem woskowym lub płótnem i zapieczętować. Do butelki winien być dołączony protokół z pobrania danej próby. Próby winny być bezzwłocznie przesiane do Państwowego Zakładu Badania Żywności i przedmiotów użytku (najwyżej w ciągu 2-3 dni).

1 § 39-42 uchylone przez § 12 ust. 2 rozporządzenia z dnia 13 maja 1937 r. w sprawie przepisów sanitarnych dla publicznych miejsc spożycia (Dz.U.37.41.327) z dniem 6 lipca 1937 r.

2 § 44 zmieniony przez § 12 ust. 2 rozporządzenia z dnia 13 maja 1937 r. w sprawie przepisów sanitarnych dla publicznych miejsc spożycia (Dz.U.37.41.327) z dniem 6 lipca 1937 r.

• Identyfikator: Dz.U.1923.125.1016
• Rodzaj: Rozporządzenie
• Tytuł: Przepisy sanitarne dla uzdrowisk, posiadających charakter użyteczności publicznej.
• Data aktu: 19/11/1923
• Data ogłoszenia: 09/12/1923
• Data wejścia w życie: 09/12/1923