Rzesza Niemiecka-Polska. Układ między Rzecząpospolitą Polską a Rzeszą Niemiecką w sprawie ułatwień, dotyczących ruchu granicznego.

UKŁAD

zawarty między Rzecząpospolitą Polską a Rzeszą Niemiecką w sprawie ułatwień, dotyczących ruchu granicznego ^*

z dnia 29 kwietnia 1922 roku

(zatwierdzony ustawą z dnia 28 lipca 1922 r.-Dz. U. R. P. № 71, poz. 637).

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

NACZELNIK PAŃSTWA POLSKIEGO JÓZEF PIŁSUDSKI

Wszem wobec i każdemu z osobna komu o tem wiedzieć należy, wiadomem czynimy: W dniu dwudziestym dziewiątym kwietnia, tysiąc dziewięćset dwudziestego drugiego roku w Poznaniu podpisany został między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej z jednej strony a Rządem Rzeszy Niemieckiej z drugiej, Układ w sprawie ułatwień, dotyczących ruchu granicznego, o następującem brzmieniu dosłownem:

UKŁAD

zawarty pomiędzy Rzecząpospolitą Polską a Rzeszą Niemiecką w sprawie ułatwień, dotyczących ruchu granicznego.

Celem ułatwienia mieszkańcom powiatów granicznych ruchu przez granicę polsko-niemiecką, zawarty został układ między Rzeczypospolitą Polską a Rzeszą Niemiecka, przez pełnomocników obu stron, a mianowicie w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej przez:

p. Aleksandra Szembeka. a w imieniu Rzeszy Niemieckiej przez:

p. posła D-ra Pawła Eckardta,

na mocy odnośnych pełnomocnictw, które po ich przedstawieniu zbadano i za ważne uznano w następującem brzmieniu:

I.

Ułatwienia osobiste

Art.  1.

1. Osobom, które mieszkają w obrąbie powiatów granicznych, lecz nie dalej jak w odległości 10 kilometrowej od granicy polsko-niemieckiej i tamże dłużej niż 3 miesiące przebywają, zezwala się na przekraczanie granicy pieszo, konno, na kole (rowerze), wozem, saniami lub koleją i na przebywanie poza granicą w myśl postanowień artykułów 2 -10, a to nawet bez posiadania paszportu i wizy. Posługiwanie się przytem samochodami dozwala się je dynie urzędnikom publicznym w celach służbowych, dalej księżom, lekarzom, weterynarzom i akuszerkom celem spełniania swych obowiązków zawodowych oraz w wypadkach niesienia pomocy w razie niebezpieczeństwa powodzi i pożaru. Korzystanie z pociągów osobowych i pośpiesznych jest dozwolone tylko wtedy, jeżeli dany pociąg zatrzymuje się w obrębie 10 kilom. od granicy polsko-niemieckiej.

2. Powiatami granicznemi są powiaty, przylegające do polsko-niemieckiej granicy. O ile zajdzie nadzwyczajna potrzeba, może każdy z obu zainteresowanych Rządów uznać za obszar należący do powiatu granicznego w myśl niniejszego układu te części innych sąsiednich powiatów, które położone są w odległości nie dalszej jak 10 kilom. od granicy polsko-niemieckiej. O powyższem ma być uwiadomiony Rząd strony przeciwnej.

Art.  2.

1. Osoby, które pragną korzystać z ulg, przewidzianych w artykule 1, muszą być w posiadaniu przepustki, określonej w artykule 3.

2. Przepustki te uprawniają do przekraczania granicy i do przebywania na odległości nie dalszej jak 10 kilometrów od granicy w obrębie tego przeciwległego powiatu, który graniczy z powiatem, w którym wydano przepustkę. Jeżeli powiat ten przylega do kilku powiatów, położonych po drugiej stronie granicy, wówczas pozwolenie na pobyt obejmuje wszystkie te powiaty. W razie nadzwyczajnej potrzeby ma władza powołana do wydawania przepustek prawo, rozciągnąć ważność wydanej przepustki na inne powiaty graniczne, z obu stron sąsiadujące.

Art.  3.

1. W myśl artykułu 2 wydaje się następujące przepustki:

a) przepustki do jednorazowych podróży,

b) przepustki stałe,

c) przepustki nadzwyczajne,

d) przepustki gospodarcze.

2. Do przepustek należy używać formularzy drukowanych w językach polskim i niemieckim. Co do treści z formy tych formularzy nastąpiło osobne porozumienie. W przepustkach muszą być wypisane:

a) imię i nazwisko, stanowisko lub zawód, miejsce i data urodzenia oraz miejsce zamieszkania właściciela dokumentu,

b) cel podróży,

c) miejsce przekroczenia granicy,

d) oznaczenie powiatu lub powiatów granicznych, w których obrębie przepustka jest ważną,

e) wszelkie ograniczenia przebywania poza granicą tak co do miejscowości jak i co do czasu wynikające w celu podróży lub z innych powodów,

f) wymienienie osób towarzyszących w wieku poniżej lat 12 (ustęp 5).

3. Przepustki, wymienione w ustępie 1, pod a), b) i d) muszą być zaopatrzone w fotografję właściciela odstemplowaną bezpłatnie urzędową pieczęcią, oraz własnym właściciela podpisem lub znakiem. Jeżeli właściciel przepustki, wymienionej pod № 1a), okaże jaki inny dokument urzędowy względnie urzędowo potwierdzony, zaopatrzony w fotografję swą, wówczas można obyć się bez fotografji na wy mienionej przepustce.

4. Przepustki wyliczone w ustępie 1 a), b) i d) wystawiają po stronie polskiej władze administracyjne I instancji, zaś po stronie niemieckiej landraci wzgl. policyjne władze obwodów miejskich. Przepustki, wymienione pod c) wydają po stronie polskiej zwierzchnicy gmin, wzgl. obszarów dworskich, a po stronie niemieckiej policyjne władze miejscowe. Właściwą do wystawiania przepustek jest władza, w której obrębie petent stale zamieszkuje. Władze jednej ze stron zawierających układ winny o każdej przez siebie wystawionej przepustce uwiadomić niebawem właściwe władze strony przeciwnej. Zastrzega się bezpośrednie porozumienie się właściwych władz administracyjnych obu stron zainteresowanych co do bliższych szczegółów postępowania. W wypadkach przewidzianych w artykule 2 ustęp 2 (zdanie końcowe) winno nastąpić zawiadomienie o wydaniu prze pustki przed jej wręczeniem. Władza wystawiająca przepustki nadzwyczajne winna o jej wydaniu uwiadomić swoją władzę przełożoną.

5. Przepustki wolno wydawać tylko osobom w wieku powyżej lat 12, wyjątkowo może być wy dana przepustka w razie nadzwyczajnej potrzeby także dla osoby, liczącej poniżej lat 12. Pozatem wolno młodzieży poniżej lat 12 przekraczać granice bez przepustki tylko w towarzystwie osoby dorosłej i tylko wówczas, gdy w przepustce wydanej tym osobom dorosłym jest wyraźnie zaznaczone upoważnienie d< zabrania ze sobą młodzieży.

6. Wszystkie przepustki po upływie terminu ich ważności winny być zwrócone władzy, która je wydała.

Art.  4.

1. Przepustki do podróży jednorazowych wy stawiać należy osobom, wymienionym w artykule 1 ustęp 1, które pragną przekroczyć granicę celem jednorazowego pobytu (przejściowego) na obszarze, oznaczonym w artykule 2, ustąp 2. Przepustka taka ważną jest najwyżej na przeciąg 14 dni i uprawnia do pobytu zagranicą co najwyżej przez 6 dni.

2. Za wystawienie przepustki należy, poza wypadkiem ubóstwa płacić 24 mk. polskie lub 2 mk. niem.

3. Do wystawienia przepustek jednorazowych należy używać formularzy czerwonych.

Art.  5.

1. Mieszkańcy pogranicza, którzy zmuszeni są częściej przekraczać granicę wobec swych zajęć zawodowych i gospodarczych, dla spraw kościelnych lub dla innych specjalnych powodów, otrzymywać będą stałe przepustki z ważnością 3 miesięczną. Jednorazowy nieprzerwany pobyt zagranicą nie może przekraczać 6 po sobie następujących dni.

2. Za wystawienie przepustki opłaca się 60 mk. polskich lub 5 mk. niemieckich. Parafjanie udający się na nabożeństwo oraz dzieci idące na naukę religji są uwolnieni od opłat należytości; tak samo w razie ubóstwa nie pobiera się tej należytości.

3. Przepustki przedłużać można bezpłatnie na dalsze 3 miesiące.

4. Do wystawiania przepustek stałych należy używać formularzy zielonych.

Art.  6.

1. Przepustki nadzwyczajne można wydawać, jeżeli się. okaże, że istnieje specjalny i dostatecznie sprawdzony powód, i że petent z powodu nagłości tego wypadku nie może się wystarać o przepustkę innego rodzaju, bez narażenia się na udaremnienie celu przekroczenia granicy.

2. Postanowienia artykułu 4 ustęp 1 zdanie 2 I artykułu 4, ustęp 2, znajdują zastosowanie przy wy dawaniu przepustek nadzwyczajnych.

3. Do wystawiania tych przepustek należy używać o ile możności papieru białego.

Art.  7.

1. Właścicielom gruntów, członkom ich rodzin oraz osobom w ich gospodarstwie zatrudnionym wydaje się przepustki gospodarcze o ile grunta tych osób lub większa ilość ich gruntów, tworzących jedną całość gospodarczą, przecięte są przez granicę, lub też o ile są tak położone, że bez przekroczenia linji granicznej nie mogą być prawidłowo zagospodarowane. To samo obowiązuje, gdy kierownictwo warsztatu gospodarczego rozciąga się na obejście położone na terytorjum strony przeciwnej. Narówni z właścicielami uważane są inne osoby, uprawnione na podstawie roszczeń obligacyjnych lub rzeczowych do użytkowania gruntów tego rodzaju. Przepustki gospodarcze uprawniają do przekraczania granicy i do pobytu poza linją graniczną co do terminu i przestrzeni tylko o tyle, o ile tego wymaga zagospodarowanie i użytkowanie gruntów, których położenie geograficzne winno być oznaczonem w przepustce.

2. Postanowienia ustępu 1 odnoszą się tylko do tych gruntów posiadłości ziemskich, dla których w chwili wejścia w moc obowiązującą niniejszego układu istniały już warunki, wymagane dla wystawiania przepustek gospodarczych.

3. Przepustki gospodarcze mają ważność na przeciąg roku kalendarzowego, winny być jednak niebawem zwrócone, jeżeli odpadł powód, dla którego je wystawiono.

4. Za wystawienie przepustek gospodarczych opłaca się należytość 60 mk. polskich lub 5 mk. niemieckich.

5. Dla wydawania przepustek gospodarczych należy używać formularzy bronzowych.

Art.  8.

1. Przepustki do jednorazowych podróży, prze pustki stałe i nadzwyczajne uprawniają do przekraczania granicy w punktach przejściowych, wyszczególnionych w przepustce. Właściwe władze administracyjne II instancji obu stron zawierających układ oznaczą po obopólnem porozumieniu się punkty przejściowe i podadzą je do wiadomości publicznej.

2. Przepustki gospodarcze uprawniają do przekraczania granicy również poza stałem) punktami przejściowemi wszędzie tam, gdzie tego wymagać będzie konieczność wykonania robót gospodarczych. Punkty przejściowe winny być ustalone przez właściwe władze celne obu stron zawierających układ w porozumieniu z zainteresowanemi osobami za uwzględnieniem faktycznych potrzeb gospodarczych.

Art.  9.

1. Przekroczenie granicy na podstawie prze pustek, określonych w artykule 3, dozwolone jest regularnie w godzinach dziennych, a mianowicie w cza się od 1 kwietnia do 30 września od godz. 7-mej rano do 9-tej wieczorem (czas polski) czyli od godz. 6-ej rano do 8-mej wieczorem (czas niemiecki), a w czasie od 1 października do 31 marca od godz. 8-mej rano do 7-mej wieczorem (czas polski) czyli od godz. 7-mej rano do 6-tej wieczorem (czas niemiecki). Władze miejscowe obu stron zawierających układ mogą na mocy bezpośredniego porozumienia zmienić czas do przekraczania granicy wyż. ustalony. Istniejące zapory graniczne należy otwierać na czas i nie wolno ich przedwcześnie spuszczać.

2. Przepustki gospodarcze uprawniają w czasie od 1 maja do 30 września do przekraczania granicy począwszy od godz. 5-tej rano (czas polski) czyli od 4-tej rano według czasu niemieckiego.

3. Przy wykonywaniu zawodowych obowiązków uprawniają przepustki dla księży i ich pomocników, dla lekarzy, weterynarzy i dla akuszerek do przekraczania granicy także nocą. To samo dozwala się też innym osobom w razie wypadków nagłych i ważnych, jako w razie powodzi - dozorcom upustów.

4. Przekraczanie granicy koleją żelazną nie podlega ograniczeniom co do czasu, przewidzianego powyżej.

Art.  10.

Obie strony zawierające układ zastrzegają się co do przeprowadzenia w obopólnem porozumieniu oraz w miarę potrzeby zmiany w postanowieniach o należytościach, przewidzianych w artykułach 4, 5 i 7.

Art.  11.

Członkowie Związków Straży pożarnych jednej ze stron zawierających układ, którzy są odpowiednio oznaczeni, mają w celu niesienia pomocy przy pożarach na terytorjum strony drugiej prawo przekraczania granicy z narzędziami i furgonami. swemi w miejscach, które okażą się wedle okoliczności dogodnemi, - przy tem mogą nie posiadać określonych w artykule 3, przepustek oraz mają prawo przebywać na terytorjum strony drugiej przez czas udzielania pomocy, z tem jednakże zastrzeżeniem, że winni poddać się kierownictwu osoby, właściwej wedle przepisów wydanych na miejscu pożaru.

II.

Ułatwienia rzeczowe

Art.  12.

1. Celem ułatwienia obustronnego ruchu granicznego w obwodach celnych wydaje siej zarządzenia, zawarte w ustępie 2, pod lit. a), b), c), d). Za celne obwody graniczne należy uważać te obszary, które leżą po obu stronach wspólnej linji graniczno-celnej, a które każda ze stron zawierających układ na swym obszarze uzna jako takie, Szerokość granicznego obwodu celnego nie może być ustaloną po żadnej stronie bez przyzwolenia strony drugiej ponad 10 kilometrów.

2. a Mieszkańcy granicznego obwodu celnego mogą ze sobą zabierać tam i z powrotem bez cła i wszelkich opłat żywność dla własnej potrzeby na czas pobytu na terenie, przeciwległego, granicznego obwodu celnego, jednakowoż nie ponad 1 kilogram, w czem najwyżej ¹/₄ kilograma mięsa lub tłuszczu z wyłączeniem jednak masła. Również wolno im przy przekraczaniu granicy przewieźć ze sobą papierowe pieniądze polskie wzgl. niemieckie do wysokości 3.000 mk. polskich lub 600 mk. niemieckich na miesiąc.

b) Te przedmioty własnej potrzeby mieszkańców danego celnego obwodu granicznego, które w przeciwległym celnym obwodzie granicznym wini ty być w sposób rzemieślniczy przekształcone, odrobione lub naprawione, można w tym celu przewieźć bez cła i bez wszelkich opłat, a następnie po dokonanej przeróbce i t. d. można je do swego kraju napowrót przewieźć, również bez da i wszelkich opłat. Również wolno mieszkańcom celnych obwodów granicznych jednak ze stron układ zawierających przewozić przez granicą bez da ani innych opłat przedmioty produkcji rolnej, jako to: zboże, nasiona olejne, konopie, len, drzewo i korę do przemiału, wytłoczenia, przerżnięcia lub przetarcia i t. d., przyczem mieszkańcy winni używać młynów i innych odpowiednich przetwórni, położonych w obrębie bezpośrednio przeciwległego celnego obwodu. granicznego; przedmioty takie wolno mieszkańcom w tym celu po przeróbce ich przewozić z powrotem, i to w ilości i wadze, odpowiadającej wadze i ilości surowego przedmiotu. Zastrzega się co do wyżej wspomnianych ulg, iż odnoszą się one do przedmiotów koniecznych dla własnej gospodarczej potrzeby,

c) Mieszkańcy obustronnych granicznych stref celnych mogą w celu chwilowego użytku w przeciwległej strefie celnej przewozić bez cła i innych opłat tam i z powrotem przy bory do Komunji św. i do namaszczenia, oraz książki przeznaczone do religijnego użytku, narzędzia rzemieślnicze i inne, oraz instrumenta i maszyny. Nie narusza to w niczem zakazów przywozu i wywozu. Ma przewóz aktów adwokackich, projektów i rysunków technicznych potrzeba specjalnego zezwolenia właściwej władzy administracyjnej.

d) Właściciele gruntów przeciętych granicą lub takich, których wspólność gospodarcza została przez granicę naruszona, a które wyzyskiwane w celach rolniczych lub leśnych, położone są w celnym obwodzie granicznym, tworząc pojedynczo lub w większej ilości gospodarczą jednostkę, mogą bez cła i innych opłat przewozić tam i z powrotem potrzebne dla zagospodarowania tych gruntów zwierzęce i roślinne nawozy, nasiona i ziarno, rozsady i sadzonki do zalesienia oraz uzyskane z tych gruntów plony i inne produkta rolne, narzędzia i podwody wraz z żywym inwentarzem roboczym, jak niemniej niżej wyliczone zawarte w ziemi składniki, a mianowicie: kamienie naturalne, żwir, piasek, glinę, glinkę (ił). To samo odnosi się też do drzewa, wiklin i torfu, o ile te przedmioty służą do zaspokojenia własnej potrzeby. Metale i węgiel, oraz tym podobne przedmioty ziemne, które stanowią przedmiot eksploatacji górniczej, jak niemniej i nafta nie podlegają po wyższym ulgom. Wyżej wykazani uprawnieni, mogą również przeprowadzać tam i z powrotem przez granicę z uwolnieniem od cła i innych opłat bydło, stanowiące ich inwentarz gospodarczy na pastwiska trwale lub czasowe, na grunty, położone po przeciwległej stronie granicy. Równouprawnionemi z właścicielami są osoby, użytkujące obszary lub kawałki ziemi na mocy jakiegokolwiek tytułu prawnego.

3. W wypadkach, przewidzianych niniejszemi postanowieniami nie potrzeba pozwolenia osobnego na wywóz lub przewóz przedmiotów, wyliczonych w ustępie 2, a) b) i d) i to bezwzględnie, czy dla tych przedmiotów istnieją zakazy wywozu lub przywozu.

Art.  13.

1. Władze celne obu stron zawierających układ są uprawnione do wydawania zarządzeń kontrolnych, koniecznych dla udaremnienia nadużyć przy korzy staniu z ulg, przewidzianych w artykule 12. W razie potrzeby władze te porozumieją się między sobą w powyższym przedmiocie. Zarządzenia wydane przez władze jednej strony, mogą uzyskać moc obowiązującą dopiero po upływie jednego tygodnia od chwili, kiedy zostały podane do wiadomości strony drugiej.

2. Przedmioty oznaczone w artykule 12 ustęp 2 b) i c), mogą być dopiero po uprzedniem uwiadomieniu przewożone przez granicę i to tylko przez komory, ustalone przez obopólne porozumienie władz celnych. Ograniczenie to nie stosuje się do rzemieślników i robotników, którym się zezwala, aby granicę przekraczali, niosąc ze sobą zwyczajne narzędzia robocze, jak: młoty, piły, łopaty, siekiery i t. d.

3. Co do przewożenia maszyn i zwierząt stawia się następujące warunki:

a) maszyny [artykuł 12 ustęp 2 c) d)].

Właściciel maszyny winien przy równoczesnem szczegółowem opisaniu wzgl. określeniu tych maszyn u władz celnych obu stron zobowiązać się, że odstawi je z powrotem po skończeniu robót. Kaucji gwarancyjnej za to żądać nie wolno. Osoby, którym powierzono przewiezienie maszyn przez granicę, winny mieć ze sobą zaświadczenie tożsamości maszyny i okazać je na żądanie właściwych władz,

b) zwierzęta (artykuł 12. ustęp 2. d).

Obopólnym władzom celnym winien być doręczony, potwierdzony przez miejscową policję wykaz ogólnego stanu zwierząt właściciela gruntu, w wypadku zaś większej liczby majątków (gruntów) stan zwierząt tego majątku, na którym one zwyczajnie przebywają. Wykaz ten winien być w miarę potrzeby kwartalnie uzupełniany i zawierać zobowiązanie właściciela, że bydło to napowrót odprowadzi do miejsca zwykłego postoju. Prowadzący transport bydła ma mieć przy sobie dla każdej sztuki zaświadczenie, w którem uwidoczniony jest dokładny opis tego zwierzęcia. O ile rozchodzi się o drób, owce i kozy, wystarczy podać w wykazie ich ogólną liczbę. Konie winny mieć znaki wypalane lub też plomby wszczepione w grzywę lub w ogon, bydło rogate i nie-rogacizna winny mieć znaki palone lub plomby w uszach. Zmiany, które zajdą w czasie przebywania zwierząt po drugiej stronie granicy skutkiem padnięcia, dorżnięcia lub skutkiem naturalnego pomnożenia się, musi właściciel lub przewodnik transportu podać jaknajrychlej do wiadomości władz celnych obu stron. Mleko i jego przetwory jak niemniej mięso zwierząt dorżniętych winny być przewiezione do tego kraju, gdzie znajduje się główna siedziba gospodarcza. Władze celne mogą jednak ze względów praktycznych przyzwolić na wyjątki.

III.

Postanowienia ogólne i końcowe.

Art.  14.

Niniejszy układ nie dotyczy tej części granicy, która przechodzi przez Górnośląski obwód plebiscytowy.

Art.  15.

Każda ze stron układ zawierających zastrzega sobie prawo tymczasowego lub stałego wyjścia z pod przepisów niniejszego układu poszczególnych miast, położonych w swym pasie granicznym oraz ograniczenia dla tych miast ulg, przewidzianych w układzie.

Art.  16.

1. Postanowienia rozdziału I i II nie naruszają stosowania ustawowych przepisów celnych - o ile w treści niniejszego układu nie powzięto co do tego postanowienia - a również nie naruszają one policyjnych przepisów zdrowotnych i weterynaryjnych obu stron.

2. Postanowienia rozdziału I i II mogą być w razie ogólnego zamknięcia granicy zawieszone przejściowo także z innych powodów, aniżeli ze względów policyjno-zdrowotnych lub policyjno-weterynaryjnych. O ile takiego zarządzenia nie podano uprzednio dość wcześnie do publicznej wiadomości, należy również w czasie trwania zamknięcia granicy zezwolić osobom zaopatrzonym w przepustkę na powrót przez granicę.

Art.  17.

1. Poza ulgami, przewidzianemi w rozdziale i mogą być przyznane dalsze ulgi w razie nadzwyczajnej potrzeby drogą bezpośredniego porozumienia się właściwych urzędów obu stron zawierających układ. Ulgi te mogą być tego rodzaju, że wystawienie prze pustek może być powierzone takim urzędom wzgl. władzom, których siedziba leży korzystniej niż siedziba tych władz, które są w zasadzie uprawnione do wystawiania przepustek (art. 3, ust. 4).

2. Gdzie tego wymagać będą stosunki gospodarcze, a okaże się to dozwolonem, mogą w bezpośredniem porozumieniu powołane władze i urzędy obu stron zawierających układ ustanowić ulgi, idące dalej niż ulgi, wyszczególnione w rozdziale II dla przewozu drzewa, które przy ścinaniu spadnie poza linję graniczną, -dla wydobywania piasku z własnych lub dzierżawnych gruntów, położonych poza granicą, dla czerpania wody dla własnego użytku gospodarczego. W ten sam sposób mogą również ulec zmianie lub być uzupełnione postanowienia artykułu 12 ustęp 2a) do c).

Art.  18.

1. Każda ze stron zawierających układ prześle stronie drugiej wykaz swych gmin i obszarów dworskich, których mieszkańcy są uprawnieni do otrzymywania przepustek, określonych artykułem 3. Ze stawienie to winno być odpowiednio uzupełnione, o ile po jego sporządzeniu zastosowano przepisy artykułu 15.

2. Strony zawierające układ podadzą sobie obopólnie te władze wzgl. urzędy, które należy uważać jako takie po myśli artykułu 3 ustąp 4, artykułu 8 ustęp 1, 2, artykułu 9 ustąp 1, artykułu 12 ustąp 2, pod c), artykułu 13 i artykułu 17, ustąp 1, 2.

Art.  19.

1. Właściwe władze administracyjne drugiej instancji (wojewodowie, prezydenci rejencji, Dyrekcja Ceł, władze skarbowe) winny w razie pojawienia się przeszkód przy przeprowadzeniu niniejszego układu, porozumieć się ze sobą bezpośrednio celem usunięcia takich trudności.

2. Władze jednej ze stron, wymienione w ustępie 1 winny każdorazowo niezwłocznie powiadamiać odpowiednie władze strony przeciwnej o zmianach postanowień, powziętych w rozdziałach I i II układu, zarządzonych przez nie (przez władze jednej strony) w swym obwodzie w myśl artykułów 15 i 16 niniejszego układu.

Art.  20.

1. Układ ten winien być ratyfikowany w jak-najkrótszym czasie i wejść w życie z chwilą wymiany dokumentów ratyfikacyjnych.

2. Układ ten traci swą ważność z dniem 31 grudnia 1924 r.-o ile zawierające go strony nie po rozumieją się. przed dniem 30 września 1924 r. co do dalszego jego przedłużenia. Każda ze stron zawierających ten układ może wypowiedzieć go już wcześniej z terminem 3 miesięcznym przed końcem każdego kwartału kalendarzowego.

Układ ten sporządza się w dwuch pierwopisach w językach polskim I niemieckim

w Poznaniu, dnia 29 kwietnia 1922 r.

Aleksander Szembek. Paul Eckardt

PROTOKUŁ KOŃCOWY

do polsko-niemieckiego układu o ulgach w ruchu granicznym.

Przy podpisaniu w dniu dzisiejszym układu polsko-niemieckiego o ulgach w ruchu granicznym doszli obustronni pełnomocnicy jeszcze do porozumienia w punktach następujących:

I. do artykułu 1. ustąp 1.

Zważywszy, że szereg parafji przecięty został przez polsko-niemiecką granicę, nie należy utrudniać duszpasterzom, których siedziba urzędowa znajduje się na obszarze jednej ze stron, a którzy muszą wykonywać urzędowe czynności w obwodzie takich przeciętych parafji i na obszarze drugiej strony oraz osobom, należącym do ich zawodowego otoczenia, jak kościelnym, ministrantom i t. d. możności swobodnego wykonywania swych funkcji duszpasterskich na tym obszarze, - o ile wykażą się w posiadaniu przepustek, przewidzianych w artykule 3.

II do artykułu 1 ustęp 1, 2, artykułu 2 ustęp 2, artykułu 12 ustąp 1.

Obie strony zawierające układ zastrzegają się co do porozumienia się w razie powstania potrzeby rozszerzenia z 10 na 15 kilometrów strefy, określonej w artykule 1 ustęp 1 i 2, w artykule 2 ustęp 2, oraz w artykule 12, ustęp 1.

III. do artykułu 3 ustęp 1.

Postanowienia niniejszej umowy nie naruszają w niczem należącego do władz obu stron zawierających układ prawa odmowy w wydawaniu przepustek, przewidzianych w artykule 3, o ile ustawowe krajowe przepisy paszportowe sprzeciwiają się uprawnieniu do podróży.

IV. do art. 5 ustęp 1.

Ulg, przewidzianych w artykule 5 ustęp 1 należy udzielać lekarzom, weterynarzom, akuszerkom, duszpasterzom i innym sługom kościelnym, funkcjonariuszom spółek wodnych i melioracyjnych oraz zakładów wodociągowych, robotnikom, rzemieślnikom, osobom udającym się na nabożeństwo do kościoła w obrębie swej parafji oraz dzieciom, uczęszczającym na naukę religji, udzielaną przez właściwego duszpasterza. Rządy obu stron zawierających układ zastrzegają sobie porozumienie się, o ileby zaszła potrzeba rozszerzenia powyżej wyszczególnionego zestawienia osób.

V. do artykułu 12 ustęp 2 d).

Na wywóz i dowóz wiklin ponad własne zapotrzebowanie gospodarcze zezwala się stosowanie do warunków, przewidzianych w artykule 13 ustęp 2 d), o ile rozchodzi się o plantacje wikliny, istniejące w chwili wejścia w życie niniejszego układu za uiszczeniem opłaty, wynoszącej 2% przeznaczonej do wywozu ilości wikliny.

VI. do artykułu 12 ustęp 2 d).

A. W protokule Komisji dla ustalenia granic polsko-niemieckich z dnia 3 września 1920 r. - zestawienie tych uprawnień, które winny być uregulowane przez układ państwowy - postanowiono co następuje:

1 pod 2 "w gminie Czemanowo (Rauschendorf) ".

"że w gminie Czemanowo (Rauschendorf) właściciele budynków, które w tej gminie do Polski przypadły, mają prawo, w okresie najbliższych 3 lat budynki te rozebrać i uzyskane w ten sposób materjały budowlane przenieść wzgl. przewieźć na stronę przeciwną z uwolnieniem od cła",

2. pod 3,-analogicznie dla gmin Wielkich Konarzyn, Ciecholew, Hohenkamp, Kupfermühl.

______d) "Właściciel majątku Ciecholewy i folwarku Sosnow ma do 31 grudnia 1922 r. zapewnione ulgi ruchu granicznego między swym głównym majątkiem i folwarkiem celem możności prowadzenia jednolitej gospodarki na obu tych objektach. Pod ulgami temi rozumie się wymianą między głównym majątkiem a folwarkiem żywego inwentarza pociągowego i użytkowego oraz zaprzęgowego, dalej zboża do siewu, nawozów i maszyn rolniczych".

B. W uzupełnieniu opisu granicy w odcinkach Ba) Bb) zał. do protokułu odbytego dnia 3 września 1922 r. głównego posiedzenia Komisji Granicznej w Gdańsku oświadczono co następuje:

"Niemiecka delegacja uznaje, że stosownie do decyzji Komisji Granicznej cała część drogi Kowale-Sałakowo, która znajduje się w parceli 360, należącej do Ferdynanda Lemke, musi być wcieloną do Polski. Z takiego objaśnienia opisu wynika, że północno-zachodnia część parceli 360 b zostaje odcięta od Niemiec. Polska delegacja zobowiązuje się spowodować ze swej strony wszystko potrzebne, aby właścicielowi Lemke, którego posiadłość częściowo z powodu wyżej wymienionej zmiany granicy przypada do Polski, przez przeciąg 5 lat przy zagospodarowywaniu tej do Polski przypadłej części nie robiono trudności i żeby ta umowa została potwierdzona przez układ państwowy między Polską ą Niemcami",

C. Na posiedzeniu zaś plenarnem Komisji Granicznej, odbytem w Grudziądzu 15.XI. 1920 r. postanowiono co następuje:

______"Parcela 103/37, która należy do

Franciszka Kasprowicza z Wansen pozostaje jednak po stronie niemieckiej. Celem zapewnienia p. Kasprowiczowi prawa swobodnego wywozu wapna do Polski-spisany będzie odnośny protokuł".

Powyższe pod A 1 i C wymienione ulgi pozostają zapewnione nawet w wypadku, o ile wychodzą poza ramy ulg, przewidzianych w niniejszej umowie.

Uprawnienia wymienione pod A2 i B uważać należy za uskutecznione przez postanowienia w artykule 12 i w artykule 13 niniejszej umowy. Przewidzianych tam ulg udzieli się właścicielowi majątku Ciecholewy aż do 31 grudnia 1922 r., właścicielowi Lemke, aż do 3 września 1925 r. nawet gdyby układ przed tym okresem został rozwiązany.

VII. do artykułu 16 Ustęp 1.

Obie strony układ zawierające postanawiają, że o sposobie wykonywania przepisów policji zdrowotnej i weterynaryjnej z uwagi na ułatwienia, które dla powiatów granicznych układ niniejszy przewiduje, ma przyjść do skutku osobne porozumienie.

VIII. do artykułu 20 ustęp 1.

Zastrzega się późniejsze ustalenie terminu wejścia w życie umowy tej na odcinku granicy od punktu, gdzie się zbiegają obecnie granice Polski, Prus Wschodnich i Litwy aż do szosy, która prowadzi z Ełku do Grajewa.

IX. Przepisy niniejszego układu nie przesądzają w niczem właściwych postanowień przyszłej obopólnej umowy handlowej.

Niniejszy protokuł końcowy winien być uważany jako część istotna układu, równocześnie z nim winien być ratyfikowanym i posiadać tą samą ważność oraz trwać równie długo.

Poznań, dnia 29 kwietnia 1922 r.

Aleksander Szembek Paul Eckardt

Zaznajomiwszy się z powyższym Układem, uznaliśmy go i uznajemy za słuszny zarówno w całości, jak i każde z zawartych w nim postanowień, oświadczamy, że jest przyjęty, ratyfikowany i zatwierdzony i przyrzekamy, że będzie ściśle stosowany.

Na dowód czego wydaliśmy akt niniejszy, opatrzony pieczęcią Rzeczypospolitej Polskiej.

W Warszawie, dnia 12 września 1922 roku.

..................................................

Notka Redakcji Systemu Informacji Prawnej LEX

Niniejsza treść dostępna jest wyłącznie w wersji pierwotnej treści w formacie PDF.

..................................................

PROTOKUŁ

wymiany dokumentów ratyfikacyjnych Układu pomiędzy Rzeczypospolitą Polską a Rzeszą niemiecką w sprawie ułatwień, dotyczących ruchu granicznego.

Niżej podpisany pełnomocnik polski, komisarz

Maciej Koczorowski

i niżej podpisany pełnomocnik niemiecki, Poseł

Dr. Paweł Eckardt

spotkali się dzisiaj z polecenia swych Rządów celem wymiany dokumentów ratyfikacyjnych polsko-niemieckiego Układu, dotyczącego ułatwień w ruchu granicznym z dnia 29 kwietnia b. r. Dokumenty te, po zbadaniu i uznaniu za dobre, zostały wymienione.

Poznań, dnia 15 września 1922 r.

* W artykule 1 nin. układu istnieje sprzeczność pomiędzy polskim i niemieckim tekstem. Stosownie do polskiego tekstu używanie osobowych i pośpiesznych pociągów jest dozwolone, o ile dany pociąg zatrzymuje się w obrąbie 10-cio kilometrowym od granicy polsko-niemieckiej; w niemieckim tekście jest używanie pociągów pośpiesznych oraz pociągów, które nie zatrzymują się w obrębie 10-cio kiłom, pasa, zakazane. W obwieszczeniu Ministra Spraw Zagranicznych z dnia 8 sierpnia 1923 r. (Dz.U.23.84.657) wyrażono zgodę na to, żeby z dniem 9 września 1923 r. niemiecki tekst, który jest wyrazem prowadzonych w tej sprawie rokowań był miarodajnym.

• Identyfikator: Dz.U.1922.87.782
• Rodzaj: Umowa międzynarodowa
• Tytuł: Rzesza Niemiecka-Polska. Układ między Rzecząpospolitą Polską a Rzeszą Niemiecką w sprawie ułatwień, dotyczących ruchu granicznego.
• Data aktu: 29/04/1922
• Data ogłoszenia: 17/10/1922
• Data wejścia w życie: 15/09/1922