1. Wprowadzenie
Od dnia 1 stycznia 2006 r. przedsiębiorcy, którzy zdecydują się na dokonywanie inwestycji w działalność naukową, oraz ci, którzy postanowią nabyć nowe technologie, mogą uzyskać wymierne korzyści podatkowe.
To właśnie z początkiem 2006 r. weszły w życie przepisy ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o niektórych formach wspierania działalności innowacyjnej (Dz. U. Nr 179, poz. 1484 z późn. zm.), poprzez które ustawodawca wprowadził możliwość korzystania z ulg i zwolnień podatkowych przez podatników, którzy poprzez swoje działania wspierają działalność innowacyjną.
Z dniem 17 lipca 2008 r. uchylona została większość regulacji ustawy o niektórych formach wspierania działalności innowacyjnej i w ich miejsce zostały wprowadzone przepisy ustawy z dnia 30 maja 2008 r. o niektórych formach wspierania działalności innowacyjnej (Dz. U. Nr 116, poz. 730) – dalej u.w.d.i. W przepisach obecnie obowiązującej ustawy zostały zachowane ogólne zasady ukonstytuowane uprzednio przez regulacje ustawy z 2005 r.
Istotne przy tym jest to, że w dalszym ciągu, analizując zagadnienie przywilejów podatkowych przysługujących podatnikom inwestującym w polską naukę, należy dokonać podziału o charakterze podmiotowym. Istnieje bowiem grupa ulg podatkowych przysługujących każdemu podatnikowi, który nabędzie nowe technologie. Jednak oprócz nich ustawodawca wprowadził zwolnienie właściwe tylko i wyłącznie dla podatników, którzy posiadają status centrum badawczo-rozwojowego.
2. Przepisy prawa podatkowego zmienione regulacjami ustawy
Poprzez regulacje ustawy o niektórych formach wspierania działalności innowacyjnej znowelizowanych zostało kilka aktów prawa podatkowego:
• ustawa z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 95, poz. 613) – dalej u.p.o.l.,
• ustawa z dnia 15 listopada 1984 r. o podatku rolnym (tekst jedn.: Dz. U. z 2006 r. Nr 136, poz. 969 z późn. zm.) – dalej u.p.r.,
• ustawa z dnia 20 października 2002 r. o podatku leśnym (Dz. U. Nr 200, poz. 1682 z późn. zm.) – dalej u.p.l.
3. Ważniejsze definicje
Z uwagi na specyfikę materii regulowanej w ustawie o niektórych formach wspierania działalności innowacyjnej, dla pełnego zrozumienia jej treści i dokonania właściwej wykładni zawartych w niej norm prawnych, niejednokrotnie podatnicy zmuszeni są do odwoływania się do słownika pojęć ustawowych zamieszczonego w art. 2 u.w.d.i.
Poniżej przedstawiłem tylko kilka najważniejszych, w moim przekonaniu, definicji, które mają swoje źródło w art. 2 u.w.d.i.
Inwestycja technologiczna to inwestycja polegająca na:
1) zakupie nowej technologii, jej wdrożeniu oraz uruchomieniu na jej podstawie wytwarzania nowych lub znacząco ulepszonych towarów, procesów lub usług, albo
2) wdrożeniu własnej nowej technologii oraz uruchomieniu na jej podstawie wytwarzania nowych lub znacząco ulepszonych towarów, procesów lub usług.
Nowa technologia to technologia w postaci prawa własności przemysłowej lub usługi badawczo-rozwojowej (w rozumieniu Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług), która umożliwia wytwarzanie nowych lub znacząco ulepszonych towarów, procesów lub usług i nie jest stosowana na świecie dłużej niż 5 lat.
4. Centra badawczo-rozwojowe – zagadnienia ogólne
Tak jak zostało wskazane we wstępie, niektóre z przywilejów podatkowych wprowadzonych przepisami ustawy o niektórych formach wspierania działalności innowacyjnej przysługują wyłącznie tym podmiotom, które posiadają status centrum badawczo-rozwojowego.
Zgodnie z art. 17 ust. 2 u.w.d.i. status centrum badawczo-rozwojowego może uzyskać przedsiębiorca, który nie jest instytutem badawczym:
1) którego przychody netto (bez podatku od towarów i usług) ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych za poprzedni rok obrotowy wyniosły co najmniej równowartość kwoty określonej w przepisach o rachunkowości jako minimalny przychód netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych za poprzedni rok obrotowy osób fizycznych, spółek cywilnych osób fizycznych, spółek jawnych osób fizycznych oraz spółek partnerskich, do których stosuje się przepisy o rachunkowości (czyli równowartość 1.200.000 euro);
2) którego przychody netto (bez podatku od towarów i usług) ze sprzedaży własnych usług badawczo-rozwojowych w rozumieniu przepisów w sprawie polskiej klasyfikacji wyrobów i usług lub praw własności przemysłowej udzielonych przedsiębiorcy przez urząd właściwy do spraw własności przemysłowej stanowią co najmniej 20% przychodów określonych w pkt 1;
3) który nie zalega z zapłatą podatków oraz składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne.
Zastrzec przy tym należy, że to, czy wypełnione są kryteria wymienione w pkt 1 i 2, ustala się na podstawie zbadanego i zaopiniowanego przez biegłego rewidenta oraz zatwierdzonego przez organ zatwierdzający sprawozdania finansowego za rok obrotowy poprzedzający rok złożenia wniosku.
Tym samym status centrum badawczo-rozwojowego mogą uzyskać jedynie te podmioty, które działają przez minimum jeden rok obrotowy, tylko bowiem w takim przypadku możliwe jest ustalenie, czy spełnione są warunki do nadania podmiotowi statusu centrum badawczo-rozwojowego.
Podmiot, który spełnia warunki dla uzyskania statusu centrum badawczo-rozwojowego i chce zyskać taką podmiotowość, składa wniosek, który zgodnie z art. 17 ust. 5 u.w.d.i. powinien zawierać:
1) nazwę firmy, siedzibę i adres przedsiębiorcy;
2) oznaczenie formy prawnej przedsiębiorcy;
3) numer identyfikacji podatkowej (NIP);
4) numer REGON;
5) dane dotyczące przychodów netto;
6) opis badań lub prac rozwojowych prowadzonych przez przedsiębiorcę, w tym opis zadań badawczo-rozwojowych zrealizowanych w ostatnim roku obrotowym oraz ich wyników, a także wykaz uzyskanych akredytacji, patentów lub zastosowań w praktyce.
Zgodnie z art. 17 ust. 6 u.w.d.i. wraz z wnioskiem podmiot powinien złożyć:
1) aktualny odpis z rejestru przedsiębiorców;
2) zatwierdzone, na podstawie odrębnych przepisów, sprawozdanie finansowe przedsiębiorcy za rok obrotowy poprzedzający złożenie wniosku wraz z wyszczególnieniem przychodów netto (bez podatku od towarów i usług) z tytułu sprzedaży własnych usług badawczo-rozwojowych w rozumieniu przepisów w sprawie polskiej klasyfikacji wyrobów i usług lub praw własności przemysłowej udzielonych przedsiębiorcy przez urząd właściwy do spraw własności przemysłowej;
3) raport z badania sprawozdania finansowego wraz z opinią biegłego rewidenta;
4) oświadczenie o niezaleganiu z zapłatą podatków dochodowych za rok obrotowy poprzedzający rok złożenia wniosku;
5) oświadczenie o niezaleganiu z zapłatą podatku akcyzowego na koniec miesiąca poprzedzającego miesiąc złożenia wniosku;
6) oświadczenie o niezaleganiu z zapłatą składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne na koniec miesiąca poprzedzającego miesiąc złożenia wniosku;
7) oświadczenie o niezaleganiu z zapłatą podatków i opłat lokalnych na koniec miesiąca poprzedzającego miesiąc złożenia wniosku;
8) w przypadku spółki handlowej powstałej w wyniku komercjalizacji lub prywatyzacji instytutu badawczego – informację o wysokości ulg podatkowych przysługujących temu instytutowi badawczemu w ostatnim roku obrotowym jej działalności.
Na podstawie takiego wniosku minister właściwy ds. gospodarki wydaje decyzję administracyjną, poprzez którą nadaje podmiotowi status centrum badawczo-rozwojowego.
Spółka handlowa powstała w wyniku komercjalizacji lub prywatyzacji instytutu badawczego otrzymuje status centrum badawczo-rozwojowego na okres do dnia rozpatrzenia jej wniosku o nadanie tego statusu bez konieczności zachowania warunków określonych w art. 17 ust. 2 u.w.d.i. Zasadę wskazaną w poprzednim zdaniu stosuje się pod warunkiem złożenia przez spółkę wniosku w terminie 15 miesięcy od dnia przekształcenia. W przypadku gdy wniosek nie zostanie uwzględniony, spółka jest obowiązana do zapłaty podatków i opłat należnych za okres zwolnienia w terminie miesiąca od dnia uprawomocnienia się decyzji w sprawie wniosku.
Od dnia 1 stycznia 2006 r. przedsiębiorcy, którzy zdecydują się na dokonywanie inwestycji w działalność naukową, oraz ci, którzy postanowią nabyć nowe technologie, mogą uzyskać wymierne korzyści podatkowe.
To właśnie z początkiem 2006 r. weszły w życie przepisy ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o niektórych formach wspierania działalności innowacyjnej (Dz. U. Nr 179, poz. 1484 z późn. zm.), poprzez które ustawodawca wprowadził możliwość korzystania z ulg i zwolnień podatkowych przez podatników, którzy poprzez swoje działania wspierają działalność innowacyjną.
Z dniem 17 lipca 2008 r. uchylona została większość regulacji ustawy o niektórych formach wspierania działalności innowacyjnej i w ich miejsce zostały wprowadzone przepisy ustawy z dnia 30 maja 2008 r. o niektórych formach wspierania działalności innowacyjnej (Dz. U. Nr 116, poz. 730) – dalej u.w.d.i. W przepisach obecnie obowiązującej ustawy zostały zachowane ogólne zasady ukonstytuowane uprzednio przez regulacje ustawy z 2005 r.
Istotne przy tym jest to, że w dalszym ciągu, analizując zagadnienie przywilejów podatkowych przysługujących podatnikom inwestującym w polską naukę, należy dokonać podziału o charakterze podmiotowym. Istnieje bowiem grupa ulg podatkowych przysługujących każdemu podatnikowi, który nabędzie nowe technologie. Jednak oprócz nich ustawodawca wprowadził zwolnienie właściwe tylko i wyłącznie dla podatników, którzy posiadają status centrum badawczo-rozwojowego.
2. Przepisy prawa podatkowego zmienione regulacjami ustawy
Poprzez regulacje ustawy o niektórych formach wspierania działalności innowacyjnej znowelizowanych zostało kilka aktów prawa podatkowego:
• ustawa z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 95, poz. 613) – dalej u.p.o.l.,
• ustawa z dnia 15 listopada 1984 r. o podatku rolnym (tekst jedn.: Dz. U. z 2006 r. Nr 136, poz. 969 z późn. zm.) – dalej u.p.r.,
• ustawa z dnia 20 października 2002 r. o podatku leśnym (Dz. U. Nr 200, poz. 1682 z późn. zm.) – dalej u.p.l.
3. Ważniejsze definicje
Z uwagi na specyfikę materii regulowanej w ustawie o niektórych formach wspierania działalności innowacyjnej, dla pełnego zrozumienia jej treści i dokonania właściwej wykładni zawartych w niej norm prawnych, niejednokrotnie podatnicy zmuszeni są do odwoływania się do słownika pojęć ustawowych zamieszczonego w art. 2 u.w.d.i.
Poniżej przedstawiłem tylko kilka najważniejszych, w moim przekonaniu, definicji, które mają swoje źródło w art. 2 u.w.d.i.
Inwestycja technologiczna to inwestycja polegająca na:
1) zakupie nowej technologii, jej wdrożeniu oraz uruchomieniu na jej podstawie wytwarzania nowych lub znacząco ulepszonych towarów, procesów lub usług, albo
2) wdrożeniu własnej nowej technologii oraz uruchomieniu na jej podstawie wytwarzania nowych lub znacząco ulepszonych towarów, procesów lub usług.
Nowa technologia to technologia w postaci prawa własności przemysłowej lub usługi badawczo-rozwojowej (w rozumieniu Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług), która umożliwia wytwarzanie nowych lub znacząco ulepszonych towarów, procesów lub usług i nie jest stosowana na świecie dłużej niż 5 lat.
4. Centra badawczo-rozwojowe – zagadnienia ogólne
Tak jak zostało wskazane we wstępie, niektóre z przywilejów podatkowych wprowadzonych przepisami ustawy o niektórych formach wspierania działalności innowacyjnej przysługują wyłącznie tym podmiotom, które posiadają status centrum badawczo-rozwojowego.
Zgodnie z art. 17 ust. 2 u.w.d.i. status centrum badawczo-rozwojowego może uzyskać przedsiębiorca, który nie jest instytutem badawczym:
1) którego przychody netto (bez podatku od towarów i usług) ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych za poprzedni rok obrotowy wyniosły co najmniej równowartość kwoty określonej w przepisach o rachunkowości jako minimalny przychód netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych za poprzedni rok obrotowy osób fizycznych, spółek cywilnych osób fizycznych, spółek jawnych osób fizycznych oraz spółek partnerskich, do których stosuje się przepisy o rachunkowości (czyli równowartość 1.200.000 euro);
2) którego przychody netto (bez podatku od towarów i usług) ze sprzedaży własnych usług badawczo-rozwojowych w rozumieniu przepisów w sprawie polskiej klasyfikacji wyrobów i usług lub praw własności przemysłowej udzielonych przedsiębiorcy przez urząd właściwy do spraw własności przemysłowej stanowią co najmniej 20% przychodów określonych w pkt 1;
3) który nie zalega z zapłatą podatków oraz składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne.
Zastrzec przy tym należy, że to, czy wypełnione są kryteria wymienione w pkt 1 i 2, ustala się na podstawie zbadanego i zaopiniowanego przez biegłego rewidenta oraz zatwierdzonego przez organ zatwierdzający sprawozdania finansowego za rok obrotowy poprzedzający rok złożenia wniosku.
Tym samym status centrum badawczo-rozwojowego mogą uzyskać jedynie te podmioty, które działają przez minimum jeden rok obrotowy, tylko bowiem w takim przypadku możliwe jest ustalenie, czy spełnione są warunki do nadania podmiotowi statusu centrum badawczo-rozwojowego.
Podmiot, który spełnia warunki dla uzyskania statusu centrum badawczo-rozwojowego i chce zyskać taką podmiotowość, składa wniosek, który zgodnie z art. 17 ust. 5 u.w.d.i. powinien zawierać:
1) nazwę firmy, siedzibę i adres przedsiębiorcy;
2) oznaczenie formy prawnej przedsiębiorcy;
3) numer identyfikacji podatkowej (NIP);
4) numer REGON;
5) dane dotyczące przychodów netto;
6) opis badań lub prac rozwojowych prowadzonych przez przedsiębiorcę, w tym opis zadań badawczo-rozwojowych zrealizowanych w ostatnim roku obrotowym oraz ich wyników, a także wykaz uzyskanych akredytacji, patentów lub zastosowań w praktyce.
Zgodnie z art. 17 ust. 6 u.w.d.i. wraz z wnioskiem podmiot powinien złożyć:
1) aktualny odpis z rejestru przedsiębiorców;
2) zatwierdzone, na podstawie odrębnych przepisów, sprawozdanie finansowe przedsiębiorcy za rok obrotowy poprzedzający złożenie wniosku wraz z wyszczególnieniem przychodów netto (bez podatku od towarów i usług) z tytułu sprzedaży własnych usług badawczo-rozwojowych w rozumieniu przepisów w sprawie polskiej klasyfikacji wyrobów i usług lub praw własności przemysłowej udzielonych przedsiębiorcy przez urząd właściwy do spraw własności przemysłowej;
3) raport z badania sprawozdania finansowego wraz z opinią biegłego rewidenta;
4) oświadczenie o niezaleganiu z zapłatą podatków dochodowych za rok obrotowy poprzedzający rok złożenia wniosku;
5) oświadczenie o niezaleganiu z zapłatą podatku akcyzowego na koniec miesiąca poprzedzającego miesiąc złożenia wniosku;
6) oświadczenie o niezaleganiu z zapłatą składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne na koniec miesiąca poprzedzającego miesiąc złożenia wniosku;
7) oświadczenie o niezaleganiu z zapłatą podatków i opłat lokalnych na koniec miesiąca poprzedzającego miesiąc złożenia wniosku;
8) w przypadku spółki handlowej powstałej w wyniku komercjalizacji lub prywatyzacji instytutu badawczego – informację o wysokości ulg podatkowych przysługujących temu instytutowi badawczemu w ostatnim roku obrotowym jej działalności.
Na podstawie takiego wniosku minister właściwy ds. gospodarki wydaje decyzję administracyjną, poprzez którą nadaje podmiotowi status centrum badawczo-rozwojowego.
Spółka handlowa powstała w wyniku komercjalizacji lub prywatyzacji instytutu badawczego otrzymuje status centrum badawczo-rozwojowego na okres do dnia rozpatrzenia jej wniosku o nadanie tego statusu bez konieczności zachowania warunków określonych w art. 17 ust. 2 u.w.d.i. Zasadę wskazaną w poprzednim zdaniu stosuje się pod warunkiem złożenia przez spółkę wniosku w terminie 15 miesięcy od dnia przekształcenia. W przypadku gdy wniosek nie zostanie uwzględniony, spółka jest obowiązana do zapłaty podatków i opłat należnych za okres zwolnienia w terminie miesiąca od dnia uprawomocnienia się decyzji w sprawie wniosku.