Żądania będą zaś mogły dotyczyć także pełnomocników danego rachunku. Zdaniem Marcina Wiącka, rzecznika praw obywatelskich, znacząco poszerza to zakres ingerencji w strefę prywatności wszystkich obywateli. RPO uważa, że zmiany te nie spełniały zasad techniki prawodawczej określonej w rozporządzeniu premiera; nie zostały też uzasadnione na etapie uzgodnień. Rzecznik prosi więc o wyjaśnienia premiera Mateusza Morawieckiego jako wykonującego obowiązki ministra finansów.
Zmiany dotyczące dostępu do informacji o rachunkach bankowych
Chodzi o art. 20 ustawy z 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw zmienił ustawę z 16 listopada 2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej.
Zgodnie ze zmianą na sporządzone na piśmie żądanie Szefa Krajowej Administracji Skarbowej, naczelnika urzędu celno-skarbowego lub naczelnika urzędu skarbowego - wydane w związku z wszczętym postępowaniem przygotowawczym lub czynnościami wyjaśniającymi w sprawie o przestępstwa lub wykroczenia oraz przestępstwa skarbowe lub wykroczenia skarbowe - bank jest obowiązany do sporządzania i przekazywania informacji nt. osoby fizycznej lub prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej lub danych pełnomocników wskazanego w żądaniu rachunku bankowego w przypadku, gdy postępowanie przygotowawcze lub czynności wyjaśniające są prowadzone w związku z czynami popełnionymi w zakresie działalności osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej.
W obecnym brzmieniu tego artykułu – który obowiązuje do 30 czerwca 2022 r. - obowiązek banku sporządzenia i przekazania informacji nt. konkretnego rachunku bankowego dotyczy osoby podejrzanej, a od 1 lipca 2022 r. zaś - osoby fizycznej.
Większa ingerencja w strefę prywatności obywateli
RPO zwraca uwagę, że znacząco poszerza to zakres nie tylko kompetencji organu, ale przede wszystkim zakres ingerencji w strefę prywatności obywateli.
- Jakkolwiek bowiem przedmiotem ochrony prawa karnego skarbowego jest interes i porządek finansowy Skarbu Państwa, jednostek samorządu terytorialnego oraz Unii Europejskiej, to jednak fundamentalna wydaje się ochrona życia prywatnego osoby fizycznej do czasu prowadzenia postępowania w sprawie, a nie przeciwko niej – twierdzi RPO.
Zwraca także uwagę, że od 1 lipca 2022 r. rozszerzony zostanie także katalog podmiotów, które będą mogły żądać ujawnienia przez bank takich informacji. Obecnie może o to wystąpić szef Krajowej Administracji Skarbowej oraz naczelnik urzędu celno-skarbowego. Od 1 lipca 2022 r. uprawnienie takie otrzyma także naczelnik urzędu skarbowego. Żądania ujawnienia danych o rachunku od 1 lipca 2022 r. będą mogły dotyczyć także pełnomocników tego rachunku.
Do 30 czerwca 2022 r. żądania te mogą być związane z postępowaniem przygotowawczym lub czynnościami wyjaśniającymi w związku z czynami popełnionymi w zakresie działalności osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej. Od 1 lipca 2022 r. będzie to możliwe także w zakresie postępowania przygotowawczego lub czynności wyjaśniających w związku z czynami osoby fizycznej.
W uzasadnieniu regulacji, na etapie przekazania projektu do uzgodnień, zmiany te nie zostały omówione, nie wskazano ich "ratio legis" (łac.- sensu ustawy).
Cena promocyjna: 242.1 zł
|Cena regularna: 269 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 269 zł
MF: To tylko doprecyzowanie przepisów
Pod koniec lutego Ministerstwo Finansów wskazało, że naczelnik urzędu skarbowego może prowadzić równolegle i niezależnie dwa postępowania: postępowanie kontrolne (podatkowe) i postępowanie przygotowawcze w sprawie karnej skarbowej. Przypomniało, że wgląd do rachunków bankowych organy podatkowe mogą mieć już teraz.
Pisaliśmy o tym: Skarbówka sprawdzi stan konta bankowego, ale tylko w przypadku podejrzenia przestępstwa >>
- W aktualnie obowiązującym stanie prawnym organy KAS mogą na pisemne żądanie uzyskać od banków informacje dotyczące kontrolowanego albo strony postępowania podatkowego w przypadku wszczęcia kontroli podatkowej lub w toku postępowania podatkowego. Uprawnienia te wynikają z ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej i ustawy - Prawo bankowe – tłumaczyło w lutym Ministerstwo Finansów.
Wyjaśniło, że zmiany wprowadzone w Polskim Ładzie, które wejdą w życie 1 lipca 2022 r. ujednolicają uprawnienia Krajowej Administracji Skarbowej w zakresie dostępu do informacji bankowych w przypadku gdy organy KAS prowadzą wobec podatnika postępowanie przygotowawcze. Organy KAS prowadzą takie postępowanie jedynie w przypadku uzasadnionego podejrzenia popełnienia czynu zabronionego i co ważne, po formalnym wszczęciu postępowania przygotowawczego.
Uzasadnienie i postępowanie jest konieczne
Jak podkreśla MF, zmieniany przepis art. 48 ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej nie może być stosowany bez uzasadnionej przyczyny i bez powiązania z popełnionymi czynami, które są przedmiotem postępowania przygotowawczego prowadzonego w sprawie osoby podejrzewanej o popełnienie tych czynów.
Resort finansów zapewnia, że podatnicy nie muszą się obawiać wprowadzanej zmiany przepisów. Przy udzielaniu informacji banki ściśle przestrzegają tajemnicy bankowej stosując przepisy ustawy Prawo bankowe. Dane przekazane przez banki są chronione tajemnicą skarbową, którą regulują szczegółowo przepisy ustawy Ordynacja podatkowa.
Zobacz również: Jeśli sprzedawca przyjmie za dużo gotówki, zapłaci podwójny podatek >>
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
