Krzysztof Koślicki: Czym są usługi pokrewne biegłego rewidenta?

Krzysztof Burnos: Zgodnie z art. 3 ust. 1 lit. a ustawy o biegłych rewidentach (dalej: UoBr) wykonywanie zawodu biegłego rewidenta polega między innymi na świadczeniu usług pokrewnych zgodnie z krajowymi standardami wykonywania zawodu. Standardy uchwalane są przez Polską Izbę Biegłych Rewidentów i zatwierdzane przez Komisję Nadzoru Audytowego (od 1 stycznia 2020 roku będzie to Polska Agencja Nadzoru Audytowego) w ramach funkcjonującego systemu państwowego nadzoru publicznego. Pojęcie usług pokrewnych wymienione zostało po raz pierwszy w UoBr przyjętej przez parlament w 2017 roku. Mało kto zdaje sobie sprawę z tego, że zostało zaczerpnięte bezpośrednio ze standardów zawodowych biegłych rewidentów. Może dlatego dla wielu wciąż nie jest zrozumiały charakter tych usług. 

Czytaj w LEX: Inne usługi biegłego rewidenta >

Które standardy są najważniejsze?

Najbardziej popularnymi w zastosowaniu są dwa spośród trzech obowiązujących w Polsce standardów wykonywania usług pokrewnych. Pierwszy z nich dotyczy zleceń polegających na wykonaniu uzgodnionych z klientem procedur. Są to procedury podobne do tych, jakie biegły rewident wykonuje w procesie badania sprawozdań finansowych. Przykładem są zlecenia obserwacji prawidłowości przebiegu procesu inwentaryzacji lub sprawdzenia czy procedury kontroli wewnętrznej dla rozliczeń podatkowych określone przez zarząd działają. Drugi standard określa zasady wykonywania zleceń, w których biegły rewident kompiluje informacje finansowe pochodzące z systemu informacyjnego przedsiębiorstwa, w tym rachunkowości. Tutaj przykładem mogą być zlecenia sporządzenia sprawozdania finansowego czy deklaracji podatkowej.

Zobacz również:
Przepisy o nadzorze nad biegłymi rewidentami wchodzą w życie >>'
Burnos: Nowe obowiązki dla firm audytorskich >>
 

Czy usługi pokrewne powinny być wykonywane zgodnie ze standardami zawodowymi?   

Mogą lecz nie muszą. Zależy to albo od istnienia wymogu ustawowego albo od uzgodnień firmy audytorskiej z klientem. Przykładowo, art. 136 UoBr wymaga aby due dilligence w zakresie kondycji ekonomiczno-finansowej wykonywany w związku z prospektem emisyjnym był przeprowadzany zgodnie ze standardem usług pokrewnych. Artykuł 47 wspomnianej ustawy zawiera zamknięty katalog usług, jakie firma audytorska może świadczyć. W katalogu tym na pozycji 8 umieszczono usługi pokrewne. I nie ma w nim wymogu stosowania standardów zawodowych. Co więcej, w 2019 roku ustawodawca zmienił treść wspomnianego artykułu 47 dopisując ustęp 2a. Zgodnie z zawartą w  nim dyspozycją usługi pokrewne, jeżeli wykonywane są w oparciu o krajowe standardy wykonywania zawodu to muszą być świadczone wyłącznie przez firmy audytorskie. Jeżeli zatem klient chciałby przykładowo aby sprawozdanie finansowe zostało sporządzone zgodnie ze standardami wykonywania zawodu to usługę taką może zlecić wyłącznie firmie audytorskiej. W innym przypadku firma audytorska nie będzie wyłącznym podmiotem mogącym tę usługę wykonać. Podsumowując art. 47 zezwala firmie audytorskiej wykonywać usługi pokrewne zgodnie z kryteriami krajowych standardów lub nie.

Czytaj w LEX: Jak wybrać firmę audytorską? >

 

Czy biegły rewident wykonując zawód zobowiązany jest stosować krajowe standardy do każdej usługi pokrewnej?

Oczywiście, że nie. Norma prawna zapisana w art. 3 ust. 1a określa jasno zakres wykonywania zawodu biegłego rewidenta w odniesieniu do usług pokrewnych. Stanowi ona, że zawód biegłego rewidenta polega na wykonywaniu usług pokrewnych zgodnie z krajowymi standardami. A contrario, świadczenie usług pokrewnych w oparciu o inne kryteria niż określone w krajowych standardach nie stanowi ustawowego wykonywania zawodu biegłego rewidenta. Biegły rewident może wykonać usługę zgodnie z innymi kryteriami niż określonymi w krajowym standardzie, będąc zatrudnionym w firmie audytorskiej lub nie. W takim przypadku jego czynności nie będą jednak stanowiły wykonywania zawodu w rozumieniu wspomnianego art. 3 UoBr.

Czytaj w LEX: Specyfika badania sprawozdań finansowych spółek z branży informatycznej >

Jaki jest sens standardów usług pokrewnych skoro nie ma obowiązku ich stosowania?

Krajowe standardy usług pokrewnych są zbiorem najlepszych praktyk postępowania w procesie wykonywania usługi zawodowej wypracowanych przez profesję biegłych rewidentów na poziomie globalnym. Standardy te są polską wersją międzynarodowych uznanych i stosowanych w większości gospodarek na całym świecie. Efekty usług wykonywanych w oparciu o wspólne najlepsze praktyki są nie tylko porównywalne ale też zapewniają wyższą jakość. Dlatego osobiście zachęcam do ich stosowania wszędzie tam, gdzie mogą być one źródłem dodatkowej wartości dla klienta.

Krzysztof Burnos, Partner zarządzający w Kancelarii Biegłych Rewidentów Burnos Audit sp. z o.o., Prezes Krajowej Rady Biegłych Rewidentów w latach 2015-2019

 

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.