Pytanie

Jak amortyzować środki trwałe sfinansowane z zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych?

Odpowiedź

Nie ma przeszkód prawnych, aby dokonywać odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych sfinansowanych ze środków zgromadzonych na ZFRON (przy czym podkreślić należy, że wydatki z funduszu na zakup środków trwałych powinny być dokonywane zgodnie ze stosownymi przepisami wykonawczymi; patrz także poniżej). Nie ma również przeszkód, aby zaliczać dokonane odpisy amortyzacyjne od składników majątkowych, o których mowa, do kosztów uzyskania przychodów.

Uzasadnienie

Zakładowy fundusz rehabilitacji osób niepełnosprawnych jest neutralny podatkowo (przezroczysty). Środki gromadzone w funduszu nie są kosztami poniesionymi. Pozostają one nadal środkami przedsiębiorcy, tyle, że przesuniętymi na fundusz. Wydatkowanie środków z funduszu pozostaje zaś poniesieniem kosztu przez przedsiębiorcę. W związku z tym okoliczność, że koszty wydatkowane są za pośrednictwem funduszu wydaje się być bez znaczenia dla skutków na gruncie podatku dochodowego (w zakresie kosztów uzyskania przychodów).

Jak wskazał WSA w Gliwicach w wyroku z 23 marca 2011 r., I SA/Gl 1144/10, zauważył: "Sąd podziela zatem stanowisko organu interpretacyjnego, iż z ustawy o rehabilitacji nie wynika, iż już same odpisy i wpłaty na ZFRON mogą obciążać koszty działalności, zatem odpisy te nie mogą być kosztem uzyskania przychodów. Jednocześnie Sąd wskazuje, iż wydatki poniesione ze środków ZFRON, z wyjątkiem określonych odpowiednio w art. 16 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, będą kosztami uzyskania przychodów dopiero wtedy, gdy zostaną wydatkowane na określone cele w ustawie o rehabilitacji oraz zakładowym regulaminie".

Zgodnie z przepisami ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych – dalej u.p.d.o.p., odpisy amortyzacyjne dokonywane zgodnie z przepisami ustawy są kosztami uzyskania przychodów.

Ustawa wyczerpująco wymienia, kiedy dokonywane odpisy amortyzacyjne nie są kosztami uzyskania przychodów. Stanowią o tym poszczególne punkty w art. 16 ust. 1 u.p.d.o.p. Wśród tych przypadków nie ma sytuacji sfinansowania środka trwałego z ZFRON.
Nie ma więc przeszkód prawnych, aby dokonywać odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych sfinansowanych ze środków zgromadzonych na ZFRON (przy czym podkreślić należy, że wydatki z funduszu na zakup środków trwałych powinny być dokonywane zgodnie ze stosownymi przepisami wykonawczymi; patrz także poniżej). Nie ma również przeszkód, aby zaliczać dokonane odpisy amortyzacyjne od składników majątkowych, o których mowa, do kosztów uzyskania przychodów.

Jak wskazał Naczelnik Drugiego Urzędu Skarbowego w Tarnowie w interpretacji z 29 sierpnia 2003 r., POIII/423/19/03: "W sytuacji gdy ZFRON jest tworzony ze środków pochodzących ze zwolnień podatkowych to środki tego zakładowego funduszu traktuje się tak jak własne środki zakładu pracy chronionej, a sfinansowanie nimi zakupu czy modernizacji środka trwałego nie jest uważane w świetle przepisów ustawy o podatku dochodowym za zwrot wydatków, ani też wydatkowana kwota nie podlega odliczeniu od podstawy opodatkowania. Dlatego też w takiej sytuacji nie ma zastosowania cyt. przepis art. 16 ust. 1 pkt 48, a dokonywane odpisy amortyzacyjne od sfinansowanych z tego źródła środków trwałych są kosztem uzyskania przychodów dla celów podatkowych".

Z kolei Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji z 16 lutego 2012 r., IBPBI/2/423-1383/11/JD: "O ile brak jest podstaw do zaliczenia do kosztów podatkowych uzyskanych środków z wyżej wymienionego zwolnienia podatkowego w momencie ich przekazania na ZFRON, to nie ma przeszkód, aby tymi kosztami były wydatki sfinansowane z tego funduszu (w tym pochodzące ze środków z tego zwolnienia), o ile wydatki te spełniają warunki, o których mowa w art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. W przypadku wydatków inwestycyjnych, kosztami tymi będą odpisy amortyzacyjne, przy spełnieniu warunków przewidzianych w art. 16a-16m tej ustawy".

Szczegółowe regulacje prawne dotyczące zakładowych funduszy rehabilitacji zawarte są w przepisach ustawy z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych - dalej u.r.z.i.s. W myśl art. 33 ust. 1 u.r.z.i.s. prowadzący zakład pracy chronionej tworzy zakładowy fundusz rehabilitacji osób niepełnosprawnych.

Zgodnie z ogólną klauzulą zawartą w art. 33 ust. 4 u.r.z.i.s. środki funduszu rehabilitacji są przeznaczane na finansowanie rehabilitacji zawodowej, społecznej i leczniczej, w tym na indywidualne programy rehabilitacji osób niepełnosprawnych opracowywane przez powołane przez pracodawców komisje rehabilitacyjne oraz ubezpieczenie osób niepełnosprawnych, zgodnie z zakładowym regulaminem wykorzystania tych środków.

Szczegółowe regulacje, co do sposobu wykorzystania środków funduszu zawarte są w przepisach rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 19 grudnia 2007 r. w sprawie zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych - dalej r.z.f.r.o.n.
Zgodnie z przepisem § 2 ust. 1 pkt 1 r.z.f.r.o.n. środki funduszu rehabilitacji przeznacza się m.in. na wyposażenie stanowiska pracy oraz przystosowanie jego otoczenia do potrzeb osób niepełnosprawnych, w szczególności na:
a) zakup, modernizację, remont maszyn i urządzeń,
b) finansowanie robót budowlanych w rozumieniu przepisów Prawa budowlanego, dotyczących obiektów budowlanych ujętych w ewidencji bilansowej zakładu pracy chronionej, zwanego dalej "zakładem", proporcjonalnie do przewidywanej liczby stanowisk pracy osób niepełnosprawnych w tym obiekcie, pod warunkiem utrzymania w nim przewidywanego poziomu zatrudnienia osób niepełnosprawnych przez okres co najmniej trzech lat od dnia odbioru obiektu budowlanego,
c) wyposażenie i dostosowanie pomieszczeń zakładu.

Można zatem sfinansować z funduszu określone koszty – przewidziane w powołanym wyżej - rozporządzeniu w określonej części. Jeśli przedmiotowe wydatki nie będą wydatkami na zakup środków trwałych (wartości niematerialnych i prawnych) podlegających amortyzacji, to wówczas będą one kosztami uzyskania przychodów (na zasadach ogólnych).

Odpowiedź pochodzi z programu Vademecum Głównego Księgowego