Wyrazy tej krytyce dali nie tylko przedstawiciele zawodów prawniczych, zgłaszając liczne obiekcje do niejasnych przepisów, ale także ostatnio rzecznik małych i średnich przedsiębiorców. Niezbyt pozytywny obraz dopełnia niestabilna strona internetowa przygotowana przez ministerstwo finansów jako narzędzie do raportowania schematów podatkowych.
Nadgorliwy proces legislacyjny
Słuszna krytykę może budzić już sam proces legislacyjny i to co nastąpiło po nim, czyli wydanie przez ministra finansów objaśnień podatkowych do dopiero co uchwalonych przepisów. Przede wszystkim należy podkreślić, iż pośpiech we wprowadzaniu rewolucji, jaką jest obowiązkowe raportowanie schematów podatkowych, był zbędny. Państwa członkowskie mają jeszcze całkiem duży margines czasowy na wdrożenie unijnych przepisów w tym zakresie – muszą być one uchwalone najpóźniej do końca 2019 r., a data rozpoczęcie ich stosowania to najpóźniej 1 lipca 2020. Niezasadna była także nadgorliwość autorów polskich przepisów. A to dlatego, że wdrażana dyrektywa unijna mówi tylko o schematach transgranicznych, a nasze przepisy rozciągają wymóg raportowania także na uzgodnienia krajowe.
Pośpieszne przygotowane i wdrożone przepisy są napisane skrajnie niezrozumiałym językiem i nakładają nadmierne obowiązki na podmioty (podatników, ich doradców, itd.), również w przypadku gdy nie posiadają miejsca zamieszkania, siedziby ani zarządu na terytorium kraju. Ciekawe jak polski ustawodawca wyobraża sobie ściganie zagranicznych podmiotów, które co do zasady nie będą raportować schematów podatkowych?
Zobacz również: Współpraca z zagraniczną skarbówką jeszcze bardziej zaawansowana >>
Coraz więcej objaśnień podatkowych, ale lepiej czytać ustawy >>
Objaśnienia do… objaśnień?
Sytuację próbował ratować minister finansów wydając pod koniec stycznia 2019 r. 102-stronnicowe objaśnienia podatkowe dotyczące ww. przepisów. Czy uratowano w ten sposób sytuację? Nie sądzę, ponieważ objaśnienia ministerstwa ze stycznia wywołały kolejne wątpliwości. Dość wspomnieć, że 1 marca 2019 r. rzecznik małych i średnich przedsiębiorców zwrócił się z wnioskiem do ministra finansów o wydanie objaśnień prawnych w zakresie niewyjaśnionych wątpliwości dotyczących raportowania schematów podatkowych. Innymi słowy rzecznik poprosił na 20 stronach ministra m.in. o objaśnienia podatkowe do… objaśnień podatkowych wydanych w styczniu. Zaadresował w nim 14 wątpliwości związanych z raportowaniem schematów podatkowych, wymagających dalszych wyjaśnień.
Sprawdź w LEX: Ujawnianie schematów podatkowych a tajemnica zawodowa doradcy podatkowego >
Cena promocyjna: 55.2 zł
|Cena regularna: 69 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: zł
Tajemnica zawodowa jednak zagrożona przez… JPK_VAT
Rzecznik porusza m.in. istotne wątpliwości związane z naruszeniem przez ww. przepisy tajemnicy zawodowej stanowiącej fundament zawodu zaufania publicznego (np. doradcy podatkowego, adwokata czy radcy prawnego). Robi to w kontekście informowania o tzw. standaryzowanych schematach podatkowych, które rzekomo mogą być raportowane przez ww. profesje w sposób zapewniający anonimowość klientów, tj. nieujawniający danych beneficjenta/korzystającego z wdrożenia schematu podatkowego. Ale jeśli zestawić:
- informacje ujawnione przez osobę wykonującą zawód zaufania publicznego w rzekomym anonimowym raporcie o zastosowaniu standaryzowanego schematu podatkowego,
- informacje zawarte w pliku JPK_VAT składanym obowiązkowo przez przedstawiciela zawodu zaufania publicznego,
zachowanie tajemnicy zawodowej staje się iluzoryczne. Dzieje się tak dlatego, że adwokat, radca prawny czy doradca podatkowy musi dla celów rozliczeń podatku VAT w określonym terminie złożyć plik JPK_VAT, w którym ujawnia dane swoich klientów. I nie zmienia tej sytuacji uregulowanie w przepisach dot. wykonywania ww. zawodów, że takie raportowanie schematów nie narusza tajemnicy zawodowej. Organy Krajowej Administracji Skarbowej w łatwy sposób łącząc informacje z tych dwóch źródeł mogą kontrolować tak zidentyfikowanych klientów pod z góry ustaloną tezę. Moim zdaniem, polskie przepisy stawiają w ten sposób w mniej komfortowej pozycji mniejsze podmioty, czyli adwokatów, radców prawnych czy adwokatów, którzy obsługują miesięcznie kilka-kilkanaście podmiotów.
Sprawdź w LEX: Odpowiedzialność karna skarbowa za nieprzestrzeganie obowiązku przekazywania danych w formie JPK >
Pozytywne zakończenie?
Jednak, żeby nie przedstawiać całej sytuacji tylko w czarnych barwach warto wspomnieć, że krytykowane przepisy mogą zostać wkrótce zaskarżone do Trybunału Konstytucyjnego a nawet do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. Przynajmniej z deklaracjami działań w tym zakresie wychodzą przedstawiciele samorządu doradców podatkowych. Zdecydowanie kibicuję im w tych działaniach.
Radosław Maćkowski, doradca podatkowy, współtwórca MVP TAX
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
