Zgodnie z definicją zawartą w ordynacji podatkowej zobowiązaniem podatkowym jest wynikające z obowiązku podatkowego zobowiązanie podatnika do zapłacenia na rzecz Skarbu Państwa, województwa, powiatu albo gminy podatku w wysokości, w terminie oraz w miejscu określonych w przepisach prawa podatkowego. W dużym skrócie można więc powiedzieć, że przedstawiona definicja określa obowiązek zapłaty podatku, co jest głównym elementem świadczenia zobowiązania podatkowego.
Jak powstają zobowiązania podatkowe?
Przepisy prawa podatkowego wymieniają dwa sposoby powstawania zobowiązania podatkowego. Pierwszym z nich są zobowiązania powstające z mocy samego prawa, natomiast innym sposobem jego powstawania jest ich powstanie w drodze decyzji organu podatkowego.
Czytaj w LEX: Dodatkowe (sankcyjne) zobowiązanie podatkowe na przykładach >
Generalnie istota stosunku zobowiązaniowego sprowadza się do tego, że wierzyciel może żądać od dłużnika świadczenia, a dłużnik powinien świadczenie spełnić. Nie ulega wątpliwości, że w relacji administracyjnoprawnej dłużnikiem będzie podatnik a organ podatkowy – wierzycielem. Zgodnie z art. 21 par. 1 pkt 1 ordynacji podatkowej, zobowiązanie podatkowe powstaje z dniem zaistnienia zdarzenia, z którym ustawa podatkowa wiąże powstanie takiego zobowiązania.
Zobacz również: Drogi zegarek adwokata może być kosztem uzyskania przychodu >>
Powstawanie zobowiązań podatkowych z mocy prawa
Powstanie zobowiązania z mocy samego prawa oznacza, że powstaje ono bez wezwania organu podatkowego i bez konieczności wydawania decyzji, czyli we właściwej wysokości, w określonym terminie i na rachunek właściwego organu, co wiąże się z koniecznością samoobliczenia zobowiązania podatkowego. Można więc powiedzieć, że w powstaniu zobowiązania z mocy prawa nie uczestniczy organ podatkowy (w przeciwieństwie do drugiego sposobu, który ewidentnie wiąże się z uczestnictwem organu podatkowego, np. w postępowaniu podatkowym po przeprowadzonej kontroli podatkowej rozliczenia podatnika, w którym wykazał kwotę zobowiązania podatkowego). Powstanie zobowiązania podatkowego z mocy prawa oznacza jeszcze jedną kwestię. Jeśli podstawą powstania omawianego zobowiązania jest technika samoobliczenia tego zobowiązania, to oznacza to również to, że to na podatniku (płatniku) spoczywają obowiązki m.in. znajomości przepisów prawa podatkowego, prawidłowej interpretacji przepisów oraz właściwego zastosowania tychże przepisów.
Czytaj w LEX: Odpowiedzialność podatnika za zobowiązania podatkowe >
Kontrola poprawności rozliczeń podatkowych należy do organu
Rola organów podatkowych ogranicza się w zasadzie do kontroli poprawności działań podatnika (płatnika). Przenosząc powyższe ustalenia na płaszczyznę codziennych obowiązków podatkowych, z sytuacją taką (czyli powstaniem zdarzenia, o którym wspomina ordynacja podatkowa, a więc powstaniem zobowiązania podatkowego z mocy prawa) mamy do czynienia np. z chwilą dostawy towaru, usługi, czyli co do zasady z chwilą dokonania czynności opodatkowanej. Przykładowo w ustawie o podatku VAT art. 5 ustawy, jasno wskazuje, dokonanie których czynności jest opodatkowane. I tak zgodnie ze wskazanym przepisem opodatkowaniu tym podatkiem, podlegają:
- odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;
- eksport towarów;
- import towarów na terytorium kraju;
- wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;
- wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.
Czytaj w LEX: Powstawanie zobowiązań podatkowych w drodze doręczenia decyzji ustalającej wysokość zobowiązania podatkowego >
Oczywiście pierwszy sposób powstawania zobowiązań podatkowych (z mocy prawa) zdecydowanie dominuje w polskim systemie podatkowym. Ma on zastosowanie do m.in. podatku akcyzowego, podatku od towarów i usług, podatku od gier, podatku dochodowego od osób fizycznych, podatku od wydobycia niektórych kopalin, podatku dochodowego od osób prawnych. Zatem wysokość zobowiązania podatkowego jest ustalana zgodnie z danymi zawartymi w deklaracji, gdy podatnik był obowiązany ją złożyć. Jeśli zobowiązanie podatkowe powstało w związku z zaistnieniem zdarzenia uregulowanego w ustawie podatkowej, za termin płatności uważa się ostatni dzień, w którym zgodnie z przepisami prawa podatkowego wpłata powinna nastąpić. Oznacza to przykładowo, że w terminie do 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym podatnik dokonuje ostatecznego rozliczenia podatku dochodowego od osób fizycznych.
Czytaj w LEX: Wygasanie zobowiązań podatkowych na przykładach >
Cena promocyjna: 74.7 zł
|Cena regularna: 249 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: zł
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
