Dobry przykład dla wyjaśnienia tej kwestii może stanowić wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 6 lutego 2008 r., sygn. akt III SA/Wa 1961/07. W sprawie będącej przedmiotem rozpoznania sądu podatniczka oraz dwoje jej dzieci otrzymują od 1999 r. przychody z pracowniczego funduszu emerytalnego, prowadzonego przez firmę, posiadającą siedzibę w Wielkiej Brytanii, którego uczestnikiem był zmarły mąż. Fundusz ten gromadzi składki pracowników i lokuje je w celu wypłaty po osiągnięciu przez pracownika wieku emerytalnego. Działa on przy tym na podstawie obowiązujących w Wielkiej Brytanii przepisów o pracowniczych funduszach emerytalnych. Wypłaty dokonywane są w odstępach miesięcznych, odrębnie dla niej oraz dla każdego z dzieci, a ich rozliczanie przez Fundusz następuje według prawa brytyjskiego. Od lipca 2003 r. miejscem zamieszkania podatniczki i jej dzieci jest Polska.
Podatniczka powzięła wątpliwości, czy dokonywane przez fundusz wypłaty objęte są zwolnieniem podatkowym, o którym jest mowa w art. 21 ust. 1 pkt 58 lit. b) ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (teket jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm., dalej jako: „u.p.d.o.f."). Przepis ten stanowi, że wolne od podatku dochodowego są środki zgromadzone w pracowniczym programie emerytalnym dokonane na rzecz uczestnika lub osób uprawnionych do tych środków po śmierci uczestnika,
W związku z tym podatniczka złożyła wniosek o wydanie wiążącej interpretacji podatkowej. Jej zdaniem, takie wypłaty objęte są zwolnieniem wskazanym w art. 21 ust. 1 pkt 58 lit. b) u.p.d.o.f.
Organy podatkowe uznały stanowisko podatniczki za nieprawidłowe. Ich zdaniem art. 21 ust. 1 pkt 58 lit. b) u.p.d.o.f. odnosi się do pracowniczych programów emerytalnych uregulowanych w ustawie z dnia 20 kwietnia 2004 r. o pracowniczych programach emerytalnych (Dz. U. Nr 116, poz. 1207 z późn. zm.). Obejmuje tym samym świadczenia w ramach tzw. trzeciego filaru emerytalnego. W art. 9 wskazanej wyżej ustawy wskazano, że określenie „program emerytalny" może być używane wyłącznie do określenia programów uregulowanych w tej ustawie. Zdaniem organów podatkowych skoro w art. 21 ust. 1 pkt 58 lit. b) u.p.d.o.f. użyto zwrotu „pracowniczy program emerytalny", to na gruncie prawa polskiego jego analiza możliwa jest jedynie przez pryzmat ustawy o pracowniczych programach emerytalnych.
Organy podatkowe uznały, że środki wypłacane przez fundusz w sprawie podatniczki są odpowiednikiem polskiej renty rodzinnej, która nie mieści się w zakresie wskazanego zwolnienia, a zatem środki te podlegają opodatkowaniu bez względu na ich wysokość na podstawie art. 10 ust. 1 pkt 1 u.p.d.o.f.
Podatniczka wniosła skargę na decyzję dyrektora izby skarbowej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, w której podkreśliła, że nie ma żadnego znaczenia, czy zgromadzone w funduszu środki będą wypłacone osobie uprawnionej jednorazowo, czy też w sposób częstotliwy (co miesiąc). W jej ocenie środków tych nie można więc kwalifikować jako wypłacanie renty rodzinnej.
Sąd uznał skargę podatniczki za słuszną i uchylił obie decyzje organów podatkowych. W uzasadnieniu wyroku sąd podkreślił, że art. 21 ust. 1 pkt 58 lit. b) u.p.d.o.f. mówiąc o środkach zgromadzonych w „pracowniczym programie emerytalnym" nie zawęża tego określenia tylko do pracowniczych programów emerytalnych w rozumieniu ustawy o pracowniczych programach emerytalnych. Zdaniem sądu gdyby wolą ustawodawcy było takie zawężenie zwolnienia, jakie proponują w swojej wykładni organy podatkowe, to zwrot „pracowniczy program emerytalny" zostałby wprost zdefiniowany w tzw. słowniczku ustawowym (art. 5a u.p.d.o.f.), czy też bezpośrednio dookreślony za pomocą formuły „w rozumieniu ustawy o pracowniczych programach emerytalnych" lub jej równorzędnej. Tak postąpiono w szczególności w przepisach art. 22 ust. 1b oraz art. 30a ust. 1 pkt 11 u.p.d.o.f., przy czym ten ostatni przepis dodano tą samą ustawą o pracowniczych programach emerytalnych.
Po drugie, według art. 9 ustawy o pracowniczych programach emerytalnych określenie „program emerytalny" może być używane wyłącznie do określenia programów uregulowanych w tej ustawie. Przepis ten ma na celu zapobieganie wprowadzaniu w błąd potencjalnych klientów przez nieuprawnione sugerowanie im poprzez użycie zastrzeżonego określenia, że dany „program" spełnia kryteria przewidziane dla programów emerytalnych, mimo że takim nie jest. Służy on zatem ochronie adresatów (odbiorców) poszczególnych programów, dając im informację, że jeśli program jest programem emerytalnym, to tym samym działa on według zasad przewidzianych w ustawie o pracowniczych programach emerytalnych. Taki zakres znaczeniowy art. 9 ustawy o pracowniczych programach emerytalnych ma potwierdzenie w treści przepisu karnego zawartego w art. 50 ust. 1 tej ustawy, zgodnie z którym kto nie będąc do tego uprawnionym, używa w firmie lub do określenia prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej albo w reklamie określenia „program emerytalny" podlega grzywnie do 1 mln zł lub karze pozbawienia wolności do lat 3. Artykuł 9 ustawy o pracowniczych programach emerytalnych nie stanowi, jak mylnie wskazały organy podatkowe, definicji na użytek ustawy podatkowej – stwierdził sąd.
Po trzecie, sąd podkreślił, że określenie „pracowniczy program emerytalny” ma swoje umocowanie w prawie Unii Europejskiej. Wskazana wyżej polska ustawa o pracowniczych programach emerytalnych dokonuje w zakresie swojej regulacji wdrożenia między innymi dyrektywy 2003/41/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 3 czerwca 2003 r. w sprawie działalności instytucji pracowniczych programów emerytalnych oraz nadzoru nad takimi instytucjami (Dz. Urz. UE L 235 z 23.09.2003). Takie odniesienie zawarto w tytule tej ustawy, realizując dyspozycję art. 22 ust. 1 zdanie drugie wskazanej wyżej dyrektywy. Każde przy tym z państw członkowskich zapewnić ma w odpowiedni sposób jednolite stosowanie tej dyrektywy (art. 21 ust. 1). Z uwagi na powyższe sąd stwierdził, że pojęcie „pracowniczy program emerytalny” obejmuje także pracownicze programy emerytalne prowadzone w innych państwach członkowskich Unii Europejskiej na podstawie przepisów tych państw.
Z uwagi na fakt, że organy podatkowe błędnie zinterpretowały art. 21 ust. 1 pkt 58 lit. b) u.p.d.o.f. sąd uchylił obie decyzje organów podatkowych.
Reasumując stwierdzić należy, że środki pochodzące z pracowniczego programu emerytalnego prowadzonego na terytorium Wielkiej Brytanii, a otrzymywane przez osobę zamieszkałą w Polsce korzystają ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych. Zwolnienie podatkowe przewidziane w art. 21 ust. 1 pkt 58 lit. b) ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych dotyczy wypłat środków zgromadzonych zarówno w pracowniczym programie emerytalnym utworzonym i działającym w oparciu o przepisy polskiej ustawy o pracowniczych programach emerytalnych, jak i w pracowniczym programie emerytalnym utworzonym i prowadzonym w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej w oparciu o przepisy właściwe temu państwu.
Podatniczka powzięła wątpliwości, czy dokonywane przez fundusz wypłaty objęte są zwolnieniem podatkowym, o którym jest mowa w art. 21 ust. 1 pkt 58 lit. b) ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (teket jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm., dalej jako: „u.p.d.o.f."). Przepis ten stanowi, że wolne od podatku dochodowego są środki zgromadzone w pracowniczym programie emerytalnym dokonane na rzecz uczestnika lub osób uprawnionych do tych środków po śmierci uczestnika,
W związku z tym podatniczka złożyła wniosek o wydanie wiążącej interpretacji podatkowej. Jej zdaniem, takie wypłaty objęte są zwolnieniem wskazanym w art. 21 ust. 1 pkt 58 lit. b) u.p.d.o.f.
Organy podatkowe uznały stanowisko podatniczki za nieprawidłowe. Ich zdaniem art. 21 ust. 1 pkt 58 lit. b) u.p.d.o.f. odnosi się do pracowniczych programów emerytalnych uregulowanych w ustawie z dnia 20 kwietnia 2004 r. o pracowniczych programach emerytalnych (Dz. U. Nr 116, poz. 1207 z późn. zm.). Obejmuje tym samym świadczenia w ramach tzw. trzeciego filaru emerytalnego. W art. 9 wskazanej wyżej ustawy wskazano, że określenie „program emerytalny" może być używane wyłącznie do określenia programów uregulowanych w tej ustawie. Zdaniem organów podatkowych skoro w art. 21 ust. 1 pkt 58 lit. b) u.p.d.o.f. użyto zwrotu „pracowniczy program emerytalny", to na gruncie prawa polskiego jego analiza możliwa jest jedynie przez pryzmat ustawy o pracowniczych programach emerytalnych.
Organy podatkowe uznały, że środki wypłacane przez fundusz w sprawie podatniczki są odpowiednikiem polskiej renty rodzinnej, która nie mieści się w zakresie wskazanego zwolnienia, a zatem środki te podlegają opodatkowaniu bez względu na ich wysokość na podstawie art. 10 ust. 1 pkt 1 u.p.d.o.f.
Podatniczka wniosła skargę na decyzję dyrektora izby skarbowej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, w której podkreśliła, że nie ma żadnego znaczenia, czy zgromadzone w funduszu środki będą wypłacone osobie uprawnionej jednorazowo, czy też w sposób częstotliwy (co miesiąc). W jej ocenie środków tych nie można więc kwalifikować jako wypłacanie renty rodzinnej.
Sąd uznał skargę podatniczki za słuszną i uchylił obie decyzje organów podatkowych. W uzasadnieniu wyroku sąd podkreślił, że art. 21 ust. 1 pkt 58 lit. b) u.p.d.o.f. mówiąc o środkach zgromadzonych w „pracowniczym programie emerytalnym" nie zawęża tego określenia tylko do pracowniczych programów emerytalnych w rozumieniu ustawy o pracowniczych programach emerytalnych. Zdaniem sądu gdyby wolą ustawodawcy było takie zawężenie zwolnienia, jakie proponują w swojej wykładni organy podatkowe, to zwrot „pracowniczy program emerytalny" zostałby wprost zdefiniowany w tzw. słowniczku ustawowym (art. 5a u.p.d.o.f.), czy też bezpośrednio dookreślony za pomocą formuły „w rozumieniu ustawy o pracowniczych programach emerytalnych" lub jej równorzędnej. Tak postąpiono w szczególności w przepisach art. 22 ust. 1b oraz art. 30a ust. 1 pkt 11 u.p.d.o.f., przy czym ten ostatni przepis dodano tą samą ustawą o pracowniczych programach emerytalnych.
Po drugie, według art. 9 ustawy o pracowniczych programach emerytalnych określenie „program emerytalny" może być używane wyłącznie do określenia programów uregulowanych w tej ustawie. Przepis ten ma na celu zapobieganie wprowadzaniu w błąd potencjalnych klientów przez nieuprawnione sugerowanie im poprzez użycie zastrzeżonego określenia, że dany „program" spełnia kryteria przewidziane dla programów emerytalnych, mimo że takim nie jest. Służy on zatem ochronie adresatów (odbiorców) poszczególnych programów, dając im informację, że jeśli program jest programem emerytalnym, to tym samym działa on według zasad przewidzianych w ustawie o pracowniczych programach emerytalnych. Taki zakres znaczeniowy art. 9 ustawy o pracowniczych programach emerytalnych ma potwierdzenie w treści przepisu karnego zawartego w art. 50 ust. 1 tej ustawy, zgodnie z którym kto nie będąc do tego uprawnionym, używa w firmie lub do określenia prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej albo w reklamie określenia „program emerytalny" podlega grzywnie do 1 mln zł lub karze pozbawienia wolności do lat 3. Artykuł 9 ustawy o pracowniczych programach emerytalnych nie stanowi, jak mylnie wskazały organy podatkowe, definicji na użytek ustawy podatkowej – stwierdził sąd.
Po trzecie, sąd podkreślił, że określenie „pracowniczy program emerytalny” ma swoje umocowanie w prawie Unii Europejskiej. Wskazana wyżej polska ustawa o pracowniczych programach emerytalnych dokonuje w zakresie swojej regulacji wdrożenia między innymi dyrektywy 2003/41/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 3 czerwca 2003 r. w sprawie działalności instytucji pracowniczych programów emerytalnych oraz nadzoru nad takimi instytucjami (Dz. Urz. UE L 235 z 23.09.2003). Takie odniesienie zawarto w tytule tej ustawy, realizując dyspozycję art. 22 ust. 1 zdanie drugie wskazanej wyżej dyrektywy. Każde przy tym z państw członkowskich zapewnić ma w odpowiedni sposób jednolite stosowanie tej dyrektywy (art. 21 ust. 1). Z uwagi na powyższe sąd stwierdził, że pojęcie „pracowniczy program emerytalny” obejmuje także pracownicze programy emerytalne prowadzone w innych państwach członkowskich Unii Europejskiej na podstawie przepisów tych państw.
Z uwagi na fakt, że organy podatkowe błędnie zinterpretowały art. 21 ust. 1 pkt 58 lit. b) u.p.d.o.f. sąd uchylił obie decyzje organów podatkowych.
Reasumując stwierdzić należy, że środki pochodzące z pracowniczego programu emerytalnego prowadzonego na terytorium Wielkiej Brytanii, a otrzymywane przez osobę zamieszkałą w Polsce korzystają ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych. Zwolnienie podatkowe przewidziane w art. 21 ust. 1 pkt 58 lit. b) ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych dotyczy wypłat środków zgromadzonych zarówno w pracowniczym programie emerytalnym utworzonym i działającym w oparciu o przepisy polskiej ustawy o pracowniczych programach emerytalnych, jak i w pracowniczym programie emerytalnym utworzonym i prowadzonym w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej w oparciu o przepisy właściwe temu państwu.