Konieczne wykazanie związku wydatków z przychodem

W przypadku organizowania przez pracodawców imprez integracyjnych i oceny możliwości zaliczenia związanych z nią wydatków do kosztów uzyskania przychodów podstawową kwestią jest, aby wydatek ten:
- został poniesiony w celu osiągnięcia przychodu lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów,
- nie może być wydatkiem, który nie jest uznany za koszt uzyskania przychodów przez ustawy o podatkach dochodowych.
Podstawową kwestią – w świetle powyższego – jest istnienie związku między poniesionym wydatkiem a prowadzoną działalnością gospodarczą podatnika oraz to, czy wydatek ten ma lub może mieć wpływ na wielkość osiągniętego przychodu. Związek wydatku z przychodem może być również pośredni.

Organy podatkowe przez długi okres odmawiały prawa podatnikom do zaliczenia wydatków poniesionych na imprezy integracyjne do kosztów uzyskania przychodów. Obecnie coraz częściej przyjmują, że takie wydatki można zaliczyć do kosztów, ale pod pewnymi warunkami. Jakimi?

Warunki zaliczenia do kosztów wydatków na imprezę integracyjną dla pracowników

Podatnicy powinni pamiętać, że jeśli sfinansują imprezę integracyjną z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, uniemożliwia to zaliczenie takich wydatków do kosztów uzyskania przychodów. Zgodnie bowiem z przepisami ustaw o podatkach dochodowych, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków pracodawcy na działalność socjalną, o której mowa w przepisach o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych. Kosztem uzyskania przychodów są jednak świadczenia urlopowe wypłacone zgodnie z przepisami o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (art. 23 ust. 1 pkt 42 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych – tekst jedn. Dz.U. z 2000 r., Nr 14, poz. 176 z późn. zm. oraz art. 16 ust. 1 pkt 45 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst. jedn. Dz. U. z 2000 r., Nr 54, poz. 654 z późn. zm., dalej jako: u.p.d.o.p.).

Drugą istotną kwestią decydującą o tym, czy wydatek poniesiony na imprezę integracyjną może być zaliczony do kosztów uzyskania przychodów, jest charakter takiej imprezy integracyjnej. Dobrym tego przykładem może być wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 13 lutego 2007 r., sygn. akt III SA/Wa 4283/06. W sprawie będącej przedmiotem rozpoznania sądu spółka jako pracodawca organizuje swoim pracownikom imprezy okolicznościowe (np. spotkania integracyjne, przyjęcia świąteczne i imprezy rekreacyjne - sportowe), które nie są finansowane ze środków na działalność socjalną. Spółka pokrywa koszty imprez dla pracowników w formie ryczałtu. Zwróciła się ona z wnioskiem do urzędu skarbowego o udzielenie odpowiedzi na pytanie, jaki wpływ mają wydatki związane z organizacją takich imprez na koszty uzyskania przychodu pracodawcy. W ocenie spółki wydatki na takie imprezy stanowią koszty podatkowe. Powołała się przy tym na definicję działalności socjalnej zawartą w art. 2 pkt 1 ustawy z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (Dz. U. z 1996 r., Nr 70, poz. 335 z późn. zm.), stwierdzając, że organizacja imprez okolicznościowych nie stanowi działalności socjalnej. Tym samym wydatki na organizacje takich imprez nie podlegają wyłączeniu z kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 45 u.p.d.o.p.

Naczelnik urzędu skarbowego nie podzielił argumentów spółki i uznał jej stanowisko za nieprawidłowe. Jego zdaniem organizowane przez spółkę imprezy turystyczne, sportowe i kulturalne spełniają wszelkie warunki zawierające się w działalności socjalnej w rozumieniu ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych. W związku z tym powinny być sfinansowane ze środków funduszu świadczeń socjalnych i wyłączone z kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 45 u.p.d.o.p.
W ocenie naczelnika urzędu skarbowego wydatki na spotkania integracyjne w lokalach gastronomicznych lub plenerze czy też spotkania okolicznościowe z pracownikami spółki (np. takich jak pożegnania osób przechodzących na emeryturę, spotkania wigilijne) nie są związane z przychodami ani bezpośrednio ani pośrednio, zgodnie z art. 15 ust. 1 u.p.d.o.p., nie mogą zatem stanowić kosztów uzyskania przychodów i pomniejszać podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym.

Stanowisko naczelnika urzędu skarbowego podtrzymał dyrektor izby skarbowej, wobec czego spółka wniosła skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie. Wskazała w niej, że sporne wydatki są racjonalnie poniesione i gospodarczo uzasadnione. W jej ocenie pracownik dobrze zmotywowany dba o stałe podnoszenie efektywności oraz jakość pracy. Dobry klimat w firmie ma znaczący wpływ na osiągane przez spółkę wyniki, a więc osiągany przychód. W związku z tym zostaje spełniony warunek z art. 15 ust. 1 u.p.do.p. pozwalający zaliczyć te wydatki do kosztów uzyskania przychodów. Spółka podkreśliła, że związek między kosztem a przychodem nie musi mieć bezpośredniego charakteru. Argumentowała również, że w sposób ryczałtowy określała środki finansowe na organizacje danej imprezy pracowniczej. Tym samym sytuacja socjalna danego pracownika nie miała żadnego wpływu na jego uprawnienie do wzięcia, udziału a danej imprezie. To kryterium ekonomiczne spółki (chęć zwiększenia przychodów), a nie kryterium socjalne danego pracownika przesądzało o poniesieniu przez nią omawianych wydatków.

Sąd uznał argumenty podawane przez podatnika za słuszne i uchylił decyzję dyrektora izby skarbowej. W uzasadnieniu wyroku sąd podkreślił, że zgodnie z art. 15 ust. 1 u.p.d.o.p. kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 ustawy. Związek pomiędzy wydatkiem a przychodem może być pośredni, a nie tylko bezpośredni. Z kolei na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 9 lit. b) u.p.d.o.p. nie uważa się za koszty uzyskania przychodów odpisów i wpłat na różnego rodzaju fundusze tworzone przez podatnika; kosztem uzyskania przychodów są jednak odpisy i zwiększenia, które w rozumieniu przepisów o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych obciążają koszty działalności pracodawcy, jeżeli środki pieniężne stanowiące równowartość tych odpisów i zwiększeń zostały wpłacone na rachunek Funduszu. Sąd powołał również wskazany już wyżej przepis art. 16 ust. 1 pkt. 45 u.p.d.o.p. Działalność socjalna została zdefiniowana w art. 2 pkt 1 ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych. Zgodnie z tym przepisem za działalność socjalną uważa się usługi świadczone przez pracodawców na rzecz różnych form krajowego wypoczynku, działalności kulturalno-oświatowej, sportowo-rekreacyjnej, udzielanie pomocy materialnej - rzeczowej lub finansowej, a także zwrotnej lub bezzwrotnej pomocy na cele mieszkaniowe na warunkach określonych umową. Należy też – zdaniem sądu – pamiętać, że zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych przyznawanie ulgowych usług i świadczeń oraz wysokość dopłat z Funduszu uzależnia się od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej osoby uprawnionej do korzystania z Funduszu.

Biorąc od uwagę powyższe przepisy nie sposób – w ocenie sądu – zgodzić się z organami podatkowymi, że wydatki na spotkania integracyjne nie mogą w żadnym wypadku przedstawionym przez podatnika stanowić kosztu uzyskania przychodu. W omawianej sprawie, jak słusznie twierdzi podatnik, wydatki nie mogły być sfinansowane ze środków zakładowego funduszu świadczeń socjalnych ze względu na sposób finansowania, a mianowicie według zasady wszystkim po równo, czyli każdy może w danym spotkaniu wziąć udział. Przyznawanie ulgowych usług i świadczeń z funduszu świadczeń socjalnych uzależnia się od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej osoby uprawnionej do korzystania z tego funduszu. Brak jest możliwości, aby ulgowe świadczenia (dopłaty) były przyznawane wszystkim pracownikom w tej samej wysokości, bez uwzględniania ich indywidualnych warunków życiowych. Zorganizowanie imprezy okolicznościowej (integracyjnej) dla wszystkich uprawnionych, bez uwzględniania ich sytuacji życiowej, stałoby w sprzeczności z warunkami, na jakich może być przyznawana pomoc z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych. Sytuacja taka byłaby sprzeczna z obowiązującymi przepisami prawa. Pomoc z funduszu może być dokonywana jedynie wówczas, gdy uzależnia się jej przyznawanie od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej pracownika.

Zatem, skoro wydatki te nie mogły być sfinansowane z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych należy rozpoznać kwestię możliwości sfinansowania tych świadczeń na rzecz pracowników ze środków obrotowych, jak to uczyniła spółka, a następnie określić skutki podatkowe takiego wydatku po stronie pracodawcy, bowiem tego dotyczyło pytanie podatnika.
(...)

Przeczytaj drugą część artykułu.