Odpowiedź:
Mamy tutaj do czynienia z wykroczeniem skarbowym wadliwego prowadzenia księgi. Takie wykroczenie podlega karze grzywny. Kara grzywny wymierzana mandatem to najmniej 175 zł, zaś najwięcej 3500 zł.
Uzasadnienie:
Regulacje dotyczące remanentu są zawarte w przepisach rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 26 sierpnia 2003 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 1037) – dalej r.p.k.p.r.
Przepis § 27 r.p.k.p.i.r. stanowi, że podatnicy są obowiązani do sporządzenia i wpisania do księgi spisu z natury towarów handlowych, materiałów (surowców) podstawowych i pomocniczych, półwyrobów, produkcji w toku, wyrobów gotowych, braków i odpadów, zwanego dalej "spisem z natury", na dzień 1 stycznia, na koniec każdego roku podatkowego, na dzień rozpoczęcia działalności w ciągu roku podatkowego, a także w razie zmiany wspólnika, zmiany proporcji udziałów wspólników lub likwidacji działalności.
Z przepisów wynika, że spis ma być wpisany do księgi. O sposobie jego ujęcia w księdze stanowi § 29 ust. 5 r.p.k.p.r. Zgodnie z nim spis z natury musi być wpisany do księgi według poszczególnych rodzajów jego składników lub w jednej pozycji (sumie), jeżeli na podstawie spisu zostało sporządzone odrębne, szczegółowe zestawienie poszczególnych jego składników. Zestawienie przechowuje się łącznie z księgą.
Jak rozumiem wpisano do księgi sumę remanentu, natomiast nie ma dołączonego do księgi „odrębnego, szczegółowego zestawienia”. Samo to stanowi moim zdaniem o wadliwym prowadzeniu księgi. Księga nie jest bowiem prowadzona zgodnie z przepisami prawa.
Regulacje prawne dotyczące odpowiedzialności za przestępstwa skarbowe (oraz wykroczenia skarbowe) są zawarte w przepisach ustawy z dnia 10 września 1999 r. – Kodeks karny skarbowy (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 186 z późn. zm.) – dalej k.k.s.
Zachowaniom związanym z prowadzeniem ksiąg podatkowych poświęcony jest art. 61 k.k.s. W myśl § 1 tego artykułu kto nierzetelnie prowadzi księgę, podlega karze grzywny do 240 stawek dziennych. W przypadku mniejszej wagi tego czynu – sprawca podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe. Tej samej karze (za wykroczenie skarbowe) podlega także ten, kto wadliwie prowadzi księgę.
Z przepisów art. 53 § 21 pkt 2 k.k.s. wynika, że księgą (w rozumieniu k.k.s.) jest m.in. podatkowa księga przychodów i rozchodów. Jak stanowi art. 53 § 22 k.k.s. księga nierzetelna jest to księga prowadzona niezgodnie ze stanem rzeczywistym. Natomiast przepis art. 53 § 23 k.k.s. precyzuje, że księga wadliwa jest to księga prowadzona niezgodnie z przepisem prawa.
Brak załączenia (i przechowywania razem z księgą) zestawienia remanentowego uznać należy za prowadzenie księgi niezgodnie z przepisami prawa, czyli wadliwie.
Za wykroczenia skarbowe grozi (tylko) kara grzywny. Zgodnie z przepisami art. 48 § 1 i 2 k.k.s. kara grzywny (za wykroczenia skarbowe) może być wymierzona w granicach od jednej dziesiątej do dwudziestokrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia, chyba że kodeks stanowi inaczej. Mandatem karnym natomiast można nałożyć karę grzywny w granicach nieprzekraczających podwójnej wysokości minimalnego wynagrodzenia.
W związku z tym, że organy podatkowe (występujące jako organy ścigania) zapewne próbować będą nałożyć karę mandatem, to wysokość takiego mandatu (w 2015 r.) może wynosić od 175 zł do 3500 zł.
Nie jest natomiast wykluczone, że po ewentualnej kontroli ze strony organów podatkowych może się okazać, że brak wpisania do księgi remanentu powodowany był być może chęciami ukrycia jakichś nierzetelności po stronie podatnika. Wówczas oczywiście może wchodzić w grę odpowiedzialność karna skarbowa za inne – surowiej oceniane – czyny zabronione, w szczególności: nierzetelne prowadzenie księgi (art. 61 §1 k.k.s.) lub tzw. oszustwo podatkowe (art. 56 k.k.s.).
Adam Bartosiewicz, autor współpracuje z publikacją Vademecum Głównego Księgowego
Odpowiedzi udzielono 13 marca 2015 r.