Występując o wydanie interpretacji indywidualnej wnioskodawca chciał wiedzieć, czy jeśli spełnia warunki zwolnienia z art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, dla otrzymanych w darowiźnie składników majątkowych, możliwość skorzystania z tego zwolnienia może być ograniczona przepisami o klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania (tj. art. 119a-119f ordynacji podatkowej). Chodziło także o ustalenie, czy jeśli oceniając prawo wnioskodawcy do zwolnienia, należy brać pod uwagę nie tylko literalne jego brzmienie i warunki formalne w nim zawarte, ale także przepisy ordynacji, to prawidłowe jest stanowisko wnioskodawcy, iż zastosowanie zwolnienia dla otrzymanych w drodze darowizny składników majątkowych „stanowi przedmiot i cel tego przepisu tej ustawy w rozumieniu art. 119a par. 1 ordynacji”. Ponadto wnioskodawca chciał też potwierdzić, czy skoro fakt otrzymania darowizny jest zwolniony z opodatkowania (niezależnie od innych okoliczności niewymienionych w tym przepisie oraz niezależnie od treści przepisów art. 119a - 119f ordynacji), to zastosowanie się przez niego do takiej interpretacji będzie skutkowało możliwością uzyskania ochrony, jaką dają przepisy art. 14k-44n ordynacji podatkowej. W szczególności zaś będzie skutkowało zwolnieniem z zapłaty podatku oraz odsetek od zaległości podatkowych.
Klauzula i granice dopuszczalnej optymalizacji
Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego, wprowadzenie do polskiego porządku prawnego klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania miało na celu uporządkowanie systemu prawa podatkowego, wyznaczając granice dopuszczalnej optymalizacji podatkowej oraz wzmacniając autonomię prawa podatkowego wobec prawa cywilnego. Już na etapie procesu legislacyjnego dostrzegano niebezpieczeństwo, że ocenie organów, a następnie sądów administracyjnych, będą podlegały wnioski o wydanie interpretacji indywidualnych, z których treści będzie wynikać, że intencją wnioskodawcy jest uzyskanie oceny co do możliwości zastosowania w jego przypadku przepisów art. 119a – 119f ordynacji podatkowej. Razem z klauzulą ogólną obejścia prawa podatkowego wprowadzono więc art. 14b § 5b i 5c ordynacji podatkowej, tj. rozwiązania tamujące wydawanie interpretacji indywidualnych przepisów prawa podatkowego w określonych przypadkach. Przyjęto, że ochrona prawna wynikająca z zastosowania się do otrzymanej interpretacji indywidualnej powinna być wyłączona wobec podmiotów, które świadomie układają stosunki prawne tak, aby uniknąć płacenia podatków.
Zobacz również: Niższy podatek dla pracowników dołoży pracy pracodawcom - ważne zmiany w PIT już od 1 października >>
Jak podkreślił sąd kasacyjny, dla spraw unikania opodatkowania polski ustawodawca stworzył dedykowaną do ich specyfiki alternatywną procedurę opinii zabezpieczających (art. 119w – art. 119zf ordynacji podatkowej). Instytucja ta umożliwia podatnikom poznanie stanowiska administracji podatkowej odnośnie do planowanych lub podjętych już transakcji, do których potencjalnie może znaleźć zastosowanie klauzula.
Opinia zabezpieczająca a nie interpretacja
W ocenie NSA, analiza pytań wnioskodawcy jednoznacznie pozwala stwierdzić, że jego intencją nie jest ocena prawidłowości stanowiska co do zastosowania (w przedstawionym zdarzeniu przyszłym) art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, ale ogólna ocena, formułowana niejako z góry, co do możliwości zastosowania przepisów klauzulowych do przedstawionego stanu faktycznego.
Tak naprawdę więc przedmiotem rozważań organu ma być nie przepis art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, ale przepisy art. 119a – art. 119f ordynacji podatkowej. W pytaniu nr 3 wnioskodawca wyraźnie wręcz wskazuje, że dokonana czynność „stanowi przedmiot i cel tego przepisu tej ustawy”. Jak zauważa NSA, rzecz jednak w tym, że pojęcie to jest nieznane interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego w rozumieniu art. 14b ordynacji. Stanowi natomiast jedną z przesłanek uzasadniających zastosowanie przepisów klauzulowych, i w tym sensie, także to pytanie w swej istocie nakierowane jest nie na uzyskanie stanowiska organu co do zastosowania ww. art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, ale co do zastosowania przepisów klauzulowych.
Zdaniem sądu kasacyjnego, w ten sposób wnioskodawca chce uzyskać w drodze interpretacji indywidualnej ochronę skuteczną także wobec potencjalnie możliwych konsekwencji takiego zdarzenia wynikających z przepisów klauzulowych poprzez stwierdzenie, że przepisy klauzulowe w odniesieniu do stanu faktycznego przedstawionego we wniosku o interpretację nie mają zastosowania.
Cena promocyjna: 159.2 zł
|Cena regularna: 199 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: zł
Tymczasem, jak zaznacza NSA, te potencjalnie możliwe w odniesieniu do przedstawionego zdarzenia przyszłego konsekwencje mogą być ustalane i stwierdzane tylko w postępowaniu klauzulowym, z uwzględnieniem charakterystycznych dla tego postępowania przesłanek, trybu i sposobu załatwienia wniosku. Bo opinia zabezpieczająca, będąc postacią interpretacji, nie ogranicza się tylko do wykładni przepisów prawa podatkowego, ale ponadto ujmuje możliwość zastosowania klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania, uwzględniając też zawarte w tej klauzuli aspekty gospodarcze planowanych działań i relacje korzyści ekonomicznych gospodarczych i podatkowych. Przedmiotem zaś dokonywanej w niej oceny nie jest ocena stanowiska wnioskodawcy, ale ocena czy w okolicznościach przedstawionych we wniosku istnieją przesłanki do zastosowania klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania.
Wyrok NSA z 6 sierpnia 2019 r., sygn. akt II FSK 2833/17
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
