Wraca spór o podatek od nieruchomości. Regułą obowiązującą w polskim systemie podatkowym jest bardzo niskie opodatkowanie budynków mieszkalnych. Co istotne, w 2023 roku ustawowa stawka maksymalna podatku od nieruchomości dla prywatnych domów i mieszkań jest prawie 30 razy niższa od stawki przewidzianej dla budynków związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej. Warto przy tym pamiętać, że wyższą stawkę podatku należy zapłacić również od budynków mieszkalnych zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej – i tu zaczyna się problem.
Zobacz procedurę w LEX: Grunty, budynki i budowle związane z prowadzeniem działalności gospodarczej >
Niejasne pojęcie nieruchomości zajętej na prowadzenie działalności gospodarczej
Wszystko przez to, że pojęcie zajęcia na prowadzenie działalności gospodarczej nie został zdefiniowany przez ustawodawcę. Jak tłumaczy dr Adam Kałążny, radca prawny, partner associate w Deloitte, w doktrynie ukształtował się jednolity pogląd (przez lata niekwestionowany przez organy podatkowe), że dom lub mieszkanie są „zajęte”, jeśli doszło do wyłączenia w nich funkcji mieszkalnej. Zgodnie z tym podejściem wyższy podatek należy zapłacić od mieszkania przerobionego np. na warsztat rzemieślniczy albo od części domu w której urządzono gabinet lekarski. Sam fakt zarejestrowania firmy w mieszkaniu nie powinien natomiast powodować utraty prawa do opodatkowania go niską stawką mieszkalną, pod warunkiem, że np. nie zaliczamy do kosztów uzyskania przychodów na gruncie podatku dochodowego wydatków na eksploatację takiego mieszkania.
Czytaj w LEX: Wpływ zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej na zasady opodatkowania podatkiem od nieruchomości >
Cena promocyjna: 51.6 zł
|Cena regularna: 129 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 103.2 zł
Wyrok NSA i stanowisko MF skomplikowały sytuację
Dr Adam Kałążny zaznacza, że niestety w ostatnim czasie pojawiło się stanowisko, które może w istotny sposób pogorszyć sytuację podatników. Chodzi w szczególności o wyrok NSA z 23 stycznia 2020 r., sygn. akt II FSK 1252/19 oraz aprobująca go odpowiedź ministra finansów na interpelację poselską z 12 stycznia 2023 r., nr DSP13.844.59.2022. W wyroku oraz piśmie MF potwierdzono, że za zajęty na prowadzenie działalności gospodarczej należy uznać budynek mieszkalny wynajmowany przez przedsiębiorcę, nawet jeśli najemca realizuje w nim jedynie cele mieszkalne. Innymi słowy o „zajęciu” miałby świadczyć sam fakt posiadania budynku przez przedsiębiorcę, nawet jeśli funkcja mieszkalna nie została w nim wyłączona. Zdaniem dra Adama Kałążnego, może to pogorszyć sytuację najemców, na których przerzucony zostanie w czynszu prawie 30-krotnie wyższy podatek, ale rodzi również ryzyko nałożenia wyższego podatku na mieszkania wykorzystywane jako home office i do pracy zdalnej. Problem mogą mieć także jednoosobowi przedsiębiorcy.
Problem samozatrudnionych i przedsiębiorców jednoosobowych
- Dla przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą we własnym domu lub mieszkaniu ustalenie właściwej stawki podatku od nieruchomości może mieć niebagatelne znaczenie. Dla potrzeb rozliczeń w 2023 r. ustawodawca przyjął, że maksymalna stawka, jaką można opodatkować budynki mieszkalne to 1 zł za każdy 1 m2 powierzchni użytkowej. Sytuacja zmienia się diametralnie, gdy budynek lub jego część są związane z prowadzeniem działalności gospodarczej. W takim wypadku stawka podatku może maksymalnie wynieść 28,78 zł. Teoretycznie przedsiębiorca, który nie przykłada wagi do kwestii podatkowych może się niemile zaskoczyć – zwraca uwagę Łukasz Kalisz, doradca podatkowy, adwokat w Alto.
Zobacz procedurę w LEX: Opodatkowanie podatkiem od nieruchomości budynków związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej >
Jego zdaniem, na szczęście jednak w przypadku większości tzw. samozatrudnionych, którzy zarejestrowali firmy w prywatnych domach i mieszkaniach, takie ryzyko jest bardzo niskie. Wyższa stawka podatku jest naliczana w przypadku budynku lub jego części zajętych na prowadzenie firmy. Oznacza to, że taka powierzchnia (pokój, całe mieszkanie lub dom) musi być faktycznie ściśle związana z prowadzoną działalnością i dostosowana do tej działalności w sposób wykluczający inne przeznaczenie.
Łukasz Kalisz podkreśla, że jeżeli określona powierzchnia będzie poświęcona wyłącznie na cele działalności (przyjmowanie klientów, wykonywanie prac itd.), to trudno mówić, że spełnia ona cele mieszkalne. Dobrymi przykładami są m.in. wydzielone gabinety lekarskie, domowe zakłady kosmetyczne czy nawet tzw. escape roomy. Osoby, które zarejestrowały działalność w domu czy mieszkaniu, ale pracują w siedzibie klienta lub tylko sporadycznie pracują z domu, nie muszą przekwalifikowywać mieszkania na przestrzeń biurową dla celów podatkowych.
Czytaj w LEX: Opodatkowanie podatkiem od nieruchomości budynków i lokali związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej >
Ważny wyrok Trybunału Konstytucyjnego
Pomocny w tej materii może być wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 24 lutego 2021 r., sygn. SK 39/19, z którego wynika, że samo posiadanie budynku czy lokalu przez przedsiębiorcę nie może determinować stawki podatku. Najważniejsze są aspekty faktyczne oraz to, czy dana nieruchomość lub jej część rzeczywiście służy w pełnoskalowej działalności gospodarczej.
Czytaj w LEX: Nie każda nieruchomość przedsiębiorcy jest opodatkowana wyższym podatkiem >
Wyrok Trybunału był szeroko komentowany. Dał bowiem podatnikom bowiem prawo do ubiegania się o zwrot nadpłaconych podatków. Pisaliśmy o nim m.in. w tekście pt. Po wyroku TK firmy mają szanse na obniżkę podatku od nieruchomości.
Czytaj w LEX: Pahl Bogumił, Glosa do Wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 24 lutego 2021 r., sygn. akt SK 39/19 >
Co istotne, orzeczenie TK miało istotne znaczenie nie tylko dla osób fizycznych, ale także dla firm. Piotr Prokocki, doradca podatkowy i radca prawny, aktualnie szef działu podatkowego w kancelarii Penteris, zwracał wtedy uwagę, że pisemne uzasadnienie wyroku ma na tyle uniwersalny charakter, że zastosowanie wyrażonego w nim stanowiska nie powinno ograniczać się wyłącznie do osób fizycznych, ale powinno obejmować również inne podmioty posiadające nieruchomości.
Zobacz również: Po wyroku TK firmy nie muszą czekać na zmianę przepisów, by odzyskać podatek >>
Czytaj też inne artykuły przygotowane przez serwis Prawo.pl z okazji Dnia Edukacji Prawnej:
- Kontroler to nie policjant, choć może ująć podróżnego bez biletu >>
- Prosta spółka akcyjna dobra na założenie startupu >>
- Po sprzedaży mieszkania można uniknąć zapłaty podatku >>
- Zwolnienie z podatku od spadków i darowizn tylko po spełnieniu warunków >>
- Praca zdalna w kodeksie już wkrótce, także prawo do jej kontroli >>
- Przedsiębiorca może skutecznie bronić się przed hejtem w internecie >>
- Policjant powinien powiedzieć, dlaczego legitymuje przechodnia >>
- Cywil z oczopląsem nie zawsze zostanie wykluczony ze służby wojskowej >>
- System informatyczny działa - nowy paszport tanio i bez wysiłku >
- Mieszkanie dla studenta - jak bezpiecznie wynająć >>
- Przemocowiec w domu - policjant może mu nakazać wyprowadzkę >>
- Koszty sądowe mogą przyprawić o zawrót głowy - ale sąd może z nich zwolnić >>
- Umowa o pracę i umowy cywilnoprawne, czyli między stabilizacją a elastycznością >>
- Rak piersi - na co może liczyć pacjent w ramach NFZ >>
- Błąd medyczny lub zaniechanie - można złożyć skargę do Rzecznika Praw Pacjenta >>
- Reklamacja towaru po zmianach - jak z niej skorzystać? >>
- Rozwód może słono kosztować - zależy co strony chcą zyskać >>
- Sędzia Kożuchowska-Warywoda: Świadomy praw nastolatek - w przyszłości sprawczym obywatelem >>
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
