Pytanie

Pytanie dotyczy zastosowania art. 15b ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych w przypadku faktur objętych factoringiem.

1. Podatnik otrzymuje fakturę od dostawcy z terminem płatności wynoszącym np. 120 dni. Jednak dostawca ceduje należności wynikające z tej faktury na rzecz faktora, który dokonuje płatności na jego rzecz z potrąceniem dyskonta stanowiącego wynagrodzenie za transakcję. O dokonanej transakcji podatnik jest informowany. Na podstawie otrzymanej informacji wierzycielem podatnika staje się faktor, a zobowiązanie wobec dostawy zostaje rozliczone.
Czy w przypadku zawarcia umowy faktoringowej przez Dostawcę podatnik, czyli płatnik faktury może uznać, że nastąpiła zapłata wierzytelności i tym samym nie ma zastosowania przepis o wyłączaniu z kosztów uzyskania przychodów faktur o terminie płatności dłuższym niż 60 dni?
Czy takie same zasady w zakresie kosztów uzyskania przychodów będą dotyczyć faktoringu bez regresu (tj. przenoszącego na faktora ryzyko ściągnięcia wierzytelności bez dodatkowych warunków) i z regresem (tj. nie przenoszącego na faktora ryzyka ściągalności wierzytelności)?
Czy w przypadku gdy w ramach umowy faktoringowej (niezależnie od rodzaju faktoringu) Dostawca otrzymuje zaliczkowo płatność w wysokości np. 90% faktury, podatnik może w odniesieniu do tej kwoty nie stosować przepisu art. 15b ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych?
2. W przypadku tzw. faktoringu wymagalnościowego polegającego na tym, że w dniu płatności w imieniu podatnika płaci dostawcy faktor, który jednocześnie wydłuża termin płatności podatnikowi nawet o 120 dni. W ten sposób dostawca otrzymuje płatność w terminie, a podatnik ostatecznie płaci za fakturę np. po 180 dniach (60 dni termin płatności na fakturze + prolongata dana przez faktora 120 dni).
Czy podatnik może uznać, że faktura została zapłacona w 60 dniu i tym samym nie ma zastosowania art. 15b ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych?

Odpowiedź

Zawiązanie przez świadczeniodawcę umowy factoringu nie powoduje eliminacją stosowania przepisów antyzatorowych, nawet wówczas gdy wykonawca świadczenia otrzyma zaliczkową zapłatę. Inaczej jest w przypadku factoringu odwrotnego, w przypadku takiego ma miejsce wygaszenie zobowiązania wobec świadczeniodawcy na skutek działania zobowiązanego, a to oznacza, że nie wystąpi korekta kosztów.

Uzasadnienie

Na wstępie należy przypomnieć, że przepisy art. 15b ust. 1 i 2 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych – dalej u.p.d.o.p. - nakazują skorygowanie kosztów o ile upłynęły terminy w nich zapisane, podatnik nie uregulował zobowiązania a wydatki były uprzednio uwzględnione w kosztach podatkowych. Biorąc pod uwagę powyższe należy stwierdzić, że jeżeli świadczeniodawca korzysta z factoringu, bez względu na to czy jest factoring pełny czy niepełny (bez regresu lub odpowiednio z regresem), dopóki nabywca, poprzez swoje działanie, nie wykona zobowiązania, nie może być mowy o wyłączeniu stosowania regulacji art. 15b u.p.d.o.p. Obowiązek korekty wystąpi bez względu na to kiedy zapłata na rzecz wierzyciela będzie dokonana prze faktora. Decydujące znaczenie ma to, że zobowiązany (czy dłużnik, jeżeli upłynął termin płatności) jest zobligowany do zapłaty za wykonane na jego rzecz świadczenia – to, komu (na czyją rzecz) ma być dokonana zapłata nie ma żadnego znaczenia z punktu widzenia regulacji art. 15b u.p.d.o.p. i pozycji dłużnika w świetle takich.

Inaczej sytuacja wygląda w przypadku factoringu odwrotnego (w pytaniu nazwanego wymagalnościowym). W takiej sytuacji zobowiązany dokonuje zapłaty na rzecz wierzyciela (świadczeniodawcy) w taki sposób, że zaciąga inne, odrębne od pierwotnego, zobowiązanie wobec faktora i tym sposobem wygasza swoje zobowiązanie względem świadczeniodawcy. Uważam, że taka forma zapłaty, inicjowana i dokonywana przez nabywcę (które obciążają również jej dodatkowe koszty), eliminuje zastosowanie regulacji art. 15b u.p.d.o.p. gdyż w takim przypadku spoczywa na nim zobowiązanie do zapłat ale inne, wobec faktora z tytułu udzielonego mu finansowania.

Pytanie pochodzi z programu Vademecum Głównego Księgowego