Pracownikom poszkodowanym w powodzi na terenie województwa dolnośląskiego, Spółka będzie udzielać zapomóg oraz innych nieodpłatnych świadczeń na usuwanie jej skutków. Pomoc ta, może przekraczać kwotę 2280 zł.

Czy do tych przychodów będzie miało zastosowanie zwolnienie z podatku dochodowego na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 grudnia 2009 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od niektórych dochodów (przychodów) podatników podatku dochodowego od osób fizycznych, czy na podstawie ustawy antypowodziowej?

Jeśli pracodawca zaznaczy, że przekazywane środki finansowe są przekazywane podatnikowi na usuwanie skutków powodzi, to zapomoga ta zwolniona będzie od podatku dochodowego na podstawie ustawy powodziowej.

Jeśli przyznana zostanie pracownikowi poszkodowanemu przez powódź pomoc materialna, bez zastrzeżenia, iż jest przeznaczona na usuwanie skutków powodzi, to wówczas nie będzie zwolniona od podatku tylko objęta zaniechaniem poboru podatku do kwoty 6000 zł (wartości pomocy).

Jak rozumiem, pisząc o ustawie powodziowej mają Państwo na myśli ustawę z dnia 24 czerwca 2010 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi z maja i czerwca 2010 r. (Dz. U. Nr 123, poz. 835) – dalej u.s.r.z.u. Ta ustawa została niedawno (ustawą nowelizacyjną z dnia 12 sierpnia 2010 r., jeszcze nieopublikowaną w Dzienniku Ustaw) zmieniona w tej sposób, że ma zastosowanie również do osób poszkodowanych przez powódź, jaka miała miejsce w sierpniu 2010 r.

Przepis art. 30 ust. 1 pkt 1 u.s.r.z.u. stanowi, że zwalnia się od podatku dochodowego dochody (przychody) poszkodowanego otrzymane na usuwanie skutków powodzi z tytułu:
1) nieodpłatnych lub częściowo odpłatnych świadczeń,
2) darowizn, do których nie ma zastosowania ustawa z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768).

Przepis powyższy nie odnosi się do zapomóg, lecz do wszelkich nieodpłatnych świadczeń (czy to w formie pieniężnej, czy to rzeczowej, czy to innej), które są przeznaczone na usuwanie skutków powodzi.
Nie każda zapomoga przyznana powodzianom jest przeznaczona na "usuwanie skutków powodzi". Niekiedy mogą być to środki na zaspokojenie bieżących potrzeb rodziny (która np. pozbawiona została części źródeł dochodu), a nie na usuwanie środków powodzi.
Jeśli pracodawca zaznaczy, że dane środki finansowe są przekazywane podatnikowi na usuwanie skutków powodzi, to nie powinno być kwestionowane, że zapomoga ta zwolniona będzie od podatku dochodowego na podstawie art. 30 ust. 1 u.s.r.z.u.

Natomiast zgodnie z przepisami rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 grudnia 2009 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od niektórych dochodów (przychodów) podatników podatku dochodowego od osób fizycznych (Dz. U. Nr 226, poz. 1819) – dalej r.z.p.p.d., zaniechaniem poboru podatku jest objęta pomoc materialna otrzymana od zakładu pracy przez osoby poszkodowane na skutek katastrofy naturalnej, w rozumieniu art. 3 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 18 kwietnia 2002 r. o stanie klęski żywiołowej (Dz. U. Nr 62, poz. 558 z późn. zm.), do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym 6000 zł.

Katastrofa naturalna, o której tu mowa, to zdarzenie związane z działaniem sił natury, w tym m.in. intensywne opady atmosferyczne oraz powodzie. Powódź jest zatem katastrofą naturalną.
Jeśli przyznana zostanie pracownikowi poszkodowanemu przez powódź pomoc materialna, bez zastrzeżenia, iż jest przeznaczona na usuwanie skutków powodzi, to wówczas nie będzie zwolniona od podatku tylko objęta zaniechaniem poboru podatku do kwoty 6000 zł (wartości pomocy).

Uwagi
Przepisy rozporządzenia stanowią, że nie pobiera się podatku od "pomocy materialnej otrzymanej od zakładu pracy przez osoby poszkodowane na skutek katastrofy naturalnej, w rozumieniu art. 3 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 18 kwietnia 2002 r. o stanie klęski żywiołowej (Dz. U. Nr 62, poz. 558 z późn. zm.), do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym 6000 zł".

Istotne jest więc poszkodowanie danej osoby przez katastrofę naturalną w rozumieniu przepisów o stanie klęski żywiołowej.

Zgodnie z tymi przepisami, katastrofa naturalna to zdarzenie związane z działaniem sił natury, w szczególności wyładowania atmosferyczne, wstrząsy sejsmiczne, silne wiatry, intensywne opady atmosferyczne, długotrwałe występowanie ekstremalnych temperatur, osuwiska ziemi, pożary, susze, powodzie, zjawiska lodowe na rzekach i morzu oraz jeziorach i zbiornikach wodnych, masowe występowanie szkodników, chorób roślin lub zwierząt albo chorób zakaźnych ludzi albo też działanie innego żywiołu.

Katastrofa naturalna jest więc pewnym stanem naturalnym, obiektywnym. Nie jest tak, że klęska naturalna wymaga jej formalnego zadekretowania. Stanem zadekretowanym (wprowadzonym, ogłoszonym) jest stan klęski żywiołowej. Katastrofa naturalna może być jego przyczyną.
Sama wszakże katastrofa naturalna jest pewnym zdarzeniem obiektywnym.
Zaniechanie ma zaś zastosowanie do takiej pomocy materialnej, która jest przyznawana w związku właśnie z ową katastrofą naturalną. Nie jest wymagane, aby w następstwie tej katastrofy naturalnej ogłoszony został stan klęski żywiołowej.

Jedynym problemem może być ewentualnie rozbieżna ocena – pomiędzy płatnikiem (zakładem pracy) a organem podatkowym – w niektórych przypadkach, czy doszło do klęski naturalnej, czy nie.
Akurat w przypadku ostatnich powodzi (i czerwcowych, i sierpniowych) raczej nie powinno być co do tego wątpliwości. W innych wszakże przypadkach – gdy działalność sił natury była mniej niszczycielska (aczkolwiek powodująca straty) – mogą się w tym zakresie pojawiać wątpliwości.