Pytanie
Osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą otrzymała informacje o ogłoszeniu upadłości likwidacyjnej dłużnika. Wierzytelność została zgłoszona do sędziego komisarza, a należność od dłużnika została zarachowana jako przychody należne. Do dnia dzisiejszego ich nieściągalność nie została uprawdopodobniona.
Czy można dokonać odpisu aktualizacyjnego pomimo niezakończenia postępowania upadłościowego i zaliczyć obecnie dokonany odpis aktualizacyjny w ciężar kosztów podatkowych?
Co będzie w sytuacji, gdy syndyk przekaże w późniejszym czasie kwotę na poczet wierzytelności, które byłyby przedmiotem odpisu i zaliczenia w koszty podatkowe?
Czy wystarczy sam fakt ogłoszenia upadłości likwidacyjnej?
Odpowiedź
Skoro wierzytelność była zarachowana jako przychód należny z działalności gospodarczej to podatnik może zaliczyć do kosztów podatkowych utworzony na nią odpis aktualizujący.
Uzasadnienie
Zgodnie z dyspozycją przepisu art. 23 ust. 1 pkt 21 ustawy o PIT, do kosztów podatkowych nie zalicza się odpisów aktualizujących, z tym że kosztem uzyskania przychodów są odpisy aktualizujące wartość należności, określone w ustawie o rachunkowości, od tej części należności, która była uprzednio zaliczona na podstawie art. 14 ustawy o PIT do przychodów należnych, a ich nieściągalność została uprawdopodobniona na podstawie art. 23 ust. 3 ustawy o PIT. Według ostatniej z powołanych regulacji nieściągalność wierzytelności uznaje się za uprawdopodobnioną, w szczególności gdy:
1) dłużnik został wykreślony z ewidencji działalności gospodarczej, postawiony w stan likwidacji lub została ogłoszona jego upadłość obejmująca likwidację majątku albo
2) zostało wszczęte postępowanie upadłościowe z możliwością zawarcia układu w rozumieniu przepisów prawa upadłościowego i naprawczego lub na wniosek dłużnika zostało wszczęte postępowanie ugodowe w rozumieniu przepisów o restrukturyzacji finansowej przedsiębiorstw i banków, albo
3) wierzytelność została zasądzona prawomocnym orzeczeniem sądu i skierowana na drogę postępowania egzekucyjnego, albo
4) wierzytelność jest kwestionowana przez dłużnika, na drodze powództwa sądowego.
Jeżeli w 2013 r. podatnik prowadzący księgo rachunkowe utworzy odpis aktualizujący należność i posługując się informacją o wszczęciu postępowania upadłościowego (oraz zgłoszeniem wierzytelności) uprawdopodobni nieściągalność, to w części, w jakiej uprzednio wierzytelność była przychodem z działalności gospodarczej, odpis będzie mógł być zaliczony do kosztów podatkowych.
Gdyby następnie podatnik otrzymał zapłatę, wówczas na podstawie art. 14 ust. 2 pkt 7c ustawy o PIT, podatnik musiałby rozpoznać przychód podatkowy. Jak bowiem stanowi taka regulacja, do przychodów zalicza się równowartość odpisów aktualizujących wartość należności, uprzednio zaliczonych do kosztów uzyskania przychodów, w przypadku ustania przyczyn, dla których dokonano tych odpisów.