a także mając na uwadze, co następuje:(1) We wrześniu 2008 roku, u szczytu kryzysu finansowego, właściwe organy w kilku państwach członkowskich i organy nadzorcze w państwach trzecich, np. w Stanach Zjednoczonych Ameryki i Japonii, przyjęły środki nadzwyczajne w celu ograniczenia lub zakazania krótkiej sprzedaży niektórych lub wszystkich papierów wartościowych. Działanie to było spowodowane obawą, że w okresie poważnej niestabilności finansowej krótka sprzedaż może pogłębić spadkową spiralę cen akcji, zwłaszcza akcji instytucji finansowych, co mogło prowadzić nawet do bankructwa tych instytucji i powstania ryzyka systemowego. Środki przyjęte przez państwa członkowskie były niejednolite, ponieważ w Unii nie istnieją odnośne wspólne ramy regulacyjne dotyczące zagadnień związanych z krótką sprzedażą.
(2) Aby zapewnić prawidłowe funkcjonowanie rynku wewnętrznego i poprawić warunki jego funkcjonowania, w szczególności w odniesieniu do rynków finansowych, oraz zapewnić wysoki poziom ochrony konsumentów i inwestorów, właściwe jest zatem ustanowienie wspólnych ram regulacyjnych w zakresie wymogów i uprawnień dotyczących krótkiej sprzedaży i swapów ryzyka kredytowego oraz zapewnienie większej koordynacji i spójności działań pomiędzy państwami członkowskimi w przypadku konieczności podjęcia środków w wyjątkowych okolicznościach. Konieczne jest zharmonizowanie przepisów odnoszących się do krótkiej sprzedaży i wybranych aspektów dotyczących swapów ryzyka kredytowego, aby zapobiec powstawaniu przeszkód w prawidłowym funkcjonowaniu rynku wewnętrznego, bowiem w przeciwnym razie państwa członkowskie będą z dużym prawdopodobieństwem w dalszym ciągu podejmować różne środki.
(3) Jest właściwe i konieczne, aby przepisom tym nadano prawną formę rozporządzenia, by zapewnić w całej Unii jednolite stosowanie przepisów, które w sposób bezpośredni nakładają na podmioty prywatne obowiązki dotyczące zgłoszeń i ujawnień w sprawie pozycji krótkich netto związanych z określonymi instrumentami oraz w sprawie niepokrytej krótkiej sprzedaży. Forma rozporządzenia jest także konieczna w celu przyznania Europejskiemu Urzędowi Nadzoru (Europejskiemu Urzędowi Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych) (EUN-GiPW), ustanowionemu rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1095/2010 4 , uprawnień do koordynowania działań podejmowanych przez właściwe organy lub do samodzielnego podejmowania działań.
(4) Zakres niniejszego rozporządzenia powinien być maksymalnie szeroki, aby zapewnić prewencyjne ramy regulacyjne do stosowania w wyjątkowych okolicznościach. Ramy te powinny objąć wszystkie instrumenty finansowe, ale także określać proporcjonalne działania podejmowane w odpowiedzi na zagrożenia, jakie może stanowić krótka sprzedaż poszczególnych instrumentów. Dlatego też uprawnienia do podejmowania środków dotyczących wszystkich typów instrumentów finansowych, wykraczających poza środki o trwałym charakterze mające zastosowanie jedynie do konkretnych typów instrumentów, gdy istnieje jasno określone ryzyko, któremu należy przeciwdziałać, powinny przysługiwać właściwym organom i EUNGiPW tylko w wyjątkowych okolicznościach.
(5) Aby zaradzić obecnej sytuacji, którą cechuje różnorodność środków przyjętych przez niektóre państwa członkowskie, oraz aby ograniczyć możliwość przyjmowania różnych środków przez właściwe organy, ważne jest zharmonizowane podejście do potencjalnych zagrożeń wynikających z krótkiej sprzedaży i swapów ryzyka kredytowego. Nakładane wymogi powinny chronić przed zidentyfikowanym ryzykiem, nie zmniejszając niepotrzebnie korzystnego oddziaływania krótkiej sprzedaży na jakość i efektywność rynków. W niektórych sytuacjach krótka sprzedaż może mieć niekorzystne skutki, jednak w normalnych warunkach rynkowych odgrywa ona istotną rolę w zapewnianiu prawidłowego funkcjonowania rynków finansowych, w szczególności w kontekście płynności rynkowej i efektywnego kształtowania się cen.
(6) Zawarte w niniejszym rozporządzeniu odniesienia do osób fizycznych i prawnych powinny obejmować zarejestrowane stowarzyszenia przedsiębiorców nieposiadające osobowości prawnej.
(7) Większa przejrzystość w odniesieniu do znacznych pozycji krótkich netto z tytułu określonych instrumentów finansowych przyniesie z dużym prawdopodobieństwem korzyści zarówno organom regulacyjnym, jak i uczestnikom rynku. W przypadku akcji dopuszczonych do obrotu w systemie obrotu w Unii, powinien zostać wprowadzony model dwuprogowy, zapewniający, na odpowiednim poziomie, większą przejrzystość znacznych pozycji krótkich netto z tytułu akcji. Przy niższym progu zgłoszenie pozycji odpowiednim organom regulacyjnym powinno odbywać się w sposób niepubliczny tak, aby organy te mogły monitorować i w razie potrzeby zbadać krótką sprzedaż mogącą powodować ryzyko systemowe, stanowić nadużycie lub prowadzić do zakłóceń na rynkach; przy wyższym progu pozycje powinny być publicznie ujawniane na rynku po to, by inni uczestnicy rynku mogli otrzymać użyteczne informacje na temat znacznych pojedynczych pozycji krótkich z tytułu akcji.
(8) Należy wprowadzić wymóg zgłaszania organom regulacyjnym znacznych pozycji krótkich netto dotyczących długu państwowego w Unii, gdyż takie zgłoszenie dostarczałoby ważnych informacji pomocnych organom regulacyjnym w monitorowaniu tego, czy takie pozycje faktycznie stwarzają ryzyko systemowe lub czy są wykorzystywane do celów nadużyć. Wymóg ten powinien obejmować wyłącznie niepubliczne ujawnienie wobec organów regulacyjnych, ponieważ ogłaszanie wobec rynku informacji dotyczących tego typu instrumentów mogłoby mieć niekorzystny wpływ na rynki długu państwowego w sytuacji, gdy ich płynność jest już zaburzona.
(9) Wymogi zgłaszania dotyczące długu państwowego powinny mieć zastosowanie do instrumentów dłużnych emitowanych przez państwo członkowskie i przez Unię, w tym Europejski Bank Inwestycyjny, agendę rządową państwa członkowskiego, agencję, spółkę celową lub międzynarodową instytucję finansową ustanowioną przez co najmniej dwa państwa członkowskie, która emituje dług w imieniu państwa członkowskiego lub w imieniu kilku państw członkowskich, taką jak Europejski Instrument Stabilności Finansowej lub przyszły europejski mechanizm stabilności. W przypadku federalnych państw członkowskich wymogi zgłaszania powinny mieć również zastosowanie do instrumentów dłużnych emitowanych przez członka federacji. Nie powinny one natomiast mieć zastosowania do innych regionalnych lub lokalnych organów lub organów quasi-publicznych w państwie członkowskim, które emitują instrumenty dłużne. Celem instrumentów dłużnych emitowanych przez Unię jest zapewnienie pomocy dla państw członkowskich w zakresie bilansów płatniczych lub wsparcia stabilności finansowej lub pomocy makrofinansowej dla państw trzecich.
(10) W celu zapewnienia całościowej i skutecznej przejrzystości ważne jest, aby wymogi zgłaszania objęły nie tylko pozycje krótkie powstałe w wyniku obrotu akcjami lub długiem państwowym w ramach systemów obrotu, ale również pozycje krótkie powstałe w wyniku obrotu poza systemami obrotu oraz pozycje krótkie netto powstałe w wyniku stosowania instrumentów pochodnych, takich jak opcje, kontrakty terminowe futures, instrumenty powiązane z indeksami, kontrakty na różnice kursowe i kontrakty spread bet dotyczące akcji lub długu państwowego.
(11) Aby zasady dotyczące przejrzystości były przydatne dla organów regulacyjnych i rynków, powinny one zakładać pełne i zgodne ze stanem faktycznym informacje na temat pozycji posiadanych przez daną osobę fizyczną lub prawną. Informacje dostarczane organowi regulacyjnemu lub rynkowi powinny w szczególności uwzględniać zarówno pozycje krótkie, jak i długie, tak aby dostarczać cennych informacji o posiadanych przez osobę fizyczną i prawną pozycjach krótkich netto z tytułu akcji, długu państwowego i swapów ryzyka kredytowego.
(12) Przy obliczaniu pozycji krótkich lub długich należy uwzględnić wszelkiego rodzaju interesy gospodarcze osoby fizycznej lub prawnej w odniesieniu do wyemitowanego kapitału podstawowego spółki lub do wyemitowanego długu państwowego państwa członkowskiego lub Unii. Uwzględnione powinny być zwłaszcza interesy gospodarcze uzyskane bezpośrednio lub pośrednio poprzez stosowanie instrumentów pochodnych takich jak opcje, kontrakty terminowe futures, kontrakty na różnice kursowe i spread bets dotyczące akcji lub długu państwowego, jak również wskaźniki, koszyki papierów wartościowych i fundusze indeksowe ETF. W przypadku pozycji związanych z długiem państwowym należy uwzględnić także swapy ryzyka kredytowego dotyczące emitentów długu państwowego.
(13) Obok zasad dotyczących przejrzystości określonych w niniejszym rozporządzeniu, Komisja powinna - w kontekście przeglądu dyrektywy 2004/39/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 21 kwietnia 2004 r. w sprawie rynków instrumentów finansowych 5 - rozważyć, czy włączenie przez przedsiębiorstwo inwestycyjne informacji o krótkiej sprzedaży do raportów z transakcji przeznaczonych dla właściwych organów stanowiłoby pożyteczne dodatkowe informacje umożliwiające właściwym organom monitorowanie poziomów krótkiej sprzedaży.
(14) Kupno swapów ryzyka kredytowego bez posiadania pozycji długiej w bazowym długu państwowym lub jakichkolwiek aktywów, portfela aktywów, zobowiązań finansowych lub kontraktów finansowych, których wartość jest skorelowana z wartością długu państwowego, może być, z ekonomicznego punktu widzenia, równoważne z otworzeniem pozycji krótkiej na bazowym instrumencie dłużnym. Przy obliczaniu pozycji krótkiej netto dotyczącej długu państwowego należy zatem uwzględnić swapy ryzyka kredytowego dotyczące zobowiązania emitenta długu państwowego. Pozycja z tytułu swapu ryzyka kredytowego powinna być uwzględniona zarówno do celów ustalenia, czy osoba fizyczna lub prawna posiada znaczną pozycję krótką netto dotyczącą długu państwowego, która powinna zostać zgłoszona właściwemu organowi, jak i - w przypadku gdy właściwy organ zawiesi ograniczenia na niepokryte transakcje na swapach ryzyka kredytowego - do celów ustalenia znacznej niepokrytej pozycji z tytułu swapu ryzyka kredytowego dotyczącej emitenta długu państwowego, która powinna zostać zgłoszona właściwemu organowi.
(15) Aby umożliwić stałe monitorowanie pozycji, zasady dotyczące przejrzystości powinny ponadto obejmować zgłoszenie lub ujawnienie w przypadku, gdy zmiana pozycji krótkiej netto powoduje przekroczenie określonych progów lub spadek poniżej określonych progów.
(16) Aby zasady dotyczące przejrzystości były skuteczne, ważne jest, by miały one zastosowanie niezależnie od miejsca zamieszkania lub siedziby osoby fizycznej lub prawnej, w tym w państwie trzecim, w przypadku gdy osoba ta posiada znaczną pozycję krótką netto w spółce, której akcje są dopuszczone do obrotu w systemie obrotu w Unii lub pozycję krótką netto w długu państwowym emitowanym przez państwo członkowskie lub Unię.
(17) Definicja krótkiej sprzedaży nie powinna obejmować umowy z udzielonym przyrzeczeniem odkupu między dwiema stronami, gdy jedna strona sprzedaje drugiej dany papier wartościowy po określonej cenie, zobowiązując się jednocześnie do odkupienia tego papieru wartościowego w późniejszym terminie po innej określonej cenie ani umowy na instrument pochodny, w której uzgodniono sprzedaż papierów wartościowych po określonej cenie w przyszłości. Definicja ta nie powinna obejmować przeniesienia papierów wartościowych na mocy umowy pożyczki papierów wartościowych.
(18) Niepokryta krótka sprzedaż akcji i długu państwowego jest niekiedy uważana za czynnik zwiększający ryzyko niedokonania rozrachunku i zmienności na rynkach. Aby ograniczyć takie ryzyko, należy nałożyć proporcjonalne ograniczenia na niepokrytą krótką sprzedaż takich instrumentów. Konkretne ograniczenia powinny uwzględniać różnorodność rozwiązań stosowanych obecnie na potrzeby zabezpieczonej krótkiej sprzedaży. Może to być odrębna umowa z udzielonym przyrzeczeniem odkupu, na podstawie której osoba dokonująca krótkiej sprzedaży papieru wartościowego odkupuje równoważny papier wartościowy w terminie umożliwiającym rozrachunek danej transakcji krótkiej sprzedaży i która obejmuje umowę w sprawie zabezpieczenia, jeżeli przyjmujący zabezpieczenie może wykorzystać dany papier wartościowy do rozrachunku transakcji krótkiej sprzedaży. Dalsze przykłady to emisje akcji z prawem poboru (oferty) dokonywane przez spółki na rzecz aktualnych akcjonariuszy, pule pożyczkowe i transakcje z udzielonym przyrzeczeniem odkupu zapewniane np. przez systemy obrotu, systemy rozliczeniowe lub banki centralne.
(19) Jeżeli chodzi o niepokrytą krótką sprzedaż akcji, osoba fizyczna lub prawna musi zawrzeć z osobą trzecią porozumienie, na mocy którego ta osoba trzecia potwierdziła, że dana akcja została zlokalizowana, co oznacza, że ta osoba trzecia potwierdza, że uważa, że może udostępnić tę akcję do rozrachunku w odpowiednim terminie. Aby udzielić takiego potwierdzenia, muszą zostać podjęte wobec osób trzecich środki tak, aby dana osoba fizyczna lub prawna mogła racjonalnie oczekiwać, że rozrachunek może zostać dokonany w odpowiednim terminie. Obejmuje to środki takie jak przeznaczenie przez osobę trzecią akcji na pożyczkę lub zakup, aby można było dokonać rozrachunku w odpowiednim terminie. W przypadku pokrywania krótkiej sprzedaży poprzez nabycie danej akcji w trakcie tego samego dnia, obejmuje to potwierdzenie przez osobę trzecią, że uważa daną akcję za łatwą do pożyczenia lub nabycia. Płynność akcji, w szczególności poziom obrotu oraz łatwość, z jaką można dokonać kupna, sprzedaży lub pożyczki przy minimalnych skutkach rynkowych, powinna zostać wzięta pod uwagę przez EUNGiPW przy określaniu, jakie środki są konieczne, aby można było racjonalnie oczekiwać, że rozrachunek może zostać dokonany w odpowiednim terminie.
(20) Jeżeli chodzi o niepokrytą krótką sprzedaż długu państwowego, fakt, że krótka sprzedaż zostanie pokryta w drodze nabycia danego długu państwowego w trakcie tego samego dnia, można uznać za przykład sytuacji, w której można racjonalnie oczekiwać, że rozrachunek może zostać dokonany w odpowiednim terminie.
(21) Swapy ryzyka kredytowego z tytułu długu państwowego powinny być oparte na zasadzie interesu w ubezpieczeniu, przy czym należy jednocześnie uznać, że mogą istnieć inne interesy związane z emitentem długu państwowego niż własność obligacji. Interesy te obejmują zabezpieczenie przed ryzykiem niewykonania zobowiązania przez emitenta długu państwowego, w przypadku gdy dana osoba fizyczna lub prawna ma pozycję długą z tytułu długu państwowego tego emitenta, lub zabezpieczenie przed ryzykiem obniżenia wartości długu państwowego, w przypadku gdy ta osoba fizyczna lub prawna posiada aktywa lub pasywa dotyczące podmiotów sektora publicznego lub prywatnego w danym państwie członkowskim, których wartość jest skorelowana z wartością tego długu państwowego. Takie aktywa powinny obejmować między innymi kontrakty finansowe, portfel aktywów lub zobowiązań finansowych, a także transakcje dotyczące stóp procentowych lub swapów walutowych, w odniesieniu do których swap ryzyka kredytowego z tytułu długu państwowego wykorzystywany jest jako narzędzie zarządzania ryzykiem kontrahenta celem zabezpieczenia ekspozycji z tytułu umów finansowych i umów w obszarze handlu zagranicznego. Żadna pozycja ani portfel pozycji wykorzystywany w kontekście zabezpieczania ekspozycji z tytułu długu państwowego nie może być uznawany za niepokrytą pozycję dotyczącą swapu ryzyka kredytowego z tytułu długu państwowego. Obejmuje to wszelkie ekspozycje wobec administracji centralnej, regionalnej i lokalnej, jednostek sektora publicznego, a także wszelkie ekspozycje gwarantowane przez dowolną wymienioną jednostkę. Ponadto należy uwzględnić ekspozycję wobec jednostek sektora prywatnego mających siedzibę w danym państwie członkowskim. W tym kontekście należy brać pod uwagę wszystkie ekspozycje, w tym pożyczki, ryzyko kredytowe kontrahenta (w tym potencjalną ekspozycję w przypadku, gdy do takiej ekspozycji wymagany jest kapitał regulacyjny), należności i gwarancje. Obejmuje to również pośrednie ekspozycje wobec dowolnej z wymienionych jednostek, uzyskane między innymi za pośrednictwem ekspozycji wobec indeksów, funduszy lub spółek celowych.
(22) Ponieważ zawarcie umowy dotyczącej swapu ryzyka kredytowego z tytułu długu państwowego bez związanej z nim ekspozycji z tytułu ryzyka obniżenia wartości długu państwowego może mieć negatywny wpływ na stabilność rynków długu państwowego, osoby fizyczne lub prawne powinny mieć zakaz zajmowania takich niepokrytych pozycji związanych ze swapami ryzyka kredytowego. Jednak po pierwszych wstępnych oznakach, że rynek długu państwowego nie funkcjonuje prawidłowo, właściwy organ powinien mieć możliwość tymczasowego zawieszenia takiego ograniczenia. Takie zawieszenie powinno być oparte na przekonaniu właściwego organu opartym na obiektywnych podstawach, będących wynikiem analizy wskaźników określonych w niniejszym rozporządzeniu. Właściwe organy powinny mieć również możliwość korzystania z dodatkowych wskaźników.
(23) Właściwe jest również nałożenie na partnerów centralnych obowiązków dotyczących procedur zakupu na otwartym rynku oraz grzywien za niedokonanie rozrachunku transakcji na akcjach. Procedury zakupu na otwartym rynku i wymogi dotyczące rozrachunku po terminie powinny wyznaczać podstawowe standardy w zakresie rygorystycznych warunków rozrachunku. Wymogi dotyczące procedur zakupu na otwartym rynku i wymogi dotyczące grzywien powinny być na tyle elastyczne, by partner centralny, który jest odpowiedzialny za zapewnienie wprowadzenia takich procedur, mógł zlecić innemu uczestnikowi rynku operacyjne dokonanie zakupu na otwartym rynku lub nałożenie grzywny. Niemniej jednak dla prawidłowego funkcjonowania rynków finansowych podstawowe znaczenie ma odniesienie się do szerszych aspektów warunków rozrachunku w horyzontalnym wniosku ustawodawczym.
(24) Środki dotyczące długu państwowego i swapów ryzyka kredytowego z tytułu długu państwowego, w tym większa przejrzystość i ograniczenia dotyczące niepokrytej krótkiej sprzedaży, powinny nałożyć wymogi, które będą proporcjonalne i jednocześnie będą zapobiegać niekorzystnemu wpływowi na płynność rynków obligacji państwowych i rynków odkupu obligacji państwowych.
(25) Akcje są coraz częściej dopuszczane do obrotu w różnych systemach obrotu, w Unii i w państwach trzecich. Akcje wielu dużych spółek mających siedzibę w państwie trzecim są dopuszczane do obrotu również w systemie obrotu w Unii. W celu zapewnienia efektywności właściwe jest, aby wyłączyć papiery wartościowe z niektórych wymogów dotyczących zgłaszania i ujawniania, w przypadku gdy główny system obrotu danymi instrumentami znajduje się w państwie trzecim.
(26) Działalność animatora rynku odgrywa kluczową rolę w zapewnianiu płynności rynkom w Unii, a żeby móc pełnić tę funkcję, animatorzy rynku muszą otwierać pozycje krótkie. Nałożenie wymogów w odniesieniu do ich działalności mogłoby poważnie ograniczyć zdolność animatorów rynku do zapewnienia płynności i mieć poważny niekorzystny wpływ na efektywność unijnych rynków. Oprócz tego animatorzy rynku zazwyczaj otwierają znaczne pozycje krótkie jedynie na bardzo krótkie okresy. W związku z tym właściwe jest wyłączenie osób fizycznych lub prawnych prowadzących tego typu działalność spod wymogów, które mogłyby ograniczyć ich zdolność pełnienia funkcji animatora rynku, a przez to niekorzystnie wpłynąć na unijne rynki. Aby wymogi te objęły równoważne podmioty z państw trzecich, konieczna jest procedura pozwalająca ocenić równoważność rynków państw trzecich. Wspomniane wyłączenie powinno mieć zastosowanie do różnych typów działalności animatora rynku, ale nie do transakcji przeprowadzanych na własny rachunek. Właściwe jest również wyłączenie niektórych operacji na rynku pierwotnym takich jak operacje dotyczące długu państwowego i programów stabilizacji instrumentów finansowych, które stanowią ważną działalność, przyczyniając się do sprawnego funkcjonowania rynków. Właściwe organy powinny być informowane o stosowaniu wyłączeń i powinno im przysługiwać prawo do zakazania osobie fizycznej lub prawnej stosowania wyłączenia, jeżeli osoba ta nie spełnia odpowiednich kryteriów dotyczących wyłączenia. Właściwe organy powinny mieć również możliwość żądania informacji od osób fizycznych lub prawnych, aby monitorować stosowanie przez nich wyłączenia.
(27) W przypadku wystąpienia niekorzystnych okoliczności stanowiących poważne zagrożenie dla stabilności finansowej lub zaufania do rynków w państwie członkowskim lub Unii właściwe organy powinny mieć uprawnienia interwencyjne pozwalające im żądać większej przejrzystości lub nakładać tymczasowe ograniczenia na krótką sprzedaż, transakcje na swapach ryzyka kredytowego lub inne transakcje po to, by zapobiec niekontrolowanemu spadkowi ceny instrumentu finansowego. Wprowadzenie tych środków może być konieczne ze względu na niekorzystne zdarzenia lub okoliczności o bardzo różnym charakterze, w tym nie tylko czynniki finansowe lub gospodarcze, ale także np. klęski żywiołowe lub akty terrorystyczne. Ponadto niektóre niekorzystne zdarzenia lub okoliczności powodujące konieczność wprowadzenia środków mogą wystąpić w jednym państwie członkowskim i nie mieć żadnych skutków transgranicznych. Uprawnienia takie muszą być dostatecznie elastyczne, aby umożliwić właściwym organom reagowanie na szereg różnych wyjątkowych okoliczności. Podejmując takie środki, właściwe organy powinny należycie uwzględniać zasadę proporcjonalności.
(28) Ponieważ niniejsze rozporządzenie dotyczy jedynie ograniczeń krótkiej sprzedaży i swapów ryzyka kredytowego celem zapobieżenia niekontrolowanemu spadkowi ceny instrumentu finansowego, potrzebę innych rodzajów ograniczeń, takich jak limity pozycji lub ograniczenia dotyczące produktów, które mogą budzić poważne zaniepokojenie, jeżeli chodzi o ochronę inwestorów, należy raczej rozważyć w kontekście prowadzonego przez Komisję przeglądu dyrektywy 2004/39/WE.
(29) Właściwe organy są zazwyczaj w stanie najlepiej monitorować warunki na rynku i wstępnie reagować na niekorzystne zdarzenia lub okoliczności, decydując, czy stanowią one poważne zagrożenie dla stabilności finansowej lub zaufania do rynków i czy w związku z tym konieczne jest podjęcie środków w celu zaradzenia takiej sytuacji, jednakże uprawnienia tych organów w tym zakresie oraz warunki i procedury ich wykonywania powinny zostać maksymalnie zharmonizowane.
(30) W przypadku znacznego spadku ceny instrumentu finansowego w systemie obrotu właściwy organ powinien mieć również możliwość tymczasowego ograniczenia krótkiej sprzedaży tego instrumentu finansowego w danym systemie obrotu w ramach własnej jurysdykcji lub poprzez zwrócenie się do EUNGiPW o nałożenie takich ograniczeń w innych jurysdykcjach, tak aby móc szybko interweniować w odpowiednich przypadkach i w ciągu krótkiego okresu zapobiec niekontrolowanemu spadkowi ceny tego instrumentu. Ponadto należy nałożyć na właściwy organ obowiązek powiadomienia EUNGiPW o takiej decyzji, aby EUNGiPW mógł bezzwłocznie poinformować właściwe organy innych państw członkowskich, w których znajdują się systemy obrotu prowadzące handel tym samym instrumentem, skoordynować podejmowanie środków przez te państwa członkowskie oraz w razie potrzeby wspomóc je w osiągnięciu porozumienia lub podjąć decyzję samodzielnie, zgodnie z art. 19 rozporządzenia (UE) nr 1095/2010.
(31) Jeżeli niekorzystne zdarzenia lub okoliczności dotyczą więcej niż jednego państwa członkowskiego lub mają inne skutki transgraniczne, na przykład, gdy dany instrument finansowy zostaje dopuszczony do obrotu w różnych systemach obrotu w kilku różnych państwach członkowskich, nieodzowne są ścisłe konsultacje i bliska współpraca pomiędzy właściwymi organami. EUNGiPW powinien pełnić kluczową rolę koordynacyjną w takiej sytuacji oraz dążyć do zapewnienia spójnego działania właściwych organów. Fakt, że w skład EUNGiPW wchodzą przedstawiciele właściwych organów, ułatwi EUNGiPW pełnienie tej roli. Ponadto właściwe organy powinny być uprawnione do podejmowania środków, gdy interwencja leży w ich interesie.
(32) Obok koordynowania środków podejmowanych przez właściwe organy EUNGiPW powinien zapewniać, aby właściwe organy podejmowały środki tylko wówczas, gdy jest to konieczne i proporcjonalne. EUNGiPW powinien mieć możliwość wydawania opinii - kierowanych do właściwych organów - w sprawie wykonywania uprawnień interwencyjnych.
(33) Chociaż właściwe organy będą często w stanie najlepiej monitorować i szybko reagować na niekorzystne zdarzenie lub okoliczności, EUNGiPW powinien również mieć uprawnienia do podejmowania środków w przypadku, gdy krótka sprzedaż i inne powiązane działania zagrażają prawidłowemu funkcjonowaniu i integralności rynków finansowych lub stabilności całego systemu finansowego w Unii lub jego części, w przypadku gdy istnieją skutki transgraniczne, a właściwe organy nie podjęły dostatecznych środków w celu ochrony przed tym zagrożeniem. EUNGiPW powinien konsultować się w miarę możliwości z Europejską Radą ds. Ryzyka Systemowego (ERRS), powołaną rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1092/2010 z dnia 24 listopada 2010 r. w sprawie unijnego nadzoru makroostrożnościowego nad systemem finansowym i ustanowienia Europejskiej Rady ds. Ryzyka Systemowego 6 , oraz innymi odpowiednimi organami, jeżeli dany środek może mieć skutki wykraczające poza rynki finansowe, co może mieć miejsce w odniesieniu do instrumentów pochodnych dotyczących towarów, służących zabezpieczeniu fizycznych pozycji.
(34) Uprawnienia EUNGiPW na mocy niniejszego rozporządzenia do ograniczenia w wyjątkowych okolicznościach krótkiej sprzedaży i innych powiązanych działań są zgodne z art. 9 ust. 5 rozporządzenia (UE) nr 1095/2010. Uprawnienia te powinny pozostawać bez uszczerbku dla uprawnień EUNGiPW w sytuacjach nadzwyczajnych na mocy art. 18 rozporządzenia (UE) nr 1095/2010. W szczególności EUNGiPW powinien mieć możliwość przyjmowania indywidualnych decyzji zobowiązujących właściwe organy do podjęcia środków lub indywidualnych decyzji skierowanych do uczestników rynku finansowego na mocy art. 18 rozporządzenia (UE) nr 1095/2010.
(35) Zawarte w niniejszym rozporządzeniu odniesienia do art. 18 i 38 rozporządzenia (UE) nr 1095/2010 mają charakter deklaratywny. Artykuły te mają zastosowanie nawet w braku tych odniesień.
(36) Uprawnienia interwencyjne przysługujące właściwym organom i EUNGiPW w zakresie ograniczenia krótkiej sprzedaży, swapów ryzyka kredytowego i innych transakcji powinny mieć charakter wyłącznie tymczasowy i powinny być wykonywane jedynie przez taki okres i w takim zakresie, jakie są konieczne do wyeliminowania konkretnego zagrożenia.
(37) Ze względu na ryzyka szczególne, które mogą powstać w związku ze stosowaniem swapów ryzyka kredytowego, transakcje te wymagają ścisłego monitorowania przez właściwe organy. Właściwe organy powinny mieć w szczególności w wyjątkowych przypadkach uprawnienie do żądania od osób fizycznych i prawnych zawierających takie transakcje informacji na temat celu tych transakcji.
(38) EUNGiPW powinien otrzymać uprawnienie do przeprowadzenia dochodzenia dotyczącego określonej kwestii lub praktyki związanej z krótką sprzedażą lub stosowaniem swapów ryzyka kredytowego, aby ustalić, czy dana kwestia lub praktyka stanowi potencjalne zagrożenie dla stabilności finansowej lub zaufania do rynków. W przypadku przeprowadzenia takiego dochodzenia EUNGiPW powinien opublikować sprawozdanie zawierające jego ustalenia.
(39) Ponieważ niektóre przepisy niniejszego rozporządzenia mają zastosowanie do osób fizycznych lub prawnych i działań w państwach trzecich, w określonych sytuacjach konieczna jest współpraca pomiędzy właściwymi organami a organami nadzorczymi w państwach trzecich. Właściwe organy powinny w związku z tym zawierać porozumienia z organami nadzorczymi w państwach trzecich. EUNGiPW powinien koordynować opracowywanie takich porozumień o współpracy oraz prowadzoną między właściwymi organami wymianę informacji otrzymywanych od państw trzecich.
(40) Niniejsze rozporządzenie nie narusza praw podstawowych oraz jest zgodne z zasadami uznanymi, w szczególności, w Traktacie o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) oraz w Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej (zwanej dalej "Kartą"), zwłaszcza z prawem do ochrony danych osobowych przewidzianym w art. 16 TFUE i art. 8 Karty. Z punktu widzenia stabilności rynku finansowego i ochrony inwestorów konieczna jest przejrzystość w odniesieniu do znacznych pozycji krótkich netto, w tym ich publiczne ujawnianie powyżej pewnego progu w przypadkach określonych w niniejszym rozporządzeniu. Przejrzystość ta umożliwi organom regulacyjnym monitorowanie stosowania krótkiej sprzedaży w związku z manipulacyjnymi strategiami oraz następstw krótkiej sprzedaży dla prawidłowego funkcjonowania rynków. Przejrzystość ta mogłaby także pomóc ograniczyć asymetrię informacyjną, zapewniając dostateczne informowanie wszystkich uczestników rynku na temat wpływu krótkiej sprzedaży na ceny. Każda wymiana lub każde przekazywanie informacji pomiędzy właściwymi organami powinny się odbywać zgodnie z zasadami przekazywania danych osobowych określonymi w dyrektywie 95/46/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 24 października 1995 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w zakresie przetwarzania danych osobowych i swobodnego przepływu tych danych 7 . Wymiana lub przekazywanie informacji przez EUNGiPW powinny się odbywać zgodnie z przepisami dotyczącymi przekazywania danych osobowych, określonymi w rozporządzeniu (WE) nr 45/2001 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 grudnia 2000 r. o ochronie osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych przez instytucje i organy wspólnotowe i o swobodnym przepływie takich danych 8 , które powinno w pełni obowiązywać w odniesieniu do przetwarzania danych osobowych do celów niniejszego rozporządzenia.
(41) Mając na uwadze zasady określone w komunikacie Komisji w sprawie wzmocnienia systemów sankcji w sektorze usług finansowych oraz akty prawne Unii przyjęte w następstwie tego komunikatu, państwa członkowskie powinny określić sankcje i środki administracyjne, mające zastosowanie w przypadku naruszeń przepisów niniejszego rozporządzenia i zapewnić ich wdrożenie. Takie sankcje i środki administracyjne powinny być skuteczne, proporcjonalne i odstraszające. Powinny one opierać się na wytycznych przyjętych przez EUNGiPW w celu promowania konwergencji i międzysektorowej spójności systemów sankcji w sektorze finansowym.
(42) W celu zapewnienia jednolitych warunków wykonywania niniejszego rozporządzenia należy powierzyć Komisji uprawnienia wykonawcze. Uprawnienia te powinny być wykonywane zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 182/2011 z dnia 16 lutego 2011 r. ustanawiającym przepisy i zasady ogólne dotyczące trybu kontroli przez państwa członkowskie wykonywania uprawnień wykonawczych przez Komisję 9 . Komisja powinna informować na bieżąco Parlament Europejski o postępach związanych z decyzjami określającymi, czy ramy prawne i nadzorcze państw trzecich odpowiadają wymogom niniejszego rozporządzenia.
(43) Komisji należy przekazać uprawnienia do przyjmowania aktów zgodnie z art. 290 TFUE w odniesieniu do szczegółowych ustaleń dotyczących obliczania pozycji krótkich, w przypadku gdy osoba fizyczna lub prawna posiada niepokrytą pozycję z tytułu swapu ryzyka kredytowego, progów powodujących obowiązek zgłoszenia lub ujawnienia oraz bardziej szczegółowego określenia kryteriów i czynników pozwalających ustalić przypadki, w których niekorzystne zdarzenie lub okoliczności powodują poważne zagrożenie dla stabilności finansowej lub zaufania do rynków w państwie członkowskim lub Unii. Szczególnie ważne jest, aby w czasie prac przygotowawczych Komisja prowadziła stosowne konsultacje, w tym w stosownych przypadkach z ekspertami odpowiednich instytucji, organów i agencji. Przygotowując i opracowując akty delegowane, Komisja powinna zapewnić jednoczesne, terminowe i odpowiednie przekazywanie stosownych dokumentów Parlamentowi Europejskiemu i Radzie.
(44) Komisja powinna przedstawić Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdanie oceniające adekwatność przewidzianych progów powodujących obowiązki zgłoszenia i publicznego ujawnienia informacji, działanie ograniczeń i wymogów dotyczących przejrzystości pozycji krótkich netto oraz celowość dalszych ograniczeń lub warunków dotyczących krótkiej sprzedaży lub swapów ryzyka kredytowego.
(45) Ponieważ cele niniejszego rozporządzenia nie mogą zostać osiągnięte w sposób wystarczający przez państwa członkowskie - chociaż właściwe organy są w stanie lepiej monitorować sytuację na rynku i znają ją lepiej, to jednak całościowe skutki problemów związanych z krótką sprzedażą i swapami ryzyka kredytowego mogą być w pełni dostrzeżone tylko w kontekście Unii - i dlatego możliwe jest lepsze osiągnięcie tych celów na poziomie Unii, Unia może przyjąć środki zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 Traktatu o Unii Europejskiej. Zgodnie z zasadą proporcjonalności określoną w tym artykule niniejsze rozporządzenie nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia tych celów.
(46) Ponieważ niektóre państwa członkowskie wprowadziły już ograniczenia dotyczące krótkiej sprzedaży i z uwagi na fakt, że w niniejszym rozporządzeniu przewidziano akty delegowane i wiążące standardy techniczne, które powinny zostać przyjęte zanim będą one mogły zostać zastosowane w praktyce, należy przewidzieć odpowiedni okres przejściowy. Jako że niezbędne jest określenie przed dniem 1 listopada 2012 r. kluczowych elementów innych niż istotne, które ułatwią zapewnienie zgodności z niniejszym rozporządzeniem przez uczestników rynku oraz wdrażanie prawa przez właściwe organy, jest również konieczne wyposażenie Komisji w środki umożliwiające przyjęcie przed tą datą standardów technicznych i aktów delegowanych,
PRZYJMUJĄ NINIEJSZE ROZPORZĄDZENIE:
