a także mając na uwadze, co następuje:(1) W celu zwiększenia skuteczności pomocy zewnętrznej Wspólnoty przewidziano nowe ramy planowania i dostarczania pomocy. Obecny instrument stanowi jeden z ogólnych instrumentów bezpośrednio wspierających europejską politykę w zakresie pomocy zewnętrznej.
(2) Artykuł 49 Traktatu o Unii Europejskiej stanowi, że każde państwo europejskie, które przestrzega zasad wolności, demokracji, poszanowania praw człowieka i podstawowych wolności oraz zasad państwa prawnego może się ubiegać o członkostwo w Unii.
(3) Wniosek Republiki Turcji o członkostwo w Unii Europejskiej został przyjęty na posiedzeniu Rady Europejskiej w Helsinkach w 1999 r. Pomoc przedakcesyjna została udostępniona Republice Turcji od 2002 r. Na posiedzeniu w Brukseli w dniach 16-17 grudnia 2004 r. Rada Europejska zaleciła rozpoczęcie negocjacji akcesyjnych z Turcją.
(4) Na posiedzeniu w Santa Maria da Feira w dniu 20 czerwca 2000 r. Rada Europejska podkreśliła, że kraje Bałkanów Zachodnich są potencjalnymi kandydatami do członkostwa w Unii Europejskiej.
(5) Na posiedzeniu w Salonikach w dniach 19-20 czerwca 2003 r. Rada Europejska odwołała się do swoich konkluzji z posiedzeń w Kopenhadze (w grudniu 2002 r.) i Brukseli (w marcu 2003 r.) oraz ponownie potwierdziła swoje zdecydowanie co do pełnego i skutecznego wsparcia europejskiej perspektywy dla krajów Bałkanów Zachodnich, wskazując, że po spełnieniu określonych kryteriów staną się one integralną częścią Unii Europejskiej.
(6) Na posiedzeniu w Salonikach w 2003 r. Rada Europejska wskazała również, że proces stabilizacji i stowarzyszenia powinien wyznaczyć ogólne ramy określające europejską drogę krajów Bałkanów Zachodnich do przyszłego przystąpienia.
(7) Parlament Europejski w rezolucji w sprawie konkluzji Rady Europejskiej w Salonikach stwierdził, że każdy z krajów Bałkanów Zachodnich podąża drogą zmierzającą do przystąpienia, przy czym jednocześnie położył nacisk na fakt, że każdy z krajów należy oceniać na podstawie jego własnych zasług.
(8) Wszystkie kraje Bałkanów Zachodnich mogą zatem być uważane za potencjalne kraje kandydujące; jednakże należy dokonać wyraźnego rozróżnienia pomiędzy krajami kandydującymi a potencjalnymi krajami kandydującymi.
(9) Na posiedzeniu Rady Europejskiej w Brukseli w dniach 17-18 czerwca 2004 r. zaleciła ona rozpoczęcie negocjacji z Chorwacją.
(10) Na posiedzeniu Rady Europejskiej w Brukseli w dniach 15-16 grudnia 2005 r. podjęła ona decyzję o przyznaniu Byłej Jugosłowiańskiej Republice Macedonii statusu kraju kandydującego.
(11) Ponadto na posiedzeniu Rady Europejskiej w Brukseli w dniach 16-17 grudnia 2004 r. zaleciła ona, aby Unia Europejska, równolegle do prowadzonych negocjacji akcesyjnych, zaangażowała się w pogłębiony dialog polityczny i kulturowy z każdym z krajów kandydujących.
(12) Dla zachowania spójności i jednolitości pomocy wspólnotowej pomoc dla krajów kandydujących, jak również dla potencjalnych krajów kandydujących, powinna zostać przyznana w kontekście spójnych ram, z wykorzystaniem doświadczenia zdobytego przy stosowaniu wcześniejszych instrumentów przedakcesyjnych, a także rozporządzenia Rady (WE) nr 2666/2000 z dnia 5 grudnia 2000 r. w sprawie pomocy dla Albanii, Bośni i Hercegowiny, Chorwacji, Republiki Federalnej Jugosławii i Byłej Jugosłowiańskiej Republiki Macedonii(3). Pomoc taka powinna również być spójna z polityką Wspólnoty na rzecz rozwoju zgodnie z art. 181a Traktatu WE.
(13) Pomoc dla krajów kandydujących, jak również dla potencjalnych krajów kandydujących, ma służyć dalszemu wspieraniu wysiłków tych krajów zmierzających do wzmocnienia instytucji demokratycznych i państwa prawnego, reformy administracji publicznej, przeprowadzenia reform gospodarczych, przestrzegania praw człowieka i praw mniejszości, propagowania równouprawnienia płci, wspierania rozwoju społeczeństwa obywatelskiego, współpracy regionalnej oraz pojednania i odbudowy, a także przyczyniać się do stałego rozwoju i ograniczania ubóstwa w tych krajach; wobec powyższego pomoc ta powinna mieć na celu wsparcie szerokiej gamy środków rozwoju instytucjonalnego.
(14) Pomoc dla krajów kandydujących powinna również koncentrować się na przyjęciu i wprowadzeniu w życie całości dorobku prawnego Wspólnoty, a w szczególności na przygotowaniu krajów kandydujących do wdrożenia wspólnotowej polityki rolnej i polityki spójności.
(15) Pomoc dla potencjalnych krajów kandydujących może również obejmować dostosowanie prawa do dorobku prawnego Wspólnoty oraz wsparcie projektów inwestycyjnych mających na celu w szczególności kształtowanie umiejętności zarządzania w dziedzinach, takich jak: rozwój regionalny, rozwój zasobów ludzkich i rozwój obszarów wiejskich.
(16) Pomoc powinna być dostarczana na podstawie kompleksowej wieloletniej strategii odzwierciedlającej priorytety procesu stabilizacji i stowarzyszenia, a także priorytety strategiczne procesu przedakcesyjnego.
(17) W celu wsparcia omawianej strategii od strony finansowej, bez uszczerbku dla uprawnień władzy budżetowej, Komisja powinna przedstawić swoje plany w zakresie przydziałów środków finansowych, które zostaną zaproponowane na trzy kolejne lata w formie wieloletnich orientacyjnych ram finansowych stanowiących integralną część tzw. pakietu rozszerzenia przygotowywanego przez Komisję.
(18) Poszczególne komponenty dotyczące pomocy w okresie przejściowym i rozwoju instytucjonalnego i współpracy transgranicznej powinny być dostępne dla wszystkich krajów beneficjentów, aby pomóc im w okresie przejściowym i w procesie zbliżania do UE, a także wesprzeć współpracę regionalną pomiędzy nimi.
(19) Komponent dotyczący rozwoju regionalnego, komponent dotyczący rozwoju zasobów ludzkich oraz komponent dotyczący rozwoju obszarów wiejskich powinny być udostępnione jedynie krajom kandydującym uznanym za zdolne do zarządzania funduszami w sposób zdecentralizowany, aby pomóc im w przygotowaniu się do okresu następującego po przystąpieniu, w szczególności do wdrożenia wspólnotowej polityki spójności i polityki rozwoju obszarów wiejskich.
(20) Potencjalne kraje kandydujące oraz kraje kandydujące, które nie zostały uznane za zdolne do zarządzania funduszami w sposób zdecentralizowany, powinny jednak kwalifikować się - w ramach komponentu dotyczącego pomocy w okresie przejściowym i rozwoju instytucjonalnego - do objęcia środkami i działaniami o charakterze zbliżonym do środków i działań, które będą dostępne w ramach poszczególnych komponentów dotyczących odpowiednio rozwoju regionalnego, rozwoju zasobów ludzkich i rozwoju obszarów wiejskich.
(21) Pomocą należy zarządzać zgodnie z zasadami dotyczącymi pomocy zewnętrznej zawartymi w rozporządzeniu Rady (WE, Euratom) nr 1605/2002 dnia 25 czerwca 2002 r. w sprawie rozporządzenia finansowego mającego zastosowanie do budżetu ogólnego Wspólnot Europejskich(4), z wykorzystaniem struktur, których wartość została dowiedziona w procesie przedakcesyjnym, takich jak zarządzanie zdecentralizowane, twinning i TAIEX (Instrument Wymiany Informacji o Pomocy Techniczne), niemniej jednak pomoc powinna również uwzględniać podejścia innowacyjne, takie jak wdrażanie za pośrednictwem państw członkowskich w drodze wspólnego zarządzania w przypadku programów transgranicznych dotyczących zewnętrznych granic Unii Europejskiej. W tym kontekście szczególnie pozytywne skutki powinien przynosić transfer wiedzy ogólnej i specjalistycznej z zakresu wprowadzania w życie dorobku prawnego Wspólnoty dokonywany z państw członkowskich mających odpowiednie doświadczenie do beneficjentów niniejszego rozporządzenia.
(22) Działania niezbędne do wykonania niniejszego rozporządzenia są środkami zarządzania dotyczącymi wdrożenia programów stanowiących istotne implikacje dla budżetu. Działania te powinny zostać przyjęte zgodnie z decyzją Rady 1999/468/WE z dnia 28 czerwca 1999 r. ustanawiającą warunki wykonywania uprawnień wykonawczych przyznanych Komisji, poprzez przedłożenie wieloletnich dokumentów stanowiących wskazujące plany Komitetowi Zarządzającemu(5).
(23) Zgodnie z decyzją 1999/468/WE komitetowi powinny również zostać przedstawione roczne lub wieloletnie programy dotyczące realizacji pomocy w ramach komponentów dotyczących pomocy w okresie przejściowym, rozwoju instytucjonalnego i współpracy transgranicznej, opracowywane przy zastosowaniu podejścia horyzontalnego oraz dla poszczególnych krajów.
(24) Zgodnie z decyzją 1999/468/WE Komitetowi Zarzadzającemu powinny również zostać przedstawione programy wieloletnie służące wykonaniu komponentów dotyczących rozwoju regionalnego, rozwoju zasobów ludzkich i rozwoju obszarów wiejskich. Jako że działania te będą ściśle powiązane z działaniami prowadzonymi w ramach funduszy strukturalnych i Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich, powinny one w jak najszerszym zakresie wykorzystywać komitety ustanowione dla funduszy strukturalnych i Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich.
(25) W przypadku, w którym Komisja wykonywać będzie niniejsze rozporządzenie poprzez zarządzanie scentralizowane, powinna ona dołożyć wszelkich starań w celu ochrony interesów finansowych Wspólnoty, w szczególności poprzez zastosowanie w tym względzie przepisów i norm dorobku prawnego Wspólnoty, natomiast w przypadku, w którym Komisja wykonywać będzie niniejsze rozporządzenie poprzez inne formy zarządzania, interesy finansowe Wspólnoty Europejskiej powinny być chronione poprzez zawieranie stosownych umów przewidujących odpowiednie gwarancje w tym zakresie.
(26) Zasady określające kwalifikowanie się do uczestnictwa w przetargach i przydzielaniu dotacji, a także zasady dotyczące pochodzenia dostaw powinny zostać ustanowione zgodnie z najnowszymi ustaleniami w ramach Unii Europejskiej, dotyczącymi odejścia od wiązania pomocy, przy czym powinny pozostawiać margines elastyczności pozwalający reagować na nowe ustalenia w tym obszarze.
(27) W przypadku gdy kraj beneficjent narusza zasady, na których opiera się Unia Europejska, lub nie dokonuje wystarczającego postępu w zakresie kryteriów kopenhaskich oraz priorytetów ustanowionych w partnerstwie europejskim lub partnerstwie dla członkostwa, Rada musi, na podstawie wniosku Komisji, być w stanie podjąć niezbędne środki; należy zapewnić pełne i niezwłoczne informowanie Parlamentu Europejskiego.
(28) Należy uchwalić przepisy umożliwiające Radzie zmianę niniejszego rozporządzenia za pomocą uproszczonej procedury w poszanowaniu statusu kraju beneficjenta, jak określono w niniejszym rozporządzeniu .
(29) Kraje, które są beneficjentami dwóch pozostałych regionalnych instrumentów pomocy zewnętrznej, powinny, na zasadzie wzajemności, móc uczestniczyć w działaniach prowadzonych na mocy niniejszego rozporządzenia, w przypadku, w którym przynosi to korzyści ze względu na regionalny, transgraniczny, transnarodowy lub globalny charakter danego działania.
(30) Jako że cel niniejszego rozporządzenia, mianowicie stopniowe dostosowywanie się kraju-beneficjenta do norm i dziedzin polityki Unii Europejskiej, a w stosownych przypadkach - do dorobku prawnego Wspólnoty, i mające na względzie przyszłe członkostwo, nie mogą zostać w wystarczający sposób osiągnięte na poziomie państw członkowskich, a może, w związku z tym, zostać lepiej osiągnięte na poziomie Wspólnoty, Wspólnota może przyjąć środki zgodnie z zasadą pomocniczości zawartą w art. 5 Traktatu WE. Zgodnie z zasadą proporcjonalności, określoną w tym artykule, niniejsze rozporządzenie nie wykracza poza to, co jest konieczne dla osiągnięcia tego celu.
(31) Zważywszy że art. 181a Traktatu WE przewiduje, iż działania w dziedzinie współpracy gospodarczej, finansowej i technicznej prowadzonej z krajami trzecimi stanowią uzupełnienie działań prowadzonych przez państwa członkowskie, Komisja i państwa członkowskie są zobowiązane do zapewnienia koordynacji, spójności i komplementarności świadczonej przez nie pomocy, zgodnie z ustalonymi w 2001 r. wytycznymi dotyczącymi wzmocnienia koordynacji działań w dziedzinie pomocy zewnętrznej, zwłaszcza poprzez regularne konsultacje i częste wymiany potrzebnych informacji na kolejnych etapach udzielania pomocy.
(32) Finansowa kwota referencyjna, w rozumieniu pkt 38 Porozumienia międzyinstytucjonalnego z dnia 17 maja 2006 r. między Parlamentem Europejskim, Radą oraz Komisją w sprawie dyscypliny budżetowej i właściwego zarządzania finansami(6), została zawarta w niniejszym rozporządzeniu na cały okres jego obowiązywania, pozostając tym samym bez wpływu na uprawnienia władzy budżetowej określone w Traktacie WE.
(33) Ustanowienie nowego systemu wspólnotowej pomocy przedakcesyjnej powoduje konieczność uchylenia rozporządzenia Rady (EWG) nr 3906/89 z dnia 18 grudnia 1989 r. w sprawie pomocy gospodarczej dla Republiki Węgierskiej i Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej(7), rozporządzenia Komisji (WE) nr 2760/98 z dnia 18 grudnia 1998 r. dotyczącego wykonania programu współpracy transgranicznej w ramach programu PHARE(8), rozporządzenia Rady (WE) nr 1266/1999 z dnia 21 czerwca 1999 r. w sprawie koordynacji pomocy dla państw ubiegających się o członkostwo w Unii Europejskiej w ramach strategii przedakcesyjnej(9), rozporządzenia Rady (WE) nr 1267/ 1999 z dnia 21 czerwca 1999 r. ustanawiającego Instrument Przedakcesyjnej Polityki Strukturalnej(10), rozporządzenia (WE) nr 1268/1999 z dnia 21 czerwca 1999 r. w sprawie wspólnotowych środków pomocowych na rzecz działań przedakcesyjnych w dziedzinie rolnictwa oraz rozwoju obszarów wiejskich w państwach Europy Środkowej i Wschodniej ubiegających się o członkostwo w Unii Europejskiej w okresie przedakcesyjnym(11), rozporządzenia Rady (WE) nr 555/2000 z dnia 13 marca 2000 r. w sprawie wykonania działań w ramach strategii przedakcesyjnej dla Republiki Cypryjskiej i Republiki Malty(12), rozporządzenia Rady (WE) nr 2500/2001 z dnia 17 grudnia 2001 r. dotyczącego przedakcesyjnej pomocy finansowej dla Turcji(13) oraz rozporządzenia Rady (WE) nr 2112/2005 z dnia 21 listopada 2005 r. w sprawie dostępu do pomocy zagranicznej Wspólnoty. Ponadto niniejsze rozporządzenie powinno zastąpić rozporządzenie Rady (WE) nr 2666/2000, którego termin obowiązywania upływa dnia 31 grudnia 2006 r.,
PRZYJMUJE NINIEJSZE ROZPORZĄDZENIE:
______(1) Opinia z dnia 6 lipca 2006 r. (dotychczas nieopublikowana w Dzienniku Urzędowym).
(2) Dz.U. C 231 z 20.9.2005, str. 67.
(3) Dz.U. L 306 z 7.12.2000, str. 1. Rozporządzenie ostatnio zmienione rozporządzeniem (WE) nr 2112/2005 (Dz.U. L 344 z 27.12.2005, str. 23).
(4) Dz.U. L 248 z 16.9.2002, str. 1.
(5) Dz.U. L 184 z 17.7.1999, str. 23.
(6) Dz.U. C 139 z 14.6.2006, str. 1..
(7) Dz.U. L 375 z 23.12.1989, str. 11. Rozporządzenie ostatnio zmienione rozporządzeniem (WE) nr 2257/2004 (Dz.U. L 389 z 31.12.2004, str. 1).
(8) Dz.U. L 345 z 19.12.1998, str. 49. Rozporządzenie ostatnio zmienione rozporządzeniem (WE) nr 1045/2005 (Dz.U. L 172 z 5.7.2005, str. 78).
(9) Dz.U. L 161 z 26.6.1999, str. 68.
(10) Dz.U. L 161 z 26.6.1999, str. 73. Rozporządzenie ostatnio zmienione rozporządzeniem (WE) nr 2112/2005.
(11) Dz.U. L 161 z 26.6.1999, str. 87. Rozporządzenie ostatnio zmienione rozporządzeniem (WE) nr 2112/2005.
(12) Dz.U. L 68 z 16.3.2000, str. 3. Rozporządzenie ostatnio zmienione rozporządzeniem (WE) nr 769/2004. (Dz.U. L 123 z 27.4.2004, str. 1).
(13) Dz.U. L 342 z 27.12.2001, str. 1. Rozporządzenie ostatnio zmienione rozporządzeniem (WE) nr 2112/2005.
(14) Patrz: str. 25 niniejszego Dziennika Urzędowego.
(15) Patrz: str. 1 niniejszego Dziennika Urzędowego.
(16) Patrz: str. 79 niniejszego Dziennika Urzędowego.
(17) Patrz: str. 12 niniejszego Dziennika Urzędowego.
(18) Dz.U. L 277 z 21.10. 2005, str. 1.
(19) Dz.U. L 312 z 23.12.1995, str. 1.
(20) Dz.U. L 292 z 15.11.1996, str. 2.
(21) Dz.U. L 136 z 31.5.1999, str. 1.
(22) Dz.U. L 157 z 21.6.2005, s. 203.
(23) Dz.U. L 65 z 7.3.2006, s. 5.