Z drugiej już edycji raportu LEXOMETR Prawno-Gospodarczy Koronawirus a branża księgowo-podatkowa wynika, że firmy poradziły sobie z pandemią, jednak nie było to proste. Największym wyzwaniem firm jest zmienność i niejasność przepisów prawnych. Wskazało na to aż 73 proc. badanych. Co istotne, znaczenie tego problemu urosło od czasu ubiegłorocznego badania i zmieniło miejsce w hierarchii problemów z drugiego na pierwsze. Na drugiej pozycji w tym roku znalazł się problem dodatkowych obowiązków związanych ze wsparciem klientów przy pozyskiwaniu pomocy w ramach tarcz. Wskazało na to 48 proc. badanych.
Zobacz w LEX: Kalendarz najważniejszych zmian w podatkach w 2021 r. >
W pytaniach otwartych ankietowani zwracali uwagę m.in. na strach prowadzenia biznesu ze względu na wzrost stopnia skomplikowania i niejasności prawa, a równocześnie wzrost kar i sankcji. Zwracali uwagę, że to nie są warunki do prowadzenia biznesu przez małe i średnie firmy. Twierdzili, że rząd w straszeniu karami nie bierze pod uwagę, że prowadzący działalność to nie są przestępcy. Podkreślali również zwiększanie się zakresu obowiązków i zakresu przepisów dotyczących pracy księgowych i doradców podatkowych i niekończące się zmiany przepisów podatkowych bez odpowiedniego vacatio legis, co – zdaniem przedstawicieli branży - świadczy o braku wrażliwości prawodawców i rządzących na potrzeby i głosy przedsiębiorców, zwłaszcza mikroprzedsiębiorców.
Zobacz również: Branża księgowo-podatkowa mocno stoi na pierwszej linii frontu >>
Coraz więcej obowiązków na barkach księgowych
Beata Boruszkowska, właścicielka Biura rachunkowego BEATA, ekspertka TAX Alert, uważa, że wprowadzanie zmian w okresie pandemii zdecydowanie dokłada obowiązków biurom rachunkowym, które obsługują klientów z różnych branż. Jej zdaniem, stanowi to szczególne wyzwanie, gdy oprócz standardowych bieżących zadań, doszły zadania związane z obsługą klientów odnośnie do tarcz antykryzysowych. Pojawiły się też zmiany dotyczące form opodatkowania, dodatkowego raportowania, problemy z dyspozycyjnością pracowników, praca zdalna i choroby wywołane COVID-19.
Czytaj w LEX: Odpowiedzialność karna skarbowa doradców podatkowych i księgowych na przykładach >
- Księgowość i sprawozdawczość finansowa to dziedziny, które nie mogą chwilowo zaprzestać swojej działalności. Powoduje to ogromny stres i odpowiedzialność w stosunku do klientów, państwa, a także w stosunku do osób zatrudnionych w działach księgowych, podatkowych i kadrowych. Nie bez powodu zaczynamy bać się o zdrowie pracowników – zaznacza Beata Boruszkowska.
Sprawdź w LEX: Czy biuro rachunkowe może zaniechać kompletowania oryginałów dokumentów księgowych i przechowywać jedynie ich elektroniczne kopie? >
Zmiany przepisów coraz większym problemem
Największym wyzwaniem dla osób zajmujących się księgowością jest zmienność i niejasność przepisów prawnych. Tegoroczny wynik jest znacząco wyższy niż w I edycji badania (maj 2020 r.). W początkowym okresie epidemii respondenci skupiali się na sprawach związanych z biznesowym i organizacyjnym działaniem biznesu.
- Jednak ciągłe zmiany przepisów ograniczających prowadzenie działalności, kolejne wersje tarcz antykryzysowych oraz duże zmiany przepisów podatkowych spowodowały tak duży wzrost wskazań tej odpowiedzi. Na odczucia księgowych z pewnością duży wpływ miał sposób tworzenia i wprowadzania w życie przepisów w ostatnim roku – komentuje Magdalena Stankiewicz, redaktor naczelna LEX Księgowość w Wolters Kluwer Polska. Jej zdaniem, ciągłe zmiany przepisów (specustawa covidowa została zmieniona aż 66 razy!), krótkie vacatio legis lub nawet wcześniejsze niż data ich publikacji powodują, że wzrasta ryzyko popełnienia błędu. Dochodzą do tego dodatkowe obowiązki związane ze wsparciem klientów przy pozyskiwaniu pomocy w ramach tarcz antykryzysowych i tarcz finansowych PFR oraz sprostanie obowiązkom raportowym w zakresie wykorzystania pomocy. - Niewątpliwie to wszystko przekłada się również na zmęczenie i wzrost stresu w związku z wykonywaną pracą. Aż 31,65 proc. badanych wskazało, że dużym wyzwaniem dla nich jest obecnie zdrowie psychiczne ich pracowników – podkreśla Magdalena Stankiewicz.
Czytaj w LEX: Korygowanie błędów w księgach rachunkowych >
Cena promocyjna: 296.1 zł
|Cena regularna: 329 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: zł
Brak odpowiedniego vacatio legis dużym problemem
Firmy narzekają też na zbyt krótkie vacatio legis. Problem jest istotny, bo połowa ustaw podatkowych zbyt szybko wchodzi w życie. Chodzi o czas, jaki prawodawca daje podatnikowi na wdrożenie zmian (od publikacji w Dzienniku Ustaw do wejścia w życie). Zmiany na ostatnią chwilę stały się zmorą podatników. Coraz więcej ustaw jest bowiem uchwalanych z bardzo krótkim vacatio legis, co niekiedy staje się istotną przeszkodą dla firm we wprowadzeniu zmian podatkowych na czas i naraża je na ryzyko łamania regulacji karnych skarbowych. Okazuje się, że w 2020 roku vacatio legis w ustawach podatkowych wynosiło zaledwie 14,8 dnia – to najmniej od 2012 roku i jeden z najniższych wyników ostatnich dwóch dekad. Co więcej, w zeszłym roku aż 50 proc. ustaw podatkowych (cztery z ośmiu) miało vacatio legis krótsze niż 14 dni (2, 5, 10 i 11 dni). Jeszcze bardziej jaskrawo wygląda skracanie się vacatio legis w podatkowych rozporządzeniach. Czas na wdrożenie skrócił się średnio do 3,5 dnia.
Zobacz w LEX: Księgowość - o czym warto pamiętać w czerwcu? >
Małgorzata Samborska, doradca podatkowy, partner w Grant Thornton zwraca uwagę, że vacatio legis to nie kaprys podatników. Dostosowywanie się do zmian podatkowych to często cały proces biznesowy, wymagający odpowiedniej wiedzy i zaangażowania odpowiednich ludzi. Wiąże się z koniecznością przysposobienia nowych przepisów, wprowadzenia zmian w systemach księgowych firm, modyfikacji budżetów, wprowadzenia nowych procedur itp. To wymaga czasu. Zdaniem Małgorzaty Samborskiej, dobrze, że przynajmniej w podatkach dochodowych jest respektowany miesięczny vacatio legis, ale to zdecydowanie zbyt krótki okres.
Zobacz w LEX: PODATKI 2021 - przewodnik po zmianach >
- Poza tym, takie podejście utrwaliło błędne przekonanie, że w innych podatkach zmiany mogą wchodzić w życie z dnia na dzień, w dowolnej porze roku. A to oznacza ogromne trudności praktyczne, czego najlepszym przykładem są zmiany SLIM VAT, które zostały opublikowane 30 grudnia 2020 roku, a weszły w życie 1 stycznia 2021 roku. Teoretycznie zawierały one zapisy pomostowe, zgodnie z którymi podatnicy mogą korzystać ze starych zasad w 2021 r. pod warunkiem podpisania z organem skarbowym uzgodnienia przed dniem wystawienia pierwszej faktury korygującej. Jednak w praktyce jednodniowe vacatio legis spowodowało, że w wielu przypadkach podatnicy zostali pozbawieni tej możliwości – zaznacza Małgorzata Samborska.
Zobacz również: Zmiany w podatkach wchodzą w życie niemal z dnia na dzień >>
LEXOMETR Prawno-Gospodarczy Koronawirus a branża księgowo-podatkowa został przygotowany już po raz drugi. Jego pierwszą edycję zaprezentowaliśmy w ubiegłym roku. Raport został przygotowany przez Wolters Kluwer Polska. Jego pełną wersję można pobrać po kliknięciu w poniższy baner. >>
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
