Wystawianie faktur między polskimi kontrahentami w walucie obcej

 1. Jeśli dostaniemy od polskiego kontrahenta zaliczkę w wysokości 20.000 euro na konto walutowe, to czy należy policzyć VAT metodą stu od...

 

1. Jeśli dostaniemy od polskiego kontrahenta zaliczkę w wysokości 20.000 euro na konto walutowe, to czy należy policzyć VAT metodą stu od 20.000 euro, a następnie wystawić fakturę zaliczkową na kwotę netto 16.394 euro i kwotę VAT 3606 euro? Czy kwota VAT musi być wyrażona w walucie polskiej? Po jakim kursie przeliczyć należność na złotówki?

2. Czy można do otrzymanej zaliczki w euro wystawić fakturę w PLN? Po jakim kursie przeliczyć na złotówki?

3. Jeśli firma dostanie od kontrahenta polskiego zaliczkę w euro na konto złotówkowe i bank od razu przeliczy tę kwotę na PLN, to fakturę zaliczkową w PLN wystawić po kursie banku czy po innym kursie dla wpisania do deklaracji VAT?

4. Jeśli firma dostanie od kontrahenta polskiego zaliczkę w euro na konto złotówkowe i bank od razu przeliczy tę kwotę na PLN, ale kontrahent chce dostać fakturę zaliczkową w euro, to fakturę zaliczkową dla potrzeb ustawy o VAT przeliczyć po kursie banku czy po innym kursie?

 

24 stycznia 2009 r. przestała obowiązywać w Polsce zasada walutowości. Pozwala to postawić tezę, że obecnie częściej będą występowały w kraju transakcje walutowe (walutą kontraktu będzie inna waluta niż złoty polski).

Na taką sytuację przygotowane są regulacje prawa podatkowego dotyczące VAT, które już wcześniej przewidywały możliwość wystawiania faktur zawierających kwoty wyrażone w walucie obcej. Możliwość taka została zapisana również w przepisach prawa podatkowego.

Obecnie, w § 5 ust. 6 zdaniu pierwszym rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 listopada 2008 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 212, poz. 1337), ukonstytuowana jest zasada, zgodnie z którą, kwoty podatku wykazuje się w złotych bez względu na to, w jakiej walucie określona jest kwota należności w fakturze.

To oznacza, że wszystkie inne kwoty zawarte w fakturze mogą być wyrażone w walucie obcej a jedynie podatek powinien być "wyceniony" w złotych polskich.

Dokonując przeliczanie kwoty wyrażonej w walucie obcej na złote polskie podatnik powinien odwołać się do regulacji art. 31a ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535, z późn. zm.) - dalej u.p.t.u.

W przypadku, gdy kwoty stosowane do określenia podstawy opodatkowania są określone w walucie obcej, przeliczenia na złote dokonuje się według kursu średniego danej waluty obcej ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień powstania obowiązku podatkowego.

W ust. 2 tego samego artykułu prawodawca wskazał, że w przypadku gdy zgodnie z przepisami u.p.t.u. lub przepisami wykonawczymi do ustawy podatnik może wystawić fakturę przed powstaniem obowiązku podatkowego i wystawi ją w przewidzianym przepisami terminie, a kwoty stosowane do określenia podstawy opodatkowania są określone w walucie obcej na tej fakturze, przeliczenia na złote dokonuje się według kursu średniego danej waluty obcej ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień wystawienia faktury.

Biorąc pod uwagę powyższe należy, udzielając odpowiedzi na pierwsze pytania, stwierdzić, że w przypadku otrzymania zaliczki w walucie obcej, wyznaczając kwotę podatku w złotych polskich podatnik powinien zastosować kurs średni NBP ogłoszony na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień otrzymania takich środków. Wskazać bowiem trzeba, że według art. 19 ust. 11 u.p.t.u., w przypadku otrzymania, przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi, części należności, w szczególności: przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w tej części. Faktura natomiast winna być wystawiona dopiero po otrzymaniu takich środków, w terminie siedmiu dni. Wyznaczając kwotę podstawy opodatkowania (obrotu) i podatku, należy odwołać się do art. 29 ust. 1 u.p.t.u. i zapisanej w nim zasady ogólnej, według której obrotem jest kwota należna pomniejszona o VAT - czyli zastosowana metoda obliczenia podatku "w stu" jest prawidłowa.

Moim zdaniem nic nie stoi na przeszkodzie temu, aby - o ile nie narusza to w żaden sposób postanowień umowy - po otrzymaniu zaliczki w euro podatnik wystawił fakturę (zatem również rozliczył) w złotych polskich. Dokonując przeliczenia kwot na złote polskie podatnik powinien zastosować regulacje art. 31a ust. 1 u.p.t.u. - zatem właściwym będzie kurs średni NBP ogłoszony na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień otrzymania zaliczki (powstania obowiązku podatkowego).

Dokładnie tak samo, jak to zostało wskazane powyżej podatnik powinien zachować się w przypadku, w którym kontrahent płaci podatnikowi w euro a następnie bank otrzymującego zapłatę przyjmuje środki na rachunek w złotych polskich. W takiej sytuacji bank odkupił od podatnika (dla którego prowadzi rachunek) walutę i była to odrębna operacja od samej zapłaty.

Odpowiedź na pytanie czwarte jest taka sama jak odpowiedź na pytanie trzecie i drugie. W przypadku wpływu środków na rachunek w złotych polskich, kiedy kontrahent płacił w walucie, podatnik może - o ile taka jest waluta kontraktu - wystawić fakturę w walucie. Wówczas kurs banku nie ma żadnego znaczenia. W fakturze podatnik winien wykazać kwoty, jakie wpłacił kontrahent (w walucie) a jedynie podatek w złotych polskich; przy czym podatek wyznaczany jest metodą "w stu" od kwot w walucie i dopiero później przeliczany na złote polskie. Tak jak to zostało już wcześnie wskazane, dokonując przeliczenia kwot na złote polskie podatnik powinien zastosować regulacje art. 31a ust. 1 u.p.t.u., zatem właściwym będzie kurs średni NBP ogłoszony na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień otrzymania zaliczki (powstania obowiązku podatkowego).