1. Sposoby wykonywania zawodu przez doradców podatkowych
Doradcy podatkowy wykonywać mogą zawód na trzy sposoby. Przed ich wskazaniem zauważyć warto, że na wykonywanie zawodu doradcy podatkowego składają się czynności zastrzeżone dla doradców podatkowych, tj. wymienione w art. 2 u.d.p. Inny czynności wykonywane przez doradców podatkowych nie stanowią „wykonywania zawodu doradcy podatkowego", a zatem omawiane przepisy nie ograniczają sposobu wykonywania tych innych czynności.
Mając to na uwadze wskazać należy, że, po pierwsze, doradcy podatkowi mogą wykonywać zawód jako osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą we własnym imieniu i na własny rachunek (zob. art. 27 ust. 1 pkt 1a u.d.p.). Jest to podstawowa forma wykonywania zawodu doradcy podatkowego.
Po drugie, doradcy podatkowi mogą wykonywać zawód jako uczestnicy spółek niemających osobowości prawnej (zob. art. 27 ust. 1 pkt 1a u.d.p.), a więc jako wspólnicy spółek cywilnych, jawnych, partnerskich, komandytowych oraz komandytowo-akcyjnych. Nie ma jednak w tym zakresie pełnej swobody. Jak bowiem wynika z art. 27 ust. 2 u.d.p., doradcy podatkowi mogą wykonywać swój zawód, uczestnicząc w spółkach niemających osobowości prawnej pod warunkiem, że komplementariuszami w spółce komandytowej i spółce komandytowo-akcyjnej oraz wspólnikami w pozostałych spółkach są wyłącznie doradcy podatkowi, adwokaci, radcowie prawni, biegli rewidenci, rzecznicy patentowi lub prawnicy zagraniczni wykonujący stałą praktykę na podstawie przepisów ustawy z dnia 5 lipca 2002 r. o świadczeniu przez prawników zagranicznych pomocy prawnej w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 126, poz. 1069 z późn. zm.), z tym że większość komplementariuszy w spółce komandytowej i spółce komandytowo-akcyjnej oraz wspólników w pozostałych spółkach stanowią podmioty wymienione w art. 3 u.d.p. (czyli doradcy podatkowi, adwokaci, radcowie prawni, biegli rewidenci oraz rzecznicy patentowi). Jeżeli w spółce komandytowej i spółce komandytowo-akcyjnej jest nie więcej niż dwóch komplementariuszy lub pozostałe spółki składają się z dwóch wspólników, jeden z nich powinien być podmiotem wymienionym w art. 3 u.d.p.
Na doradcach podatkowych będących wspólnikami spółek niemających osobowości prawnej ciąży dodatkowy obowiązek określony w art. 30 u.d.p. Doradcy tacy obowiązani są przesyłać Krajowej Radzie Doradców podatkowych odpisy umowy spółek, a w stosunku do spółek handlowych (czyli spółek jawnych, partnerskich, komandytowych oraz komandytowo-akcyjnych) – także wypis z rejestru przedsiębiorców. Obowiązku tego należy dopełnić w terminie 14 dni od dnia zawarcia umowy lub uprawomocnienia się postanowienia sądu rejestrowego (za naruszenie wymienionych obowiązków doradcy podatkowi mogą zostać pociągnięci do odpowiedzialności dyscyplinarnej na podstawie ar. 64 ust. 1 pkt 2 u.d.p.).
Po trzecie, jak wynika z art. 27 ust. 1 pkt 2 u.d.p., doradcy podatkowi mogą wykonywać zawód jako osoby pozostające w stosunku pracy z:
1) podmiotami, o których mowa w art. 27 ust. 1 pkt 1a u.d.p., czyli z doradcami podatkowymi wykonujących zawód jako osoby fizyczne prowadzące działalność we własnym imieniu i na własny rachunek oraz ze spółkami niemającymi osobowości prawnej, w których uczestnikami są doradcy podatkowi,
2) podmiotami, o których mowa w art. 3 u.d.p., czyli z adwokatami i radcami prawnymi oraz biegłymi rewidentami,
3) podmiotami uprawnionymi do wykonywania doradztwa podatkowego, o których mowa w art. 4 ust. 1 u.d.p.; podmiotami tymi są:
• organizacje zawodowe posiadające osobowość prawną, spółdzielnie, stowarzyszenia lub izby gospodarcze, jeżeli przedmiotem ich działalności statutowej jest również doradztwo podatkowe świadczone wyłącznie na rzecz ich członków;
• podmioty uprawnione na podstawie odrębnych przepisów do badania sprawozdań finansowych;
• spółki z ograniczoną odpowiedzialnością lub spółki akcyjne, które spełniają łącznie następujące warunki:
a) większość członków zarządu stanowią doradcy podatkowi, a jeżeli zarząd składa się z nie więcej niż 2 osób, to jedna z nich jest doradcą podatkowym,
b) większość głosów w zgromadzeniu wspólników (akcjonariuszy) oraz w organach nadzoru przysługuje doradcom podatkowym,
c) w spółce akcyjnej wydawane są wyłącznie akcje imienne,
d) zbycie akcji lub udziałów albo ustanowienie na nich zastawu wymaga zezwolenia udzielonego przez zarząd spółki.
Doradcy podatkowy wykonywać mogą zawód na trzy sposoby. Przed ich wskazaniem zauważyć warto, że na wykonywanie zawodu doradcy podatkowego składają się czynności zastrzeżone dla doradców podatkowych, tj. wymienione w art. 2 u.d.p. Inny czynności wykonywane przez doradców podatkowych nie stanowią „wykonywania zawodu doradcy podatkowego", a zatem omawiane przepisy nie ograniczają sposobu wykonywania tych innych czynności.
Mając to na uwadze wskazać należy, że, po pierwsze, doradcy podatkowi mogą wykonywać zawód jako osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą we własnym imieniu i na własny rachunek (zob. art. 27 ust. 1 pkt 1a u.d.p.). Jest to podstawowa forma wykonywania zawodu doradcy podatkowego.
Po drugie, doradcy podatkowi mogą wykonywać zawód jako uczestnicy spółek niemających osobowości prawnej (zob. art. 27 ust. 1 pkt 1a u.d.p.), a więc jako wspólnicy spółek cywilnych, jawnych, partnerskich, komandytowych oraz komandytowo-akcyjnych. Nie ma jednak w tym zakresie pełnej swobody. Jak bowiem wynika z art. 27 ust. 2 u.d.p., doradcy podatkowi mogą wykonywać swój zawód, uczestnicząc w spółkach niemających osobowości prawnej pod warunkiem, że komplementariuszami w spółce komandytowej i spółce komandytowo-akcyjnej oraz wspólnikami w pozostałych spółkach są wyłącznie doradcy podatkowi, adwokaci, radcowie prawni, biegli rewidenci, rzecznicy patentowi lub prawnicy zagraniczni wykonujący stałą praktykę na podstawie przepisów ustawy z dnia 5 lipca 2002 r. o świadczeniu przez prawników zagranicznych pomocy prawnej w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 126, poz. 1069 z późn. zm.), z tym że większość komplementariuszy w spółce komandytowej i spółce komandytowo-akcyjnej oraz wspólników w pozostałych spółkach stanowią podmioty wymienione w art. 3 u.d.p. (czyli doradcy podatkowi, adwokaci, radcowie prawni, biegli rewidenci oraz rzecznicy patentowi). Jeżeli w spółce komandytowej i spółce komandytowo-akcyjnej jest nie więcej niż dwóch komplementariuszy lub pozostałe spółki składają się z dwóch wspólników, jeden z nich powinien być podmiotem wymienionym w art. 3 u.d.p.
Na doradcach podatkowych będących wspólnikami spółek niemających osobowości prawnej ciąży dodatkowy obowiązek określony w art. 30 u.d.p. Doradcy tacy obowiązani są przesyłać Krajowej Radzie Doradców podatkowych odpisy umowy spółek, a w stosunku do spółek handlowych (czyli spółek jawnych, partnerskich, komandytowych oraz komandytowo-akcyjnych) – także wypis z rejestru przedsiębiorców. Obowiązku tego należy dopełnić w terminie 14 dni od dnia zawarcia umowy lub uprawomocnienia się postanowienia sądu rejestrowego (za naruszenie wymienionych obowiązków doradcy podatkowi mogą zostać pociągnięci do odpowiedzialności dyscyplinarnej na podstawie ar. 64 ust. 1 pkt 2 u.d.p.).
Po trzecie, jak wynika z art. 27 ust. 1 pkt 2 u.d.p., doradcy podatkowi mogą wykonywać zawód jako osoby pozostające w stosunku pracy z:
1) podmiotami, o których mowa w art. 27 ust. 1 pkt 1a u.d.p., czyli z doradcami podatkowymi wykonujących zawód jako osoby fizyczne prowadzące działalność we własnym imieniu i na własny rachunek oraz ze spółkami niemającymi osobowości prawnej, w których uczestnikami są doradcy podatkowi,
2) podmiotami, o których mowa w art. 3 u.d.p., czyli z adwokatami i radcami prawnymi oraz biegłymi rewidentami,
3) podmiotami uprawnionymi do wykonywania doradztwa podatkowego, o których mowa w art. 4 ust. 1 u.d.p.; podmiotami tymi są:
• organizacje zawodowe posiadające osobowość prawną, spółdzielnie, stowarzyszenia lub izby gospodarcze, jeżeli przedmiotem ich działalności statutowej jest również doradztwo podatkowe świadczone wyłącznie na rzecz ich członków;
• podmioty uprawnione na podstawie odrębnych przepisów do badania sprawozdań finansowych;
• spółki z ograniczoną odpowiedzialnością lub spółki akcyjne, które spełniają łącznie następujące warunki:
a) większość członków zarządu stanowią doradcy podatkowi, a jeżeli zarząd składa się z nie więcej niż 2 osób, to jedna z nich jest doradcą podatkowym,
b) większość głosów w zgromadzeniu wspólników (akcjonariuszy) oraz w organach nadzoru przysługuje doradcom podatkowym,
c) w spółce akcyjnej wydawane są wyłącznie akcje imienne,
d) zbycie akcji lub udziałów albo ustanowienie na nich zastawu wymaga zezwolenia udzielonego przez zarząd spółki.