Na podstawie wprowadzonych w ubiegłym roku przepisów Polskiego Ładu, od połowy lutego 2023 roku podatnicy mogą wnioskować o zwrot zapłaconych składek w przypadku ich opłacenia w wyższej kwocie niż roczna podstawa. Wniosek można złożyć dobrowolnie. Nie ma obowiązku wnioskowania o zwrot nadpłaty. Nie ulega wątpliwości, że warto to zrobić. Ze złożeniem wniosku trzeba się jednak śpieszyć.

Zgodnie z nową treścią art. 81 ust. 2i ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, w przypadku gdy suma wpłaconych za poszczególne miesiące roku składkowego albo roku kalendarzowego składek na ubezpieczenie zdrowotne przez ubezpieczonego, jest wyższa od rocznej składki na ubezpieczenie zdrowotne ustalonej od rocznej podstawy, ubezpieczonemu przysługuje zwrot kwoty stanowiącej różnicę między sumą wpłaconych za poszczególne miesiące roku składkowego albo roku kalendarzowego składek na ubezpieczenie zdrowotne a roczną składką na ubezpieczenie zdrowotne ustaloną od rocznej podstawy.

Zobacz też: Dokumenty rozliczeniowe za 2022 r niezbędne do obliczenia składki zdrowotnej i terminy przekazania ewentualnych korekt >>>

Nowa definicja rocznej podstawy

Nowy ustęp 2 tego artykułu wprowadza z kolei definicję rocznej podstawy dla firm opłacających podatek na zasadach ogólnych (według skali albo podatek liniowy). Ma to być dochód z działalności gospodarczej ustalony za rok kalendarzowy jako różnica między osiągniętymi przychodami a poniesionymi kosztami uzyskania tych przychodów (w rozumieniu ustawy o PIT), pomniejszony o kwotę opłaconych w tym roku składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe, jeżeli nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów.

Wniosek o zwrot tylko do końca maja

Termin na złożenie wniosku o zwrot nadpłaty jest jednak bardzo krótki. Ministerstwo Finansów zdecydowało w zeszłym roku, by był to tylko miesiąc od terminu rozliczenia rocznego podatku. Taka zasada została wprowadzona do ustawy. W większości przypadków wniosek więc będzie można składać tylko do końca maja.

Zdaniem Jacka Leśniewskiego, doradcy podatkowego w kancelarii Alo-2, to stanowczo za krótko. Zwłaszcza w sytuacji, gdy korekty rozliczeń podatkowych można dokonywać przez pięć lat. Serwis Prawo.pl sygnalizował ten problem już w ubiegłym roku, gdy toczyły się prace parlamentarne nad projektem Polskiego Ładu.

- Ograniczenie możliwości złożenia wniosku jedynie do miesiąca, patrząc na możliwość złożenia korekty zeznania w okresie pięciu lat, zgodnie z art. 70 par. 1 ordynacji podatkowej, zostało najprawdopodobniej ustalone w oparciu o art. 45c ust. 1 pkt. 2 ustawy o PIT (czyli tryb przekazywania 1 proc. na rzecz organizacji pożytku publicznego przez naczelników urzędów skarbowych). Termin ten jest oderwany zupełnie od realiów życia gospodarczego – wskazywał wtedy nasz rozmówca. Uzasadnienie do projektu na ten temat jednak milczy.

Czytaj też: Przedawnienie zobowiązań podatkowych a VAT >>>

 

Ostateczność rozpatrzenia wniosku

W przepisach pojawiło się również tajemnicze pojęcie ostateczności rozpatrzenia wniosku. Chodzi tu o zasadę wskazaną w art. 81 ust. 2r ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych). Wynika z niej, że w przypadku zwrotu kwoty nadpłaconego ubezpieczenia zdrowotnego, dokonane rozliczenie rocznej podstawy wymiaru i należnych składek uznaje się za ostateczne. - Można domniemywać, że wprowadzenie pojęcia ostateczności rozpatrzenia wniosku o zwrot składek, zamknie podatnikom drogę składania kolejnych wniosków o zwrot nawet z dochowaniem miesięcznego terminu wskazanego w przepisach – komentuje Jacek Leśniewski.

Izabela Rutkowska, doradca podatkowy, wspólnik w kancelarii Savior Legal&Tax, wskazuje dodatkowo, że być może pomysłodawcom tego przepisu chodziło także o to, aby uniemożliwić dokonywanie korekt do złożonego i rozliczonego wniosku. Jej zdaniem, szczególny problem może pojawić się jednak w sytuacji, w której ZUS odmówi zwrotu nadpłaty w kwocie w określonej przez wnioskodawcę. Pojęcie ostateczności może tu oznaczać, że ubezpieczeni nie będą mieli żadnej szansy, by odwoływać się od decyzji dotyczącej odmowy zwrotu nadpłaty w określonej kwocie. Wydaje się, że odwołania będą mogły dotyczyć jedynie odmów zwrotów składek w całości – To rażące naruszenie prawa. Postępowanie podatkowe jest dwuinstancyjne i każdemu przysługuje prawo odwołania od każdej niekorzystnej decyzji organu – zauważa Izabela Rutkowska. To jednak nie koniec problemów.

Zobacz również: Rozliczenie PIT za 2022 rok już możliwe - to duże wyzwanie nie tylko dla podatników >>

Problematyczny termin na zwrot nadpłaty

Okazuje się bowiem, że dodatkowym utrudnieniem jest wprowadzony tryb rozpatrywania wniosku przez ZUS. Nadpłata będzie mogła być zwrócona w ciągu trzech miesięcy od ostatniego dnia do złożenia wniosku i to jedynie w formie bezgotówkowej, pod warunkiem braku zaległości na koncie płatnika składek z tytułu składek pobieranych przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

Z nowo dodanego art. 81 ust. 2s wynika, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych dokonuje zwrotu kwoty, o której mowa w ust. 2i, po złożeniu wniosku, nie później niż w terminie trzech miesięcy od upływu terminu do złożenia zeznania, o którym mowa w art. 45 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, za rok poprzedni.

Zasada ta kłóci się z przepisami ordynacji podatkowej. Izabela Rutkowska podkreśla, że zgodnie z art. 77 par. 1 pkt 5, zwrot nadpłaty następuje w terminie trzech miesięcy od dnia złożenia zeznania lub deklaracji, a nie od ostatniego dnia na złożenie deklaracji.

Jej zdaniem, zwroty nadpłat składek na ubezpieczenie zdrowotne powinny być dokonywane w ciągu trzech miesięcy od złożenia wniosku. – Jeśli ktoś złożył wniosek 15 lutego, po rozliczeniu PIT, termin na zwrot składek ZUS zacznie się liczyć dopiero 2 maja, a nie 15 lutego. To skrajna niekonsekwencja – podkreśla Izabela Rutkowska.

Nasza rozmówczyni wskazuje również, że resort finansów pominął tu zupełnie preferencje dla posiadaczy Karty Dużej Rodziny. Przypomnijmy – standardowo nadpłata podatku podlega zwrotowi w terminie trzech miesięcy. Złożenie zeznania za pośrednictwem usługi Twój e-PIT lub portalu e-deklaracje przyspiesza zwrot do 45 dni. Posiadacze Karty Dużej Rodziny otrzymują zwrot podatku w ciągu 30 dni, na ewentualny zwrot nadpłaconych składek poczekają jednak trzy miesiące.