Gmina zwróciła się do Naczelnika Urzędu Skarbowego z wnioskiem o udzielenia ulgi w spłacie zobowiązań podatkowych w postaci umorzenia odsetek od zaległości w podatku od towarów i usług za trzy ostatnie miesiące 2015 roku. Organ pierwszej instancji odmawiając przyznania ulgi przyjął, że co prawda o istnieniu ważnego interesu podatnika świadczy trudna sytuacja finansowa gminy, powstała wskutek pandemii, niemniej umorzenie odsetek byłoby przedwczesną i bezpowrotną rezygnacją z odzyskania należności przez Skarb Państwa i prowadziłoby do przerzucenia ryzyka związanego z podejmowanymi przez gminę decyzjami i przeprowadzonymi transakcjami na całe społeczeństwo.
Zmiana zasad opodatkowania dotacji
W odwołaniu Gmina podniosła, iż zaległość w podatku od towarów i usług była związana ze zmianą praktyki interpretacyjnej w zakresie opodatkowania dotacji. Nie można zatem przyjąć, iż powstanie odsetek było jej wyłączną winą. Wskazywała ponadto, iż organ zawęził pojęcie „interesu publicznego”. Tłumaczyła, że przeznaczenie środków na zapłatę odsetek spowoduje obniżenie poziomu realizacji zadań o charakterze publicznym, istotnych dla lokalnej społeczności. Zasady równości, sprawiedliwości społecznej i powszechności opodatkowania powinny jej zdaniem zaważyć na pozytywnym załatwieniu wniosku. Gmina jest bowiem w gorszej sytuacji od tych samorządów, które projekty realizowały dużo wcześniej (a zobowiązania uległy przedawnieniu) oraz od tych, które wystąpiły z wnioskami i uzyskały pozytywne interpretacje indywidualne.
Argumentacja ta nie przekonała organu odwoławczego do przyznania Gminie racji i udzielenia ulgi. Dyrektor Izby Administracji Skarbowej wskazał, iż spłata zaległości z odsetkami została rozłożona na raty na okres pięciu lat, a zatem podatnik skorzystał już z ulgowego potraktowania, a ponadto gmin dysponuje środkami otrzymanymi w związku z przeciwdziałaniem skutkom pandemii.
Zobacz procedurę w LEX: Ulgi w spłacie zobowiązań podatkowych >
Cena promocyjna: 37.8 zł
|Cena regularna: 42 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: zł
Prawidłowa interpretacja pojęcia „interes publiczny”
Gmina nie dała jednak za wygraną i wniosła skargę do WSA w Lublinie, który uznał, iż organy wadliwie zinterpretowały pojęcie „interesu publicznego”, zawartego w art. 67a § 1 Ordynacji podatkowej.
WSA wyrokiem z dnia 3 listopada 2021 roku, sygn. I SA/Lu 433/21 uchylił decyzje organów podatkowych odmawiające Gminie umorzenia odsetek od zaległości w podatku od towarów i usług.
Zdaniem WSA, istnienia przesłanki interesu publicznego nie można wiązać wyłącznie z obowiązkiem ponoszenia ciężarów publicznych. Ulgi podatkowe wymienione w art. 67a § 1 Ordynacji podatkowej nie stanowią przywileju samego w sobie. Uwzględnienie istnienia przesłanki interesu publicznego i rzetelne procedowanie co do wniosku podatnika nie może być postrzegane jako "akt łaski", ale musi być efektem rzetelnej oceny, co w ustalonych realiach stanu faktycznego będzie z punktu widzenia społecznego korzystniejsze: zastosowanie ulgi, czy też odmowa uwzględnienia żądania strony.
Czytaj w LEX: Borszowski Paweł, Ważny interes podatnika w regulacji ulg w spłacie zobowiązań podatkowych - omówienie orzecznictwa >
Wydatki Gminy – wynikające już choćby z samej pandemii – znacząco wzrosły. Nie otrzymała ona żadnego wsparcia z Europejskiego Funduszu Odbudowy, a rokowania co do poprawy sytuacji finansowej nie są osadzone w faktach.
Czytaj także: Wszczynanie postępowań tuż przed upływem terminu przedawnienia coraz większym problemem podatników>>
Granice uznania administracyjnego
- Sąd przypomniał, że są pewne granice uznania administracyjnego, w obrębie których może poruszać się organ podatkowy, podejmując decyzję w następstwie wystąpienia przesłanki „ważnego interesu podatnika” lub „interesu publicznego”. Przekroczenie tych granic ma miejsce wówczas, gdy wybór alternatywy decyzyjnej dokonany został: z rażącym naruszeniem zasady sprawiedliwości; wskutek uwzględnienia kryteriów oczywiście nieistotnych (bagatelnych) lub nieracjonalnych; na podstawie fałszywych przesłanek (argumentów, które są nieprawdziwe) - ocenia Aleksandra Medlarska, adwokat, doradca podatkowy.
- Nie bez znaczenia dla oceny sprawy pozostaje również okoliczność powstania zaległości. Brak stabilności w orzecznictwie organów i sądów w kwestii opodatkowania dotacji na inwestycje gminne obejmujące odnawialne źródła energii mógł wywołać usprawiedliwione przekonanie Gminy, że postępuje ona prawidłowo. Akty wydawane na rzecz innych gmin w Polsce dawały podstawę do uznania, że dotacja taka nie podlega opodatkowaniu VAT – podkreśla Aleksandra Medlarska.
Zauważa ona, że wyrok jest nieprawomocny, pozostaje jednak mieć nadzieję, że argumentacja Gminy zostanie zaakceptowana przez organy.
Z kolei, Mikołaj Hewelt, adwokat i doradca podatkowy, partner w kancelarii HWW Hewelt Wojnowski i Wspólnicy Sp.k. ocenia, że przedmiotowa sprawa potwierdza obecne w orzecznictwie stanowisko, że negatywne decyzje organów podatkowych w postępowaniach związanych z umarzaniem zaległości podatkowych i odsetek za zwłokę mogą być skutecznie zaskarżane do sądów administracyjnych.
- W przepisach jest mowa o tym, że organ „może” umorzyć, co wskazuje na uznaniowość w rozstrzyganiu tego typu spraw. Sąd jednak zwrócił uwagę, że nie można utożsamiać uznaniowości z pełną dowolnością. Wskazał, że przekroczeniem granicy jest wydanie decyzji w sposób woluntarystyczny, zupełnie nieracjonalny lub sprzeczny z podstawowymi zasadami konstytucyjnymi – stwierdził Mikołaj Hewelt.
Czytaj w LEX: Borszowski Paweł, Rutkowski Bogdan, Rozłożenie płatności podatku na raty i odroczenie terminu płatności podatku >
- Oznacza to, że co prawda ustawa wskazuje na uznaniowość w rozstrzyganiu tych spraw przez organ podatkowy, to jednak musi się on liczyć z możliwością uchylenia wydanej decyzji przed sąd administracyjny. Takie stanowisko może stanowić zachętę dla podatników o występowanie o umorzenia, gdyż w przypadku negatywnych rozstrzygnięć mogą składać skargi na decyzję i dochodzić swoich racji przed sądem z powołaniem się na przekroczenie granic uznaniowości – podkreślił Mikołaj Hewelt.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.