NSA: Doradca podatkowy uniknie kary za nieujawnienie dokumentacji

Ujawnienie danych z dokumentacji księgowej musi być niezbędne dla prowadzonego postępowania. W przeciwnym razie nałożenie kary na doradcę podatkowego jest bezzasadne. Potwierdził Naczelny Sąd Administracyjny swoim wyrokiem.

Chodziło o doradcę podatkowego, który prowadził rachunkowość pewnej spółki. Przeciwko niej było prowadzone postępowanie egzekucyjne, w trakcie którego fiskus chciał uzyskać od firmy dokumentację księgową (wykaz środków trwałych, rejestr sprzedaży VAT). Jednak prezes spółki odesłał skarbówkę do doradcy podatkowego, twierdząc, że to on jest w posiadaniu żądanych dokumentów. W konsekwencji pracownicy organu egzekucyjnego zwrócili się do doradcy podatkowego, który odmówił udostępnienia dokumentów, ponieważ prezes firmy nie wyraził na to zgody. Natomiast na pisemne wezwanie organów do przedłożenia kserokopii dokumentów i złożenia wyjaśnień, doradca podatkowy wskazał, że jest to niemożliwe ze względu na fakt, że część z nich znajduje się we władztwie spółki. W konsekwencji naczelnik urzędu skarbowego nałożył na doradcę podatkowego karę pieniężną.

Tajemnica zawodowa a wezwanie skarbówki

Postanowienie skarbówki zanegował doradca. Twierdził, że nie miał obowiązku udostępniać organom żadnych informacji dopóki te nie przedłożyłyby mu stosownego zwolnienia z tajemnicy zawodowej. Powoływał się także na art. 37 par. 2 ustawy i doradztwie podatkowym, według którego w sprawie swojego klienta nie może być przesłuchiwany jako świadek bez zwolnienia z tajemnicy zawodowej.

Jednak argumentacja doradcy podatkowego nie przekonała dyrektora izby skarbowej. Organ drugiej instancji uznał, że nieudzielenie stosownych wyjaśnień i przedłożenie dokumentacji było celowym działaniem doradcy, którego celem było przedłużenie postępowania. Poza tym dyrektor uznał, że wydanie dokumentacji rachunkowej spółki nie narusza tajemnicy zawodowej doradcy podatkowego. Natomiast miał on obowiązek udostępnić te dokumenty na podstawie art. 168d par. 1 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, ponieważ prezes spółki wskazał jego kancelarie jako miejsce przechowywania dokumentacji rachunkowej. Tym samym nałożenie kary za niespełnienie żądań organu egzekucyjnego było jak najbardziej zasadne.

Doradca podatkowy nadal oponował. W skardze do WSA wskazywał, że normy prawnej z art. 168d ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji nie stosuje się do osób zobowiązanych do zachowania tajemnicy zawodowej.

Ustalenie majątku dłużnika zgodnie z KPC

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi (I SA/Łd 303/16) przyznał rację doradcy podatkowemu. Sąd pierwszej instancji wskazał, że fiskus chcąc ujawnić majątek dłużnika, a więc spółki będącej klientem doradcy podatkowego, powinien w pierwszej kolejności wykorzystać tryb przewidziany przepisami kodeksu postępowania cywilnego, a nie od razu wymierzać kary porządkowe. Przy czym WSA wskazał, że doradca podatkowy mógł zostać zobowiązany do udzielenia organom egzekucyjnym informacji i wyjaśnień. W sprawie chodziło o dane wynikające z ewidencji dłużnika, które nie podlegają pod tajemnice zawodowe doradcy podatkowego – tłumaczył sąd.

3 października br. Naczelny Sąd Administracyjny (II FSK 2775/16) zgodził się z WSA, że organy mogły zobowiązać profesjonalnego pełnomocnika do złożenia wyjaśnień. NSA wskazał, że organy egzekucyjne żądały od doradcy ujawnienia danych, które nie miały nic wspólnego z egzekwowaną należnością. Skoro fiskus nie wykazał, aby te dane były niezbędne to też nie miał prawa nałożyć na doradcę podatkowego kary pieniężnej.