Wiesława Moczydłowska: Naczelny Sąd Administracyjny wydał ostatnio wyrok, który wydaje się mieć niezwykłe znaczenie dla przedsiębiorców, zwłaszcza w czasie pandemii, kiedy to mają oni różne problemy z obniżeniem rentowności, czy wręcz stratami i potrzebują wsparcia w zarządzaniu i dobrej polityki podatkowej. NSA stwierdził, że podatnik może wstecznie obniżyć stawki liniowej amortyzacji środków trwałych, uwzględniając okres przedawnienia zobowiązań podatkowych. Dlaczego ten wyrok jest tak ważny, wręcz precedensowy?
Marcin Malinowski: To właśnie w czasie pandemii ważne jest nie tylko dobre zarządzanie przedsiębiorstwem, ale także odpowiednia strategia podatkowa, mająca na celu poszukiwanie legalnych metod optymalizacji podatkowej, pozwalających obniżyć obciążenia podatkowe i wytrwać w trudnych dla biznesu czasach.
Jednym z takich narzędzi jest amortyzacja. Jest ona kosztem przedsiębiorcy i odpowiednie jej zaplanowanie i ewentualne zmiany w toku jej naliczania mogą mieć ogromne znaczenie dla przedsiębiorcy.
PROCEDURA dotycząca podwyższenia stawki amortyzacyjnej >>
To dzięki amortyzacji przedsiębiorcy mogą w pewien sposób efektywnie zarządzać podatkowymi kosztami przedsiębiorstwa. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego wzmocnił efektywność tego narzędzia.
Mianowicie, w wyroku z 3 lutego 2022 roku (sygn. akt II FSK 1413/19), Naczelny Sąd Administracyjny orzekł, że podatnik może wstecznie obniżyć stawki amortyzacyjne środków trwałych, dla których stosuje metodę amortyzacji liniowej, uwzględniając okres przedawnienia zobowiązań podatkowych. Jest to pierwszy wyrok NSA zezwalający na wsteczną korektę stawek amortyzacji w takim przypadku i pewien ukłon w stronę przedsiębiorców, na których negatywny wpływ miał okres pandemii, w którym mogli ponieść istotne straty.
Czytaj też: Odpisy amortyzacyjne - czy stawki podatkowe mogą być stosowane dla celów bilansowych? >
Rzeczywiście organy podatkowe prezentowały do tej pory pogląd, że stawki amortyzacji można zmienić albo od miesiąca, w którym środek trwały został wprowadzony do ewidencji albo od pierwszego miesiąca kolejnego roku podatkowego. Z czego to wynikało?
Takie stanowisko organów podatkowych wynikało z literalnego brzmienia art. 16i ust. 5 ustawy o CIT i analogicznie art. 22i ust. 5 ustawy o PIT.
Przepisy te stanowią, że podatnicy mogą obniżać podane w Wykazie stawek amortyzacyjnych stawki dla poszczególnych środków trwałych. Zmiany stawki dokonuje się począwszy od miesiąca, w którym środki te zostały wprowadzone do ewidencji, albo od pierwszego miesiąca każdego następnego roku podatkowego.
Organy podatkowe interpretowały te przepisy w ten sposób, że obniżka stawek może nastąpić tylko na przyszłość. Ich zdaniem, następny rok podatkowy liczy się od momentu podjęcia przez podatnika decyzji o obniżeniu stawek amortyzacyjnych. Zatem w takim przypadku obniżenie stawek możliwe było od początku kolejnego roku podatkowego. W konsekwencji organy podatkowe kwestionowały możliwość wstecznej korekty stawek amortyzacyjnych.
Na kanwie jakiego sporu zapadł wyrok NSA? Jaki był stan faktyczny?
Spółka świadcząca usługi przewozu lotniczego towarów i osób posiada składniki majątkowe stanowiące środki trwałe, podlegające amortyzacji.
Po każdorazowym wprowadzeniu tych środków trwałych do ewidencji środków trwałych, od następnego miesiąca dokonywane są odpisy amortyzacyjne od ich wartości początkowej. W odniesieniu do środków trwałych spółka stosuje, co do zasady, stawki amortyzacyjne nie większe niż te, które zostały określone w Wykazie rocznych stawek amortyzacyjnych, stanowiącym Załącznik nr 1 do ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz zgodnie z zasadami wynikającymi z art. 16i ust. 1 ww. ustawy (tzw. amortyzacja metodą liniową).
Czytaj też: Podwyższone stawki amortyzacyjne na przykładach >
W związku z tym, że posiadała straty podatkowe do rozliczenia z lat ubiegłych, rozważała możliwość obniżenia stawek amortyzacyjnych również za lata wcześniejsze, z uwzględnieniem okresu przedawnienia zobowiązań podatkowych, tj. za poszczególne lata podatkowe począwszy od 2012 do 2016 roku.
Wskazała, że przy obniżeniu stawek amortyzacyjnych wstecz zostaną zachowane zasady wskazane w art. 16i ust. 5 ustawy o CIT, a mianowicie że zmiany stawki dokona się, począwszy od miesiąca, w którym środki te zostały wprowadzone do ewidencji, albo od pierwszego miesiąca każdego następnego roku podatkowego. Zdaniem spółki przepis nie zakazuje obniżania stawek amortyzacyjnych wstecz, nawet do wartości bliskiej zeru.
Cena promocyjna: 245.65 zł
|Cena regularna: 289 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: zł
Spółka miała jednak wątpliwości co do prawidłowości swojego stanowiska?
Tak lub po prostu chciała zabezpieczyć się prawnie poprzez uzyskanie wiążącego stanowiska. W konsekwencji postanowiła wystąpić o interpretację indywidualną do organów skarbowych, prezentując we wniosku własne stanowisko. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej uznał jej stanowisko jednak za nieprawidłowe. Stwierdził, że obniżenia stawek amortyzacyjnych przy stosowaniu metody liniowej podatnicy mogą dokonać począwszy od miesiąca następującego po miesiącu, w którym środki trwałe zostały wprowadzone do ewidencji lub od pierwszego miesiąca następnego roku podatkowego, przy czym przez słowo "następny" należy rozumieć każdy następny po obecnym (bieżącym) roku podatkowym (interpretacja nr 0114-KDIP2-2.4010.222.2017.1.SO).
Spór trafił naturalnie do WSA w Warszawie, który w wyroku z dnia 11 grudnia 2018 r. przyznał rację spółce (sygn. akt III SA/Wa 566/18). WSA podkreślił, że spór w tej sprawie sprowadza się do odpowiedzi na pytanie, czy w omawianym stanie faktycznym treść art. 16i ust. 5 ustawy o CIT pozwala na zmianę wstecz stawek amortyzacyjnych, tj. począwszy od miesiąca, w którym środki trwałe zostały wprowadzone do ewidencji albo od pierwszego miesiąca każdego kolejnego roku podatkowego (a więc od poszczególnych "punktów w czasie" wskazanych w ww. przepisie).
WSA orzekł, że stawki amortyzacji środków trwałych można obniżać nie tylko w odniesieniu do przyszłych, lecz także przeszłych rozliczeń, o ile zobowiązanie jeszcze się nie przedawniło.
Sąd słusznie stwierdził, że są jednak zdarzenia gospodarcze, w których przedsiębiorcom wobec ponoszonej przez długi okres straty zależy, aby koszt środków trwałych został rozliczony przez dłuższy okres tak aby wydatek na nabycie środków trwałych został uwzględniony w jej rozliczeniach rocznych i ostatecznie rozliczony. Taka sytuacja ma miejsce w rozpoznawanej sprawie. Podkreślał, że uzasadnienia projektu nowelizacji ustawy o CIT wynika, że art. 16i ust. 5 tej ustawy został wprowadzony przez ustawodawcę po to, aby ułatwić przedsiębiorcom rozliczanie strat podatkowych
Zobacz również:
NSA: Podatnik też odpowiada za niepobrane przez płatnika zaliczki >>
NSA: Błąd programu księgowego to nie oszustwo >>
To korzystne dla podatników rozstrzygnięcie WSA podzielił Naczelny Sąd Administracyjny?
Tak, NSA w pełni podzielił stanowisko sądu niższej instancji, oddalając skargę kasacyjną organów skarbowych od wyroku WSA!
NSA wskazał, że wolą ustawodawcy było wprowadzenie możliwości obniżania stawek określonych w wykazie, nawet do zera.
Jednocześnie zdaniem NSA wykładnia gramatyczna art. 16i ust. 5 ustawy o CIT i analiza sformułowania, że zmiany stawki dokonuje się, począwszy od miesiąca, w którym środki te zostały wprowadzone do ewidencji, pozwala na jednoznaczne stwierdzenie, że można dokonać zmian wstecz i to do samego początku okresu amortyzowania. NSA podkreślił, że istotne jest jednak to, żeby ta zmiana następowała pierwszego miesiąca każdego roku podatkowego.
Jakie zatem wymierne korzyści daje ten wyrok przedsiębiorcom?
Tak jak wspomniałem, wyrok umożliwia przedsiębiorcom, którzy ponieśli straty na których wysokość wpływ miała amortyzacja podatkowa środków trwałych, przesunąć je na kolejne lata podatkowe i poprawić wynik przedsiębiorstwa. Takim okresem był szczególnie okres pandemii, w którym wiele przedsiębiorstw zanotowało nieprzewidywaną stratę, a tym samym nie mogło przewidzieć optymalnych stawek amortyzacji.
Marcin Malinowski, adwokat w B2R Law Jankowski Stroiński Zięba&Partners
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
