Rząd przyjął program konwergencji

W 2013 r. deficyt finansów publicznych osiągnie 3,5 proc. PKB, wzrost gospodarczy będzie stopniowo przyspieszał - poinformował we wtorek podczas konferencji prasowej po posiedzeniu rządu wicepremier, minister finansów Jacek Rostowski.

Rada Ministrów przyjęła podczas wtorkowego posiedzenia Program konwergencji. Aktualizacja 2013, przedłożony przez ministra finansów. W corocznej aktualizacji „Programu konwergencji” przedstawiono średniookresową prognozę sytuacji gospodarczej Polski i jej finansów publicznych. Przygotowano go zgodnie z wytycznymi dotyczącymi programów stabilności i konwergencji państw członkowskich Unii Europejskiej.

Głównym celem polityki gospodarczej rządu, w średnim okresie, jest stworzenie warunków do szybkiego i zrównoważonego wzrostu, przy zapewnieniu optymalnego tempa konsolidacji finansów publicznych. Wyraźne pogorszenie koniunktury w otoczeniu zewnętrznym Polski przełożyło się na spowolnienie wzrostu gospodarczego i wpłynęło na istotną zmianę warunków makroekonomicznych założonych w aktualizacji programu z 2012 r.

Zaktualizowany na 2013 r. „Program konwergencji” oraz „Krajowy program reform” będą przekazane Komisji Europejskiej oraz Radzie Ecofin. W porównaniu z poprzednią aktualizacją, prognozowana ścieżka realnego wzrostu PKB na lata 2013-2014 uległa obniżeniu. Niższy od zakładanego okazał się również wzrost PKB w 2012 r. Jedną z głównych przyczyn było pogorszenie sytuacji gospodarczej. Wolniejszy wzrost gospodarczy wpłynął na pogorszenie warunków cyklicznych, w jakich realizowana jest polityka makroekonomiczna. Według resortu finansów, luka produktowa w relacji do potencjalnego PKB w 2012 r. wyniosła minus 1,5 proc., a skala pogorszenia cyklu koniunkturalnego była większa niż oczekiwano na początku 2012 r. Pogorszeniu uległa także ścieżka dostosowania fiskalnego. Nominalny deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych w 2012 r. był wyższy niż oczekiwano, czego powodem były niższe niż prognozowano dochody sektora, wynikające z niekorzystnej sytuacji gospodarczej w kraju i otoczeniu zewnętrznym. Spowolnienie gospodarki ujawniło się w pełni w spadku tempa wzrostu dochodów podatkowych.

Zdaniem resortu finansów można oczekiwać, że wzrost gospodarczy w 2013 r. wyniesie 1,5 proc. PKB, czyli będzie niższy o 0,4 pkt. proc. niż w 2012 r. Jest to spowodowane przede wszystkim stagnacją u naszych głównych partnerów handlowych. Wraz z poprawą koniunktury w Unii Europejskiej w następnych latach spodziewane jest przyspieszenie tempa wzrostu – w 2014 r. przewiduje się, że realny wzrost wyniesie już 2,5 proc. PKB, a w latach 2015-2016 odpowiednio 3,8 i 4,3 proc. PKB.

Ważnym czynnikiem ścieżki wzrostu gospodarczego w Polsce w kolejnych latach będzie poprawa sytuacji gospodarczej w Unii Europejskiej. Przyjęto, że w kolejnych latach tempo wzrostu w UE będzie zbliżone do długookresowej średniej i wyniesie 1,8 proc. rok do roku, a jego sprawcą ma być popyt zewnętrzny.

Spowolnienie gospodarcze spowodowało, że część cykliczna wyniku sektora instytucji rządowych i samorządowych (niezależna od polityki gospodarczej rządu) pogorszyła się w stosunku do 2011 r. o ok. 0,6 pkt proc. PKB. W efekcie nominalny deficyt sektora zmniejszył się w 2012 r. o 1,1 pkt proc. PKB i wyniósł 3,9 proc., jednak poziom ten nie pozwala na uchylenie w 2013 r. procedury nadmiernego deficytu.

Zgodnie jednak z ostatnią prognozą Komisji z lutego 2013 r., deficyt strukturalny (tj. część deficytu nominalnego sektora, na którą rząd ma bezpośredni wpływ) zmniejszył się z 7,9 proc. PKB w 2009 r. do 2,9 proc. w 2012 r. Jest to więc wyższe tempo, niż zalecane przez Radę Ecofin.

Według szacunków Ministerstwa Finansów w 2013 r. deficyt strukturalny obniży się o 1 proc. PKB, a redukcja deficytu nominalnego do 3,5 proc. PKB pozwoli zakończyć procedurę nadmiernego deficytu. Ponadto dług sektora nie tylko pozostaje poniżej wartości referencyjnej 60 proc., ale w roku ubiegłym – po raz pierwszy od 2007 r. – jego relacja do PKB osiągnęła poziom niższy niż ta z roku wcześniejszego.

Celem priorytetowym rządu na 2013 r. jest zlikwidowanie nadmiernego deficytu sektora instytucji rządowych i samorządowych, a następnie kontynuowanie konsolidacji fiskalnej i osiągnięcie średniookresowego celu budżetowego w 2016 r.

Istotne jest także zapewnienie stabilności finansów publicznych oraz trwałej równowagi sektora instytucji rządowych i samorządowych przez nową stabilizującą regułę wydatkową obejmującą cały sektor, która zastąpi dotychczasową regułę dyscyplinującą.

Konsolidacyjne działania rządu w latach 2010-2012 doprowadziły do ograniczenia wydatków o 2,3 proc. PKB. Z kolei wydatki, po wyeliminowaniu tych finansowanych z UE, zostały zmniejszone o 2,9 proc. PKB. Było to możliwe dzięki m.in.: dyscyplinującej regule wydatkowej (do 1 proc. w skali roku), zamrożeniu płac w budżetówce, zakazowi przyjmowania aktów prawnych skutkujących spadkiem dochodów, regułom fiskalnym dla samorządów. Jednocześnie w tym okresie zwiększyły się dochody – o 1,2 proc. PKB – sektora instytucji rządowych i samorządowych, m.in. przez: ograniczenie składki na ubezpieczenie emerytalne przekazywanej do OFE, podwyższenie stawek VAT, podwyższenie akcyzy na olej napędowy, zniesienie ulgi na biokomponenty w akcyzie, zamrożenie skali PIT.

Na 2013 r. przewidziano również zmiany systemowe, które wzmocnią stronę dochodową budżetu, ograniczając jego deficyt. Chodzi m.in. o: podwyżkę stawki akcyzy na papierosy, objęcie akcyzą suszu tytoniowego, objęcie (od listopada 2013 r.) akcyzą gazu ziemnego do celów opałowych (z wyłączeniem m.in. gospodarstw domowych) czy zmiany w podatku VAT. Począwszy od 2014 r. przewiduje się zmiany związane z ograniczeniem ulgi na użytkowanie Internetu, opodatkowanie spółek komandytowo-akcyjnych oraz wyłączenie prawa do korzystania ze zwolnienia od podatku CIT wypłat dywidend i innych dochodów (przychodów) z tytułu udziału w zyskach osób prawnych podlegających odliczeniu w spółce wypłacającej.

Rząd będzie kontynuował działania zmierzające do obniżenia relacji wydatków krajowych do PKB. Relacja ta w 2013 r. powinna wynieść 39,7 proc. PKB, a w następnych latach obniżać się.

Szacuje się, że państwowy dług publiczny w 2013 r. wyniesie 55,8 proc. PKB, w 2014 r. – 55,7 proc. PKB, w 2015 – 55,6 proc. PKB, a w docelowym 2016 r. - 54,5 proc. PKB. Ministerstwo Finansów prognozuje, że realny wzrost PKB w 2013 r. wyniesie 1,5 proc., w 2014 r. – 2,5 proc., w 2015 r. – 3,8 proc, a w 2016 r. – 4,3 proc.

Pracom dotyczącym wzmocnienia bezpieczeństwa i stabilności sektora finansowego towarzyszą prace ukierunkowane na wypracowanie nowych rozwiązań z zakresu uporządkowanej likwidacji banków (resolution).

Wzmocnieniu stabilności makroekonomicznej w Polsce ma służyć powołanie Rady ds. Ryzyka Systemowego. W jej skład będą wchodzić przedstawiciele: Ministerstwa Finansów, Narodowego Banku Polskiego, Komisji Nadzoru Finansowego i Bankowego Funduszu Gwarancyjnego. Jednym z najważniejszych zadań Rady ma być monitorowanie ryzyka wystąpienia zakłóceń w funkcjonowaniu krajowego systemu finansowego, a w razie wystąpienia niekorzystnych zmian, podjęcie działań zapobiegawczych.