Eksperci międzynarodowej firmy doradczej Vialto Partners przeanalizowali ostatnie zmiany w polskim PIT i porównali ich skutki do systemów podatków osobistych trzydziestu innych państw europejskich. Przeanalizowali kilka przykładów opodatkowania dla osoby samotnej i utrzymującej rodzinę - według obecnych przepisów i ubiegłorocznych. Okazuje się, że nowy sposób liczenia podatku (uwzględniający nieodliczalną składkę zdrowotną i wyższą kwotę wolną) wpłynął na awans Polski w niektórych z tych kategorii. Nie sprawił jednak, że nad Wisłą powstał podatkowy raj.

Eksperci Vialto Partners zauważają przy tym, że ich wyliczenia uwzględniają przepisy PIT już po lipcowej naprawie tzw. Polskiego Ładu, ale nie uwzględniają inflacji. - Sięgnie ona w tym roku prawdopodobnie około 20 proc. i w praktyce może wpłynąć na realne zmniejszenie korzyści np. ze zwiększonej do 30 tys. zł kwoty wolnej - zastrzega Mariusz Ignatowicz, doradca podatkowy i partner zarządzający w Vialto.

Niezamożne rodziny zyskały

Zmiany podatkowe roku 2022 najbardziej zwiększyły pensje netto, czyli to, co zostaje "na rękę" po potrąceniu składek na ZUS i PIT, w rodzinach gdzie jeden z małżonków zarabia przeciętną pensję i utrzymuje drugiego małżonka oraz dwójkę dzieci. W takiej sytuacji pensja netto wynosi ok. 82 proc pełnej pensji. To wzrost o 6 punktów procentowych w porównaniu do 2021 r. Oznacza to awans Polski w rankingu państw europejskich aż o 9 miejsc - z pozycji 20 w ub. r. na 11 obecnie.

Natomiast w przypadku osób samotnych z przeciętnym wynagrodzeniem tegoroczna pensja netto to 74 proc. kwoty brutto, a wzrost wynosi zaledwie 2 punkty procentowe. W tej kategorii Polska awansowała o 4 miejsca, czyli z 19. na 15.

Polski Ład, nawet po lipcowych zmianach, zmniejszył natomiast pensje netto zamożnym singlom, zarabiającym pięciokrotność średniego wynagrodzenia. Dostają oni dziś netto 62 proc. pełnej pensji, co oznacza spadek o 4 p.p. względem roku 2021. Tu pozycja Polski obniżyła się tylko o jedno miejsce (z 9 na 10 miejsce).

Wynagrodzenie netto w roku 2022 zwiększyło się nieznacznie w przypadku zamożnej rodziny. Tu utrzymujący ją małżonek (z pięciokrotną średnią pensją) otrzymuje dziś 71 proc. pełnej pensji, czyli tylko zmiana o 1 p.p.). Nie wpłynęło to jednak na zmianę miejsca Polski w rankingu (nadal zajmujemy szóste miejsce).

Takie zmiany, choć pod niektórymi względami nieco poprawiają pozycję Polski wśród państw europejskich, nie uczyniły z Polski lidera przyjazności systemów podatkowych w Europie. Jak zwraca uwagę Grzegorz Ogórek, starszy menedżer w Vialto, zarówno zmiany które weszły w  życie z początkiem 2022 roku, jak też ich lipcowa modyfikacja wymagały od polskich władz dużo wysiłku legislacyjnego. - Powstaje retoryczne pytanie: czy te wysiłki były warte efektu? - zastanawia się ekspert.

Atrakcyjny czeski ład

Ranking pokazuje też, że pod wieloma względami najbardziej przyjazny system PIT mają Czechy. W każdej z czterech symulacji dla singli i osób utrzymujących rodzinę poziom opodatkowania czeskich podatników lokował się w pierwszej trójce wśród 31 państw. Co istotne - kwota wolna w PIT należy do najniższych na kontynencie. - W Czechach stawka PIT wynosi 15 proc., a rozliczenie składek ubezpieczeniowych jest dość korzystne - zauważa Grzegorz Ogórek.

Czy zatem Czechy byłyby dobrym kierunkiem na przenosiny np. działalności gospodarczej małych firm, skoro są naszym sąsiadem? - W niektórych przypadkach takie przenosiny mogą być opłacalne, zwłaszcza że da się realnie przenieść działalność informatyka z laptopem czy warsztatu samochodowego. Ale pamiętajmy, że władze skarbowe obu krajów wiedzą o takich próbach i mają kompetencje, by zweryfikować, czy przenosiny biznesu nie są fikcyjne - przestrzega Grzegorz Ogórek.

 

Sprawdź również książkę: Polski ład – obowiązki płatników PIT od 2022 roku >>


 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.