Spory problem dla dużej części najuboższych podatników stanowi fakt, że urzędy skarbowe całkiem sprzecznie interpretują kwestię opodatkowania umorzonych czynszów. Powoduje to zdezorientowanie spółdzielni mieszkaniowych i samorządów, które umorzyły czynsze lokatorom oraz samych najemców. Jest to również problem i dla samych samorządów, które próbują pomóc najuboższym mieszkańcom poprzez umarzanie zaległych czynszów. Samorządy mają wątpliwości, czy działają zgodnie z prawem. Dzieje się tak, gdyż urzędy skarbowe różnie interpretują ustawę o podatku dochodowym od osób fizycznych. Na przykład według stanowiska urzędu skarbowego w Choszcznie (US-PO-II-/415/5/2005) przychód lokatorów z tytułu umorzonych zaległości czynszowych jest „przychodem z innych źródeł”, wobec tego podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Natomiast gmina ma obowiązek sporządzić informacje o wysokości przychodów z innych źródeł PIT - 8C. Natomiast według interpretacji urzędu skarbowego w Żorach (PDFN/415/13/06) kwoty czynszu umorzone najemcom - osobom fizycznym nieprowadzącym działalności gospodarczej, nie stanowią przychodu tych osób. W świetle tej interpretacji gmina nie ma obowiązku sporządzania informacji PIT - 8C. Powyższy problem dotyczy także spółdzielni mieszkaniowych, które umorzyły czynsze swym spółdzielcom.
Jakie stanowisko jest zatem właściwe? Podstawową zasadą podatku dochodowego od osób fizycznych jest zasada powszechności opodatkowania, która wynika z treści art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, stanowiącym, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i art. 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku (ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych – tekst jedn. Dz.U. z 2000 r., nr 14, poz. 176 z późn. zm.). W myśl art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przychodami są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Stąd też opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkie dochody osiągane przez podatnika, z wyjątkiem tych dochodów, które zostały wyczerpująco wymienione przez ustawodawcę jako zwolnione od podatku bądź od których zaniechano poboru podatku, w drodze rozporządzenia wydanego przez ministra finansów. Katalog zwolnień od podatku określony w art. 21 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawiera zwolnienia od podatku kwoty umorzonego czynszu. Także w odniesieniu do tych przychodów nie zostało wydane przez ministra finansów rozporządzenie w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od osób fizycznych.
W świetle wskazanych powyżej przepisów umorzony czynsz stanowi przychód z tzw. innych źródeł i podlega opodatkowaniu na ogólnych zasadach.
Warto na koniec podkreślić, że osoby, którym umorzono zaległości czynszowe i których nie stać na zapłacenie podatku, nie są w sytuacji bez wyjścia. W takim przypadku osoby, którym umorzono zaległości czynszowe, mogą się bowiem zwrócić do właściwego urzędu skarbowego z wnioskiem o umorzenie zaległości podatkowej. Co prawda umarzanie podatków i zaległości podatkowych zależy od spełnienia kilku przesłanek określonych przepisami ustawy – Ordynacja podatkowa i leży w sferze decyzji uznaniowej organu podatkowego, jednak warto spróbować złożyć taki wniosek o umorzenie podatku lub zaległości podatkowej i dobrze go uzasadnić.