Po długim okresie wyczekiwania Ministerstwo Finansów opublikowało projekt ustawy o opodatkowaniu wyrównawczym, implementujący dyrektywę Rady (UE) 2022/2523 (Dyrektywa Pillar II). Głównym założeniem dyrektywy jest nałożenie podatku wyrównawczego, aby efektywna stawka podatkowa grupy kapitałowej w danej jurysdykcji nie była niższa niż 15 proc. Projektowane przepisy dotyczą tysięcy polskich podmiotów z kapitałem zagranicznym i spółek z kapitałem polskim, należących odpowiednio do tzw. dużych grup międzynarodowych lub krajowych raportujących skonsolidowane przychody na poziomie co najmniej 750 mln euro.
Opodatkowanie wyrównawcze jest implementowane do polskiego systemu prawnego poprzez trzy nowe podatki (tj. globalny podatek wyrównawczy, krajowy podatek wyrównawczy oraz podatek wyrównawczy od niedostatecznie opodatkowanych zysków) regulowane w formie odrębnej ustawy.
Czytaj również: Będzie podatek wyrównawczy dla największych firm >>
Nowe instytucje ochronne dotyczące podatku wyrównawczego
W projekcie przewidziano wprowadzenie do ordynacji podatkowej dwóch nowych instytucji ochronnych dotyczących opodatkowania wyrównawczego tj.:
- opinii w sprawie opodatkowania wyrównawczego;
- opinii zabezpieczającej w sprawie opodatkowania wyrównawczego.
Wynika to z faktu, że wnioski o wydanie interpretacji ogólnej, interpretacji indywidualnej, jak również opinii zabezpieczającej nie będą mogły dotyczyć przepisów ustawy o opodatkowaniu wyrównawczym, które w dużej mierze nawiązuje do regulacji pozapodatkowych, jak np. zasady rachunkowe.
Wykładnię przepisów będzie można też uzyskać za pomocą porozumienia podatkowego zawieranego z szefem Krajowej Administracji Skarbowej oraz porozumienia inwestycyjnego zawieranego z ministrem właściwym do spraw finansów publicznych. Minister finansów zachowa też uprawnienia do wydawania w zakresie opodatkowania wyrównawczego interpretacji ogólnych (lecz wyłącznie z urzędu) jak i objaśnień podatkowych.
Czytaj w LEX: Globalny podatek minimalny. O istocie filaru II międzynarodowej reformy podatkowej z perspektywy UE >
Kto może złożyć wniosek i do kogo
Wniosek o opinię w sprawie opodatkowania wyrównawczego będzie składany do dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej. Z wnioskiem będzie mógł wystąpić podatnik globalnego podatku wyrównawczego, krajowego podatku wyrównawczego lub podatku wyrównawczego od niedostatecznie opodatkowanych zysków zlokalizowany na terytorium Polski (zainteresowany). W przypadku, gdy podatnikiem podatku wyrównawczego będzie jednostka wybrana spośród kilku funkcjonujących w grupie kapitałowej na terytorium Polski, to jednostka ta wystąpi z wnioskiem o opinię w imieniu kilku podmiotów. Ochrona wynikająca z opinii obejmie wówczas wszystkie jednostki z danej grupy kapitałowej na terytorium Polski.
Czytaj w LEX: Opinie zabezpieczające przed stosowaniem przepisów o przeciwdziałaniu unikaniu opodatkowania >
Zakres czasowy stosowania opinii
Sam wniosek o opinię w sprawie opodatkowania wyrównawczego będzie mógł dotyczyć wyłącznie zdarzeń przyszłych, w tym czynności planowanych lub rozpoczętych i niezakończonych. Zatem wnioski nie będą mogły dotyczyć stanów faktycznych, tak jak na gruncie „zwykłej” interpretacji indywidualnej. Zdaniem Ministerstwa Finansów nie zachodzi konieczność interpretowania stanów faktycznych sprzed dnia wejścia w życie projektowanej ustawy. Z taką argumentacją nie można się jednak zgodzić, ponieważ w perspektywie 5-10 lat opodatkowanie wyrównawcze nie będzie już „nowym podatkiem” i wnioskodawcy będą mogli mieć interes, by potwierdzić wykładnie przepisów w stosunku do już zamkniętych stanów faktycznych.
Wątpliwości może też budzić kwestia tego, jak odróżnić stan faktyczny od zdarzenia przyszłego – innymi słowy, w stosunku do jakich zdarzeń dopuszczalne będzie wystąpienie o ochronę. Mając na uwadze, że zdarzenie przyszłe jest definiowane jako czynność planowana lub rozpoczęta i niezakończona, punktem granicznym (od którego niemożliwe staje się wystąpienie z wnioskiem) wydaje się zakończenie czynności. Przy czym w projekcie ustawy nie wskazano jak rozumieć czynność zakończoną. Można się spodziewać, że określenie daty granicznej będzie nastręczało wiele trudności praktycznych, a tym samym będzie obszarem potencjalnych sporów z organami - wszak często transakcje mają charakter ciągły, a stosunki zobowiązaniowe trwają wiele lat po zawarciu umów.
Czytaj w LEX: Opodatkowanie przychodów z innych źródeł >
Co zawiera wniosek o wydanie opinii
To co szczególnie odróżnia postępowanie o wydanie opinii w sprawie opodatkowania wyrównawczego od postępowania interpretacyjnego, to szeroki zakres informacji i danych, które muszą zostać zawarte we wniosku. Poza elementami o charakterze formalnym na przedmiot wniosku składają się, m.in.:
- wyczerpujące przedstawienie zdarzenia przyszłego;
- własne stanowisko w sprawie oceny prawnej zdarzenia przyszłego;
- dane oraz państwa siedziby jednostek składowych uczestniczących w zdarzeniu przyszłym;
- rodzaj jednostek składowych grupy, których dotyczy wniosek;
ale także, co czyni wniosek znacznie bardziej obszernym i skomplikowanym:
- informację na temat ogólnej struktury korporacyjnej grupy;
- opis podstawowej działalności wnioskodawcy, w tym wskazanie przedmiotu prowadzonej działalności oraz opis strategii gospodarczej;
- opis przyjętych zasad (polityki rachunkowości);
- umowy, porozumienia wewnątrzgrupowe lub inne dokumenty dotyczące zdarzenia przyszłego;
- wskazanie na wszystkie inne dokumenty lub informacje niezbędne do dokonania oceny stanowiska zainteresowanego.
Tak szeroki katalog informacji i danych rodzi szereg pytań, m.in. jak rozumieć niektóre z pojęć, np. co należy przedstawić w ramach strategii gospodarczej. Problematyczne są także aspekty formalne, m.in. czy do wniosku konieczne będzie dołączenie załączników z umowami i innymi dokumentami, czy może wystarczające będzie powołanie się na te dokumenty. Choć wydawałoby się, że to pierwsza z odpowiedzi jest tą prawidłową, to – co ciekawe – projektodawca expresiss verbis przewidział możliwość załączenia do wniosku oryginałów lub kopi umów lub ich projektów wyłącznie przy wniosku o opinię zabezpieczającą w sprawie opodatkowania wyrównawczego, nie posługując się analogicznym przepisem przy opinii stanowiącej odpowiednik interpretacji. W praktyce zatem dyrektor KIS, w zależności od wykładni komentowanych przepisów, będzie mógł żądać przestawienia licznych dokumentów.
Ile wyniesie opłata od wniosku
Jednym z powodów, dla których wnioski o interpretację indywidualną cieszą się popularnością, jest niska opłata za ich wydanie, wynosząca 40 zł. Nawet przy kilku pytaniach i stanach faktycznych (zdarzeniach przyszłych), opłata – stanowiąca ich iloczyn – rzadko przekracza kilkaset złotych.
Opłata za wydanie opinii w sprawie opodatkowania wyrównawczego zostanie podzielana na opłatę wstępną oraz opłatę główną. Pierwsza z nich będzie opłatą stałą, ma wynosić 25 000 zł i powinna zostać uiszczona w terminie 7 dni od złożenia wniosku. Natomiast wysokość opłaty głównej będzie określana przez dyrektora KIS w drodze postanowienia, przy uwzględnieniu treści wniosku, w szczególności stopnia skomplikowania wniosku, liczby poruszonych zagadnień i konieczności występowania o opinię do innych organów. Górny limit opłaty głównej to 75 000 zł, a jej kwota powinna zostać uiszczona w terminie 14 dni. Co istotne, na powyższe postanowienie nie będzie przysługiwało zażalenie. Mimo że dyrektor KIS będzie zobowiązany opublikować taryfikator opłat, sposób ich ustalania rodzi ryzyko dowolności po stronie organu, a w praktyce także ryzyko zawyżania ich pod górny limitu.
Opinia zabezpieczająca w sprawie opodatkowania wyrównawczego
Projekt przewiduje również wprowadzanie opinii zabezpieczającej w sprawie opodatkowania wyrównawczego, która ma stanowić „kwalifikowany” typ opinii zabezpieczającej. Podobnie jak jej obecnie obowiązujący odpowiednik, ma ona służyć potwierdzeniu, że do danej czynności nie znajdzie zastosowania ogólna klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania. Jednak jej zakres wydaje się być ograniczony wyłącznie do przepisów o opodatkowaniu wyrównawczym.
Wniosek o wydanie opinii zabezpieczającej w sprawie opodatkowania wyrównawczego będzie kierowany do szefa KAS i będzie podlegał opłacie stałej w wysokości 100 000 zł, którą należy wpłacić w terminie 7 dni od złożenia wniosku. Zakres informacji i danych wymaganych przy złożeniu wniosku o wydanie opinii zabezpieczającej w sprawie opodatkowania wyrównawczego będzie podobny jak przy opinii w sprawie opodatkowania wyrównawczego.
Warto także zwrócić uwagę, że projektodawca nie przewidział możliwości złożenia wniosku wspólnego w zakresie opinii zabezpieczającej w sprawie opodatkowania wyrównawczego. Zgodnie z uzasadnieniem do projektu, jest to spowodowane ograniczonym zakresem podmiotów, które mogą wystąpić z wnioskiem, jak i wysokimi kosztami wydania opinii. Taka argumentacja budzi pewne wątpliwości, bowiem kilku zainteresowanych może mieć interes prawny w wystąpieniu z wnioskiem wspólnym i to niezależne od podnoszonej przez projektodawcę zawężonej legitymacji w przedmiotowym postępowaniu.
Autorzy: Krzysztof Holke – doradca podatkowy, menedżer w zespole ds. podatków międzynarodowych w KPMG w Polsce
Kamil Smarzewski – ekspert w zespole ds. podatków międzynarodowych w KPMG w Polsce
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
