Pewien bank zawarł z towarzystwem ubezpieczeniowym umowę ubezpieczenia kredytów hipotecznych. Jednak po pewnym czasie towarzystwo wypowiedziało umowę ubezpieczenia. W wyniku negocjacji strony postanowiły zawrzeć ugodę celem ustalenia ostatecznego stanowiska w zakresie rozwiązania umowy ubezpieczenia.
W ugodzie został ustalony nowy późniejszy termin rozwiązania umowy, w wynik czego bank zobowiązany będzie do zapłaty składki ubezpieczeniowej, a towarzystwo, biorąc pod uwagę przebieg umowy ubezpieczenia, przyznało bankowi premię z tytułu niskiej szkodowości. Ponadto strony ugody postanowiły, że rozliczą się w drodze wzajemnych potrąceń zobowiązań.
Następnie bank zwrócił się do organu interpretacyjnego z wnioskiem o interpretację indywidualną, w którym zadał pytanie czy powinien potraktować premię za niską szkodowość przyznaną przez towarzystwo jako wynagrodzenie za usługę podlegającą opodatkowaniu VAT.
Bank stanął na stanowisku, iż przyznana premia nie stanowi wynagrodzenia za usługę i tym samym powinna pozostawać poza zakresem opodatkowania VAT. Argumentacja spółki opierała się na twierdzeniu, że bank nie dokonał żadnej czynności, za którą mógłby otrzymać wynagrodzenie. Natomiast przyznanie premii przez towarzystwo było jego jednostronną decyzją, na którą nie miały wpływu podejmowane lub nie działania banku. Spółka zwracała uwagę na fakt, że przyznanie premii wiąże się z czynnikami zewnętrznymi, na które nikt nie ma wpływu.
Zmiana tytułu otrzymanego świadczenia
Zapatrywań banku nie podzielił fiskus, uznając, że premia ma ścisły związek z otrzymaną korzyścią przez towarzystwo ubezpieczeniowe, w postaci zgody na wcześniejsze rozwiązanie umowy ubezpieczenia. Organ stwierdził, że bank wykonał świadczenie, za które otrzymał wynagrodzenie. W opinii ministra finansów istnieje związek pomiędzy wypłatą należności a świadczeniem wzajemnym i wobec tego, jak i w świetle przepisów ustawy VAT, mamy do czynienia z odpłatnym świadczeniem usług, podlegających opodatkowaniu na ogólnych zasadach rozliczania podatku, według właściwej stawki dla tego typu usługi.
WSA i NSA uznały stanowisko spółki z przyczyn procesowych, jednak kolejny raz rozpatrując tą sprawę Wojewódzki Sąd Administracyjny (I SA/Gd 1437/15) zaaprobował twierdzenia fiskusa. Sąd pierwszej instancji zwrócił uwagę na dwustronny charakter ugody, w wyniku której bank otrzyma od towarzystwa wynagrodzenie zwane premią za niską szkodowość.
Interpretacja indywidualna daje ochronę tylko do czasu
Ostatecznie jednak 25 stycznia br. Naczelny Sąd Administracyjny (I FSK 499/16) uchylił wyrok WSA i interpretację indywidualną. NSA zwrócił uwagę na zapis w stanie faktycznym, iż premia jest należna z tytułu niskiej szkodowości, a nie z tytułu wyrażenia zgody na wcześniejsze rozwiązanie umowy. Zdaniem sądu, organ i WSA dokonali nadinterpretacji przedstawionego stanu faktycznego. W konsekwencji NSA stwierdził, że w tym stanie faktycznym premia z tytułu niskiej szkodowości jest świadczeniem nie podlegającym VAT. Jednak sąd zastrzegł, że w tej sprawie mamy do czynienia z postępowaniem interpretacyjnym i interpretacja daje ochronę tylko w takim zakresie w jakim został przedstawiony stan faktyczny. NSA wyraził wątpliwość, co do utrzymania takiego stanowiska w przypadku postepowania wymiarowego.
