Ministerstwo Finansów przedstawiło oczekiwane propozycje zmian w ustawie o podatkach i opłatach lokalnych, które mają zrealizować wyroki Trybunału Konstytucyjnego, bez odwoływania się do przepisów pozapodatkowych. Według resortu, celem ma być zachowanie status quo zakresu opodatkowania.
- W zaproponowanej definicji budowli rezygnuje się z odwołania do przepisów prawa budowlanego. Budowlą będą obiekty wykonane z użyciem wyrobów budowlanych wymienione w załączniku nr 4 do ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, a także instalacje i urządzenia, jeżeli stanowią wraz z tym obiektem całość techniczno-użytkową - wyjaśnia MF.
Dodatkowo poza obiektami wymienionymi w załączniku, pojęciem budowli zostaną objęte również, wykonane z użyciem wyrobów budowlanych:
- części budowlane urządzeń, niestanowiących części budowli składającej się z obiektu wymienionego w załączniku nr 4 do ustawy oraz instalacji i urządzeń tworzących z nim całość techniczno-użytkową, tj. m.in. części budowlane kotłów i pieców przemysłowych,
- części budowlane elektrowni wiatrowych i elektrowni jądrowych,
- fundamenty pod maszyny oraz urządzenia, odrębne pod względem technicznym od tych maszyn i urządzeń,
- przyłącza do obiektu budowlanego.
Czytaj również: Katalog budowli w załączniku do ustawy - jest projekt ustawy >>
Nowa definicja doprowadzi do wzrostu obciążeń
Eksperci nie kryją rozczarowania taką definicją. Według nich nie tylko nie wyeliminuje ona dotychczasowych wątpliwości w zakresie opodatkowania budowli, ale doprowadzi do powstania nowych. Dlatego mają nadzieję na zmiany w trakcie procesu legislacyjnego.
- W uzasadnieniu do projektu wskazano, że celem zaproponowanych rozwiązań jest dążenie do zachowania, w jak największym stopniu, fiskalnego status quo. Można powiedzieć, że zaproponowane przepisy celu tego nie realizują, ponieważ skutkiem zmian będzie w przypadku wielu podatników podwyższenie obciążenia podatkowego - mówi dr Adam Kałążny, radca prawny, partner associate w Deloitte.
Czytaj w LEX: Jak prawidłowo wyliczyć wysokość podatku od nieruchomości – na przykładach >
Piotr Kalemba, doradca podatkowy, dyrektor w Thedy & Partners, zaznacza z kolei, że w zasadzie każde z zaproponowanych rozwiązań ma charakter profiskalny i będzie się wiązało ze zwiększeniem obciążeń podatkowych, z wyjątkiem opodatkowania hal garażowych w budynkach mieszkalnych.
- Co więcej, wbrew przewidywaniom MF, zaproponowane rozwiązania w tym kształcie doprowadzą nie do ograniczenia, a do lawinowego wzrostu liczby sporów - mówi Piotr Kalemba. - Pytanie też, czy niektóre grupy podatników będą w ogóle w stanie sprostać wzrostowi opodatkowania. A jeśli tak, to w najlepszym przypadku, będzie to skutkowało istotnymi podwyżkami zarówno w kontaktach handlowych między przedsiębiorcami, ale również dla konsumentów - dodaje.
LINIA ORZECZNICZA w LEX: Całość techniczno-użytkowa >
Całość techniczno-użytkowa - co to oznacza
Prawnicy za zaskakujące uważają odwołanie do pojęcia całości techniczno-użytkowej, które funkcjonowało już na gruncie podatku od nieruchomości do 2015 r. i było przyczyną wielu sporów.
- Projekt zmian w definicji budynku i budowli zawiera bardzo daleko idące zmiany. Za rewolucję w podatku od nieruchomości można z pewnością uznać wprowadzenie do definicji budowli pojęcia całości techniczno-użytkowej. Oznacza ona, że podatek należy zapłacić nie tylko od wartości samej budowli (np. sieci lub zbiornika), ale również od urządzeń i instalacji, które są z nią połączone dla realizacji wspólnego celu gospodarczego. Jest to oczywiście pojęcie bardzo szerokie i nieprecyzyjne i może pozwalać na objęcie podatkiem w zasadzie niczym nieograniczonego katalogu urządzeń powiązanych funkcjonalnie z budowlą - mówi dr Adam Kałążny, radca prawny, partner associate w Deloitte.
Dodaje, że w uzasadnieniu do projektu wprost wskazano transformatory, urządzenia rozdzielcze oraz baterie akumulatorów, które mogą stanowić całość techniczno-użytkową wraz z siecią elektroenergetyczną. - Ale ryzyko w tym zakresie będzie w moim przekonaniu dotyczyć też np. dystrybutorów paliw, urządzeń telekomunikacyjnych oraz bardzo długiej listy różnych urządzeń technicznych i instalacji przemysłowych zlokalizowanych w zakładach przemysłowych, które są posadowione poza budynkami na fundamentach - wyjaśnia dr Kałążny.
Piotr Kalemba zwraca uwagę na możliwość opodatkowania szeregu wysokowartościowych urządzeń technicznych, które dotąd opodatkowaniu co do zasady nie podlegały np. urządzeń elektroenergetycznych (transformatorów, rozdzielni). - W tym zakresie w uzasadnieniu do projektu MF zastrzegło jedynie, że opodatkowaniu nie powinny podlegać komputery i kasy fiskalne, bo nie są one niezbędne do realizacji określonego celu gospodarczego, a ich funkcja sprowadza się jedynie do usprawnienia eksploatacji obiektu. Jeżeli tutaj ma przebiegać granica opodatkowania urządzeń, oznacza to rewolucję, a nie zachowanie obowiązujących dotąd zasad opodatkowania - mówi ekspert.
Również Rafał Kran, doradca podatkowy, partner w MDDP, uważa, że projekt jest kontrowersyjny i rozczarowujący dla przedsiębiorców.
- Odwołanie do pojęcia całości techniczno-użytkowej może oznaczać w praktyce zwiększenie obciążeń podatkowych przedsiębiorców – mówi Rafał Kran. Wyjaśnia, że projektodawca wskazał, że definicja budowli obejmie części budowlane elektrowni wiatrowych i elektrowni jądrowych. Brak odwołania do elektrowni fotowoltaicznych oznacza natomiast, że gminy będą dążyć do opodatkowania ich w całości, co może być bardzo niekorzystne dla rozwoju tej branży. – Korzystne są natomiast zmiany w zakresie opodatkowania obiektów kompleksowych, jak np. oczyszczalni ścieków czy obiektów sportowych, które mogą być opodatkowane od powierzchni, jeżeli składają się z budynków – dodaje.
Czytaj w LEX: Amortyzacja nieruchomości w PIT i CIT na przykładach >
Będzie opodatkowanie budowli wewnątrz budynków
Jak wskazuje Piotr Kalemba, Ministerstwo Finansów wprost dopuszcza opodatkowanie budowli wewnątrz budynków.
- Dotychczasowa praktyka i orzecznictwo w zdecydowanej większości wykluczały możliwość uznania za budowlę różnego rodzaju obiektów wewnątrz budynków. I nigdy ustawodawca w żadnym przepisie czy uzasadnieniu do niego nie sformułował wprost mandatu dla organów podatkowych do pobierania podatku od nieruchomości od obiektów wewnątrz budynków. Tymczasem w opublikowanym projekcie i uzasadnieniu do zmian pojawia się to po raz pierwszy wprost - mówi Piotr Kalemba.
Poza tym - jak zaznacza - katalog budowli zostanie rozszerzony o obiekty powszechnie nieopodatkowane dotąd, co wielokrotnie akceptowały organy podatkowe i sądy, takie jak hale namiotowe czy kontenery. Zostały one wprost wymienione w załączniku do ustawy stanowiącym podstawowy katalog budowli.
Czytaj w LEX: Wartość początkowa budowli >
Pytanie o związki z gruntem
Dr Adam Kałążny wskazuje, że kolejną niemiłą dla podatników niespodzianką jest wprowadzenie definicji trwałego związku z gruntem, która została oparta o bardzo szerokie rozumienie tego pojęcia. Polega ona na uznaniu za trwale związany z gruntem każdy obiekt, który opiera się siłom zewnętrznym, nie może być przez nie zniszczony czy przesunięty.
- Warto przy tym podkreślić, że NSA w ostatnich latach odszedł od takiego rozumienia trwałego związku z gruntem, jako zbyt szerokiego i prowadzącego do absurdalnych wniosków. Za trwale związany z gruntem można bowiem uznać np. kontener lub urządzenie techniczne, które są na tyle masywne, że nie zwieje ich wiatr, nawet jeśli ich ustawienie w miejscu przeznaczenia lub zabranie stamtąd nie wymaga przeprowadzenia żadnych prac budowlanych. Co istotne, spełnienie przesłanki trwałego związku z gruntem powoduje konieczność opodatkowania takiego obiektu - mówi dr Kałążny.
Co więcej, w nowym brzmieniu definicji budowli wystarczy, że jest ona „wykonana” z użyciem wyrobów budowlanych, podczas gdy dotychczas musiała być „wzniesiona” z użyciem takich wyrobów. - Ta drobna pozornie zmiana oznacza poważne rozszerzenie definicji budowli. W uzasadnieniu projektu wprost wskazano, że zmiana ta ma pozwolić na opodatkowanie urządzeń, które są w pełni prefabrykowane i na żadnym etapie ich pojawienie się w majątku przedsiębiorcy nie wiązało się z procesem budowlanym - mówi ekspert Deloitte.
Brak zwolnienia dla kolei i niższa stawka na garaże
Rafał Kran zwraca też uwagę na inne zmiany przewidziane w projekcie. Ministerstwo Finansów wycofuje się ze zwolnienia z podatku od nieruchomości dla infrastruktury kolejowej w zakresie gruntów, budynków i budowli wchodzących w skład terminala towarowego. Zwolnienie z podatku od nieruchomości dla terminali kolejowych zostanie uchylone z mocą wsteczną - od 1 stycznia 2024 r. Jak wyjaśnia MF, Polska nie zakończyła notyfikacji przed Komisją Europejską. Zgodnie z uzasadnieniem do projektu, notyfikacja została wycofana przez prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w maju 2024 r.
Pozytywną zmianą będzie natomiast obniżka podatku dla garaży w budynkach mieszkalnych, które mają być traktowane jak część mieszkania. - Właściciele garaży będą musieli pamiętać, by złożyć organowi podatkowemu informację IN-1 do 31 stycznia 2025 r. – mówi Rafał Kran.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
