Lewiatan zaopiniował prezydencką nowelizację Ordynacji podatkowej

Konfederacja Lewiatan przedstawiła uwagi do prezydenckiego projektu zmian w Ordynacji podatkowej mających usunąć wątpliwości interpretacyjnych wynikających ze stosowania przepisów podatkowych oraz wyeliminować regulacje nakładające na podatników zbędne obciążenia administracyjne.

Opiniowany projekt ustawy jest pierwszym od lat, który ma wpłynąć na zmianę w relacjach podatników z przedstawicielami administracji podatkowej i wyposażyć aparat skarbowy w narzędzia służące wsparciu podatnika w wykonywaniu obowiązków podatkowych. Lewiatan liczy, że będzie to tylko wstęp do reformy systemy podatkowego.

1. Wprowadzenie zasady in dubio pro tributario

Wprowadzenie do ustawy tej zasady pozwoli wyeliminować niejasności i wątpliwości pojawiające się w postępowaniach podatkowych oraz w procesie wykładni przepisów prawa podatkowego. Obecnie w praktyce dominuje zasada in dubio pro fisco, co skutkuje tym, że wszelkie wątpliwości są interpretowane przez urzędników na niekorzyść podatników, bowiem przyjmuje się domniemanie działania podatnika w celu ukrycia lub zaniżenia dochodu. Konfederacja postuluje, aby zasada dotyczyła nie tylko „treści przepisów prawa podatkowego", ale również samego stanu faktycznego. Ponadto z proponowanego brzmienia przepisu należy usunąć warunek rozstrzygania wątpliwości na korzyść podatnika, tylko wówczas, gdy te „nie dają się usunąć", który może w praktyce stanowić podstawę do uznawania przez organy podatkowe, że wszystkie wątpliwości dają się usunąć, oczywiście na korzyść organów podatkowych, a tym samym pomijania tej zasady. Równie ważne jest doprecyzowanie, że wątpliwości rozstrzygane są te na korzyść płatników, żeby nie powstał spór interpretacyjny co do tego, czy płatnicy będą również „beneficjentami" tej zasady.

2. Zaliczenie wpłaty na poczet zaległości podatkowych, od których naliczono odsetki za zwłokę

W projekcie zaproponowano zmianę polegającą na ograniczeniu konieczności wydawania przez organ podatkowy postanowienia o zaliczeniu wpłaty na poczet zaległości podatkowej, jedynie do sytuacji, gdy od zaległości naliczono odsetki za zwłokę. W ocenie Lewiatana, nie należy ograniczać wydania postanowienia tylko do takich sytuacji. Podatnik powinien mieć prawo do potwierdzenia postanowieniem, że wpłata została zaliczona na zaległość podatkową. Postuluje więc o rezygnację z przedmiotowej zmiany.

3. Uporządkowanie wyjątków przerywających, bądź zawieszających bieg terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego

W ocenie ekspertów Konfederacji niezwykle ważna jest taka zmiana przepisów, aby organy podatkowe nie dysponowały narzędziem pozwalającym na nadużywanie prawa. Coraz częściej mając do czynienia z budzącymi wątpliwości działaniami organów podatkowych, pojawia się wyraźna potrzeba wprowadzenia do systemu prawa większych gwarancji dla podatników w tym zakresie. Zaproponowane zmiany podniosą poziom rzetelności oraz transparentności działania administracji publicznej, co będzie skutkowało zwiększeniem zaufania obywateli do działania instytucji państwa, a także przyczyni się do pełniejszej realizacji gwarancji ochrony i poszanowania ich praw oraz interesów.

4. Wprowadzenie fakultatywności składania uzasadnienia do korekty deklaracji podatkowej

Usunięcie warunku, zgodnie z którym skuteczne skorygowanie deklaracji, następuje wtedy, gdy do korekty deklaracji dołączono pismo uzasadniające przyczyny jej złożenia jest oczywiście zmianą pożądaną, która przyczyni się do zmniejszenia zbędnej biurokracji. Obowiązek ten, często nieznany podatnikom, w praktyce powoduje konieczność wzywania podatników przez organy podatkowe do uzupełnienia złożonej korekty deklaracji poprzez dołączenie pisma uzasadniającego.

5. Ograniczenie możliwości nadania rygoru natychmiastowej wykonalności decyzji nieostatecznej

Lewiatan w pełni popiera propozycję wyłączenia możliwości nadawania rygoru natychmiastowej wykonalności decyzji nieostatecznej, gdy okres do upływu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego jest krótszy niż 3 miesiące. W przeciwieństwie do pozostałych trzech merytorycznych i obiektywnych przesłanek nadania decyzji nieostatecznej rygoru natychmiastowej wykonalności, to omawiana służy jedynie organom podatkowym do szybkiej egzekucji zobowiązania w przypadku braku efektywności ich działania. Dodatkowo uważa za zasadne, rozważenie zmiany w zakresie okresów, w których może być wszczęta kontrola podatkowa. Zasadne jest też wprowadzenie przepisu przejściowego dotyczącego nadawania rygoru natychmiastowej wykonalności, co ograniczy możliwość jego nadania z momentem wejścia w życie znowelizowanych przepisów. Bez takiego zapisu organy mogą twierdzić, że rygor można nadać decyzjom wydanym przed wejściem w życie nowelizacji.

6. Uchylenie przepisów dotyczących mechanizmu tzw. korekty kosztów

Przepisy nakładające na podatników obowiązek korekty kosztów uzyskania przychodów w przypadku nieuregulowania w terminie zobowiązań były reakcją ustawodawcy na występujące zatory płatnicze prowadzące do pogorszenia lub utraty płynności finansowej przez część uczestników rynku. W ocenie przedsiębiorców po dwóch latach ich obowiązywania nie sposób wskazać, aby przyczyniły się do zmniejszenia zatorów płatniczych lub w jakikolwiek inny sposób pozytywnie oddziaływały na rynek. Przeciwnie, ich nieprecyzyjność, wadliwa konstrukcja i wyjątkowo sankcyjny charakter powodują, że przedsiębiorcy zmuszeni zostali do ponoszenia wysokich kosztów księgowo-ewidencyjnych. Omawiane przepisy zamiast pomagać, dodatkowo szkodzą uderzając w płynność finansową słabszych przedsiębiorców, którzy siłą rzeczy nie są w stanie regulować swoich zobowiązań. Trudność w zastosowaniu tych przepisów polega też na tym, że odnoszą się one do momentu zaliczenia konkretnej faktury do kosztu podatkowego. W wielu przypadkach trudno jest precyzyjnie wskazać taki moment. Jednocześnie powodują one dyskryminację polskich przedsiębiorców względem podmiotów zagranicznych, których nie dotyczą. W ocenie Konfederacji Lewiatan przedstawiona w projekcie zmian propozycja uchylenia omawianych przepisów jest konieczna i powinna być możliwie szybko uchwalona.

7. Zmniejszenie uciążliwości kontroli dla podatników i administracji

Zasadą powinno być, iż czynności kontrolne są przeprowadzane w miejscu przechowywania ksiąg. Sformułowanie „jeżeli udostępnienie ich w siedzibie może w znacznym stopniu utrudnić wykonywanie przez kontrolowanego bieżącej działalności" daje organom podatkowym prawo decydowania czy owo utrudnienie występuje, czy też nie. Tymczasem powinna to być decyzja kontrolowanego. Co do zasady, tam gdzie znajdują się dokumenty tam także, najczęściej, są osoby, które mają wiedzę dotyczącą zdarzeń, które owe faktury dokumentują. Zdaniem Lewiatana reguła powinna być dokładnie przeciwna - kontrola w miejscu przechowywania ksiąg, chyba, że kontrolowany wskaże jako miejsce kontroli siedzibę / miejsce prowadzenia działalności.

Dodatkowo, w ocenie Konfederacji, dokonując zmian w ustawie Ordynacja podatkowa, zasadne jest uregulowanie kwestii nadawania przesyłek do organów podatkowych, poprzez wskazanie, że termin złożenia pisma uważa się za zachowany, również gdy przed jego upływem pismo zostało nadane w polskiej placówce pocztowej operatora pocztowego w rozumieniu Prawo pocztowe. Zmiana ta ma fundamentalne znaczenie dla przedsiębiorców, ponieważ ułatwi im uczestniczenie w postępowaniach podatkowych. Powinna umożliwić im nadawanie przesyłek rejestrowanych z zachowaniem wymaganych przez polskie prawo terminów w placówce operatora pocztowego niemającego statusu operatora wyznaczonego.