1. Czym jest leasing?
Po podstawową regulację dotyczącą leasingu sięgnąć należy do przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) - dalej k.c. Zgodnie z art. 7091 i nast. k.c. przez umowę leasingu finansujący zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, nabyć rzecz od oznaczonego zbywcy na warunkach określonych w tej umowie i oddać tę rzecz korzystającemu do używania albo używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony, a korzystający zobowiązuje się zapłacić finansującemu w uzgodnionych ratach wynagrodzenie pieniężne, równe co najmniej cenie lub wynagrodzeniu z tytułu nabycia rzeczy przez finansującego. Mimo że ustawodawca nazywa strony umowy „finansującym" i „korzystającym", to potocznie wciąż można spotkać się z nazewnictwem zwyczajowym, zgodnie z którym strony umowy nazywa się odpowiednio „leasingodawcą" lub „leasingobiorcą".
Umowa leasingu wymaga szczególnej formy - powinna być ona zawarta na piśmie pod rygorem nieważności. Umowa powinna określać wszystkie niezbędne postanowienia, w tym zasady używania rzeczy i pobierania jej pożytków - brak stosownych postanowień powoduje, że korzystający powinien działać w sposób odpowiadający właściwościom i przeznaczeniu rzeczy.
Leasing nie przenosi własności rzeczy, ale w umowie można zastrzec, że finansujący zobowiązuje się bez dodatkowego świadczenia, przenieść na korzystającego własność rzeczy po upływie oznaczonego w umowie czasu trwania leasingu. Korzystający może w takim wypadku żądać przeniesienia własności rzeczy w terminie miesiąca od upływu tego czasu, chyba że strony uzgodniły inny termin (art. 70916 k.c.).
Fakt, iż w okresie obowiązywania umowy, finansujący zachowuje własność rzeczy ma istotny wpływ na jego bezpieczeństwo. Jeżeli korzystający nie będzie mógł płacić kolejnych rat, finansujący po prostu odbierze swoją własność (przedmiot leasingu) i z niego uzyska zaspokojenie swojej wierzytelności. Skoro zaś ryzyko poniesienia straty jest niższe niż przy kredycie, finansujący może podpisać umowę nawet z osobą niemającą zdolności kredytowej - oczywiście wszystko zależy od polityki firmy leasingowej.
Przykład
Jakub ma 5 dzieci i żonę zajmującą się domem. Postanowił dokonać zakupu nowego samochodu, ale bank uznał, że jego zdolność kredytowa jest niewielka, wobec czego zaproponował kredyt na niekorzystnych warunkach. Jakub zwrócił się więc do firmy leasingowej, która wiedząc, że pozostanie właścicielem pojazdu, zawarła z nim umowę mimo braku zdolności kredytowej.
2. Leasing operacyjny a finansowy
W myśl art. 23a pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 z późn. zm.) - dalej u.p.d.o.f. oraz art. 17a pkt 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 74, poz. 397 z późn. zm.) - dalej u.p.d.o.p. na gruncie podatkowym przez umowę leasingu rozumie przez to umowę nazwaną w kodeksie cywilnym, a także każdą inną umowę, na mocy której jedna ze stron, zwana dalej "finansującym", oddaje do odpłatnego używania albo używania i pobierania pożytków na warunkach określonych w ustawie drugiej stronie, zwanej dalej "korzystającym", podlegające amortyzacji środki trwałe lub wartości niematerialne i prawne, a także grunty.
Pod względem podatkowym przed 1 lipca 2011 r. istniały dwa rodzaje leasingu operacyjny i finansowy (kapitałowy) - rodzaje te istnieją do tej pory, a żeby z nich skorzystać trzeba być przedsiębiorcą.
Leasing operacyjny jest najczęściej występującym rodzajem omawianej umowy. Polega on na tym, że przedmiot leasingu stanowi składnik majątku finansującego, który dokonuje jego amortyzacji. Raty leasingowe stanowią koszt uzyskania przychodu korzystającego i odpowiednio przychód finansującego. Leasing operacyjny jest zatem bardzo zbliżony do najmu. Po zakończeniu umowy korzystający ma prawo wykupić przedmiot leasingu po upłynięciu okresu umowy leasingu, ale robi to w odrębnej umowie - zazwyczaj wykup następuje w takim przypadku znacznie poniżej wartości rynkowej przedmiotem leasingu.
Przykład
Przedsiębiorca wziął w leasing operacyjny maszynę o wartości 100.000 zł. Dzięki temu miesięczne raty zaliczał w koszty (na zasadach zbliżonych do najmu). Następnie po upływie obowiązywania umowy, dokonał wykupu maszyny za 1000 zł, mimo że jej wartość w dniu wykupu wynosiła ponad 40.000 zł.
Po regulacje podatkowe omawianej formy leasingu sięgnąć należy do art. 23b u.p.d.o.f. lub art. 17b u.p.d.o.p. Zgodnie z tymi przepisami opłaty ustalone w umowie leasingu, ponoszone przez korzystającego w podstawowym okresie umowy z tytułu używania środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych stanowią przychód finansującego i odpowiednio koszt uzyskania przychodów korzystającego, jeżeli:
1) umowa leasingu (poza leasingiem konsumenckim) została zawarta na czas oznaczony, stanowiący co najmniej 40% normatywnego okresu amortyzacji, jeżeli przedmiotem umowy leasingu są podlegające odpisom amortyzacyjnym rzeczy ruchome lub wartości niematerialne i prawne, albo została zawarta na okres co najmniej 10 lat, jeżeli jej przedmiotem są podlegające odpisom amortyzacyjnym nieruchomości;
2) suma ustalonych opłat w umowie leasingu pomniejszona o należny podatek od towarów i usług, odpowiada co najmniej wartości początkowej środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych.
Leasing finansowy (kapitałowy), to rodzaj leasingu, w którym odpisy amortyzacyjne są dokonywane przez korzystającego, a kosztem jego uzyskania jest jedynie część odsetkowa poszczególnych rat. W leasingu finansowym nie ma wykupu - własność przechodzi wraz z zapłatą ostatniej raty, bez konieczności zawierania odrębnej umowy.
Przykład
Przedsiębiorca wziął w leasing finansowy maszynę o wartości 100.000 zł. Dzięki temu część odsetkową miesięcznych rat oraz odpisy amortyzacyjne od maszyny zaliczał w koszty. Następnie wraz z zapłatą ostatniej raty stał się właścicielem maszyny.
Pod względem podatkowym kluczowe są w tym zakresie przepisy art. 23f u.p.d.o.f. oraz 17f u.p.d.o.p., zgodnie z którymi do przychodów finansującego i odpowiednio do kosztów uzyskania przychodów korzystającego nie zalicza się opłat leasingowych, w części stanowiącej spłatę wartości początkowej środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych, jeżeli są spełnione łącznie następujące warunki:
1) umowa leasingu została zawarta na czas oznaczony;
2) suma ustalonych w umowie leasingu opłat, pomniejszona o należny podatek od towarów i usług, odpowiada co najmniej wartości początkowej środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych;
3) umowa zawiera postanowienie, że w podstawowym okresie umowy leasingu odpisów amortyzacyjnych dokonuje korzystający (nie dotyczy leasingu konsumenckiego).
O ile zatem leasing operacyjny jest zbliżony do najmu, to leasing finansowy jest zbliżony do zakupu na raty.
3. Leasing konsumencki
Specyfika umów leasingu powoduje, iż mimo zmian, wciąż będą one zawierane głównie przez przedsiębiorców. Wprowadzenie leasingu konsumenckiego (prywatnego) powoduje jednak, że także osoby nieprowadzące działalności gospodarczej mogą z niego korzystać z dobrodziejstw tej umowy.
Po podstawową regulację dotyczącą leasingu sięgnąć należy do przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) - dalej k.c. Zgodnie z art. 7091 i nast. k.c. przez umowę leasingu finansujący zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, nabyć rzecz od oznaczonego zbywcy na warunkach określonych w tej umowie i oddać tę rzecz korzystającemu do używania albo używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony, a korzystający zobowiązuje się zapłacić finansującemu w uzgodnionych ratach wynagrodzenie pieniężne, równe co najmniej cenie lub wynagrodzeniu z tytułu nabycia rzeczy przez finansującego. Mimo że ustawodawca nazywa strony umowy „finansującym" i „korzystającym", to potocznie wciąż można spotkać się z nazewnictwem zwyczajowym, zgodnie z którym strony umowy nazywa się odpowiednio „leasingodawcą" lub „leasingobiorcą".
Umowa leasingu wymaga szczególnej formy - powinna być ona zawarta na piśmie pod rygorem nieważności. Umowa powinna określać wszystkie niezbędne postanowienia, w tym zasady używania rzeczy i pobierania jej pożytków - brak stosownych postanowień powoduje, że korzystający powinien działać w sposób odpowiadający właściwościom i przeznaczeniu rzeczy.
Leasing nie przenosi własności rzeczy, ale w umowie można zastrzec, że finansujący zobowiązuje się bez dodatkowego świadczenia, przenieść na korzystającego własność rzeczy po upływie oznaczonego w umowie czasu trwania leasingu. Korzystający może w takim wypadku żądać przeniesienia własności rzeczy w terminie miesiąca od upływu tego czasu, chyba że strony uzgodniły inny termin (art. 70916 k.c.).
Fakt, iż w okresie obowiązywania umowy, finansujący zachowuje własność rzeczy ma istotny wpływ na jego bezpieczeństwo. Jeżeli korzystający nie będzie mógł płacić kolejnych rat, finansujący po prostu odbierze swoją własność (przedmiot leasingu) i z niego uzyska zaspokojenie swojej wierzytelności. Skoro zaś ryzyko poniesienia straty jest niższe niż przy kredycie, finansujący może podpisać umowę nawet z osobą niemającą zdolności kredytowej - oczywiście wszystko zależy od polityki firmy leasingowej.
Przykład
Jakub ma 5 dzieci i żonę zajmującą się domem. Postanowił dokonać zakupu nowego samochodu, ale bank uznał, że jego zdolność kredytowa jest niewielka, wobec czego zaproponował kredyt na niekorzystnych warunkach. Jakub zwrócił się więc do firmy leasingowej, która wiedząc, że pozostanie właścicielem pojazdu, zawarła z nim umowę mimo braku zdolności kredytowej.
2. Leasing operacyjny a finansowy
W myśl art. 23a pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 z późn. zm.) - dalej u.p.d.o.f. oraz art. 17a pkt 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 74, poz. 397 z późn. zm.) - dalej u.p.d.o.p. na gruncie podatkowym przez umowę leasingu rozumie przez to umowę nazwaną w kodeksie cywilnym, a także każdą inną umowę, na mocy której jedna ze stron, zwana dalej "finansującym", oddaje do odpłatnego używania albo używania i pobierania pożytków na warunkach określonych w ustawie drugiej stronie, zwanej dalej "korzystającym", podlegające amortyzacji środki trwałe lub wartości niematerialne i prawne, a także grunty.
Pod względem podatkowym przed 1 lipca 2011 r. istniały dwa rodzaje leasingu operacyjny i finansowy (kapitałowy) - rodzaje te istnieją do tej pory, a żeby z nich skorzystać trzeba być przedsiębiorcą.
Leasing operacyjny jest najczęściej występującym rodzajem omawianej umowy. Polega on na tym, że przedmiot leasingu stanowi składnik majątku finansującego, który dokonuje jego amortyzacji. Raty leasingowe stanowią koszt uzyskania przychodu korzystającego i odpowiednio przychód finansującego. Leasing operacyjny jest zatem bardzo zbliżony do najmu. Po zakończeniu umowy korzystający ma prawo wykupić przedmiot leasingu po upłynięciu okresu umowy leasingu, ale robi to w odrębnej umowie - zazwyczaj wykup następuje w takim przypadku znacznie poniżej wartości rynkowej przedmiotem leasingu.
Przykład
Przedsiębiorca wziął w leasing operacyjny maszynę o wartości 100.000 zł. Dzięki temu miesięczne raty zaliczał w koszty (na zasadach zbliżonych do najmu). Następnie po upływie obowiązywania umowy, dokonał wykupu maszyny za 1000 zł, mimo że jej wartość w dniu wykupu wynosiła ponad 40.000 zł.
Po regulacje podatkowe omawianej formy leasingu sięgnąć należy do art. 23b u.p.d.o.f. lub art. 17b u.p.d.o.p. Zgodnie z tymi przepisami opłaty ustalone w umowie leasingu, ponoszone przez korzystającego w podstawowym okresie umowy z tytułu używania środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych stanowią przychód finansującego i odpowiednio koszt uzyskania przychodów korzystającego, jeżeli:
1) umowa leasingu (poza leasingiem konsumenckim) została zawarta na czas oznaczony, stanowiący co najmniej 40% normatywnego okresu amortyzacji, jeżeli przedmiotem umowy leasingu są podlegające odpisom amortyzacyjnym rzeczy ruchome lub wartości niematerialne i prawne, albo została zawarta na okres co najmniej 10 lat, jeżeli jej przedmiotem są podlegające odpisom amortyzacyjnym nieruchomości;
2) suma ustalonych opłat w umowie leasingu pomniejszona o należny podatek od towarów i usług, odpowiada co najmniej wartości początkowej środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych.
Leasing finansowy (kapitałowy), to rodzaj leasingu, w którym odpisy amortyzacyjne są dokonywane przez korzystającego, a kosztem jego uzyskania jest jedynie część odsetkowa poszczególnych rat. W leasingu finansowym nie ma wykupu - własność przechodzi wraz z zapłatą ostatniej raty, bez konieczności zawierania odrębnej umowy.
Przykład
Przedsiębiorca wziął w leasing finansowy maszynę o wartości 100.000 zł. Dzięki temu część odsetkową miesięcznych rat oraz odpisy amortyzacyjne od maszyny zaliczał w koszty. Następnie wraz z zapłatą ostatniej raty stał się właścicielem maszyny.
Pod względem podatkowym kluczowe są w tym zakresie przepisy art. 23f u.p.d.o.f. oraz 17f u.p.d.o.p., zgodnie z którymi do przychodów finansującego i odpowiednio do kosztów uzyskania przychodów korzystającego nie zalicza się opłat leasingowych, w części stanowiącej spłatę wartości początkowej środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych, jeżeli są spełnione łącznie następujące warunki:
1) umowa leasingu została zawarta na czas oznaczony;
2) suma ustalonych w umowie leasingu opłat, pomniejszona o należny podatek od towarów i usług, odpowiada co najmniej wartości początkowej środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych;
3) umowa zawiera postanowienie, że w podstawowym okresie umowy leasingu odpisów amortyzacyjnych dokonuje korzystający (nie dotyczy leasingu konsumenckiego).
O ile zatem leasing operacyjny jest zbliżony do najmu, to leasing finansowy jest zbliżony do zakupu na raty.
3. Leasing konsumencki
Specyfika umów leasingu powoduje, iż mimo zmian, wciąż będą one zawierane głównie przez przedsiębiorców. Wprowadzenie leasingu konsumenckiego (prywatnego) powoduje jednak, że także osoby nieprowadzące działalności gospodarczej mogą z niego korzystać z dobrodziejstw tej umowy.