Odpowiedź:
Obowiązkiem informacyjnym z art. 82 § 1 pkt 1 o.p. objęte są wszelkie umowy podlegające regulacjom cywilnoprawnym i prawa pracy mogące mieć wpływ na powstanie obowiązku podatkowego lub wysokość zobowiązania podatkowego.
Moim zdaniem będą one obejmowały także tzw. umowy nienazwane.
Wątpliwości może budzić fakt, czy obowiązkiem określonym w art. 82 § 1 pkt 1 o.p. będą objęte także umowy zawierane poza terytorium RP, do których nie będą miały zastosowania przepisy krajowe kodeksu cywilnego i kodeksu pracy.
Uzasadnienie:
Zgodnie z art. 82 § 1 pkt 1 ustawy z 29.07.1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2017 r. poz. 201) – dalej o.p. osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą są obowiązane do sporządzania i przekazywania informacji na pisemne żądanie organu podatkowego – o zdarzeniach wynikających ze stosunków cywilnoprawnych albo z prawa pracy, mogących mieć wpływ na powstanie obowiązku podatkowego lub wysokość zobowiązania podatkowego osób lub jednostek, z którymi zawarto umowę.
Jak wskazano w art. 82 § 5 o.p. organ podatkowy określa zakres żądanych informacji, o których mowa w § 1 pkt 1 i § 2a oraz termin ich przekazania.
Ponadto w § 2 rozporządzenia Ministra Finansów z 24.12.2002 r. w sprawie informacji podatkowych (Dz.U. z 2017 r. poz. 68) - dalej r.i.p. zawarto szczegółowe wytyczne w zakresie sporządzania takich danych.
Zgodnie z § 2 ust. 1 r.i.p. na pisemne żądanie organu podatkowego informacje o zawartych umowach, o których mowa w art. 82 § 1 pkt 1 o.p., są sporządzane i przekazywane przez:
1) osoby prawne i jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, jeżeli suma należności albo suma zobowiązań wynikająca z takich umów zawartych w roku podatkowym z tym samym podmiotem przekroczyła równowartość 10.000 euro – w takim przypadku obowiązek sporządzenia informacji dotyczy wszystkich umów zawartych z tym podmiotem bez względu na wartość należności lub zobowiązań wynikającą z poszczególnych umów;
2) osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą i obowiązane do prowadzenia ksiąg podatkowych, jeżeli:
a) wartość należności albo zobowiązania wynikającego z jednorazowej umowy przekroczyła równowartość 3000 euro - w takim przypadku obowiązek sporządzenia informacji dotyczy tej umowy,
b) suma należności albo suma zobowiązań wynikająca z takich umów zawartych w roku podatkowym z tym samym podmiotem przekroczyła równowartość 10.000 euro – w takim przypadku obowiązek sporządzenia informacji dotyczy wszystkich umów zawartych z tym podmiotem, bez względu na wartość należności lub zobowiązań wynikającą z poszczególnych umów.
Jak stanowi § 2 ust. 2 rozporządzenia Informacje, o których mowa w ust. 1, sporządza się za okresy wskazane w żądaniu naczelnika urzędu skarbowego i przekazuje w terminie 30 dni od dnia doręczenia żądania.
Rozporządzenie zawiera również sformalizowany wzór informacji, o których mowa powyżej (ORD-TK).
Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 31.03.2009 r., I OSK 440/08 starał się określić rolę i sposób wykorzystania art. 82 § 1 pkt 1 o.p. w praktyce.
Jak wyjaśnia NSA przepis art. 82 § 1 pkt 1 o.p. nie może stanowić podstawy prawnej do ubiegania się przez organ podatkowy udzielenia informacji podatkowej w toku postępowania podatkowego nie tylko z racji niezamieszczenia go przez ustawodawcę poza przepisami działu IV ustawy – Ordynacja podatkowa, ale także dlatego, że obowiązki nałożone na różne podmioty w przepisach art. 82-86 o.p. mają inny charakter (...) nie ma żadnego związku (krzyżowania) pomiędzy art. 82 § 1 pkt 1 a art. 182 § 2 o.p. Oba te przepisy normują bowiem różne instytucje prawa podatkowego. Jedynie informacje podatkowe z art. 82 § 1 pkt 1 o.p. mogą być wykorzystywane w postępowaniu jako dowód w sprawie oraz porównywane i uzupełniane.
Odnosząc powyższe regulacje i wyjaśnienia do przedstawionej przez Państwa sytuacji wskazać należy, że obowiązkiem objęte są wszelkie umowy podlegające regulacjom cywilnoprawnych i prawa pracy mogące mieć wpływ na powstanie obowiązku podatkowego lub wysokość zobowiązania podatkowego.
Moim zdaniem będą one obejmowały także tzw. umowy nienazwane, które wprawdzie nie są wprost uregulowane ani w kodeksie cywilnym, ani w innych aktach prawnych porządku krajowego (a od 1 stycznia 2005 r. również w PECL, tj. Europejskim Prawie Kontraktów).
Do umów nienazwanych zawieranych na terenie RP zastosowanie będą jednak miały, co do zasady, ogólne normy prawa cywilnego dotyczące czynności prawnych i umów jak też można stosować analogiczne przepisy regulujące najbardziej zbliżony (podobny) typ umowy nazwanej, zawarte w k.c.
Wątpliwości może budzić fakt czy obowiązkiem określonym w art. 82 § 1 pkt 1 o.p. będą objęte także umowy zawierane poza terytorium RP, do których nie będą miały zastosowania przepisy krajowe kodeksu cywilnego i kodeksu pracy.
W przepisach podatkowych brak jest regulacji, które pozwoliłyby jednoznacznie odpowiedzieć na to pytanie. W art. 82 § 1 pkt 1 o.p. jest mowa o stosunkach cywilnoprawnych albo z prawa pracy mogących mieć wpływ na powstanie obowiązku podatkowego lub wysokość zobowiązania podatkowego osób lub jednostek, z którymi zawarto umowę.
Ponieważ jednak do oceny czy zawarta umowa (na gruncie przepisów polskich jak też innego ustawodawstwa) wpływa na powstanie obowiązku podatkowego leży przede wszystkim po stronie urzędu moim zdaniem należałoby uznać, że obowiązek dotyczy wszystkich umów.
Artur Kowalski, autor współpracuje z publikacją Vademecum Doradcy Podatkowego
Odpowiedzi udzielono 4.04.2017 r.
Jak interpretować umowy z art. 82 § 1 pkt 1 Ordynacji podatkowej?
Pytanie pochodzi z publikacji Vademecum Doradcy PodatkowegoJak interpretować umowy z art. 82 1 pkt 1 Ordynacji podatkowej?
