Najpopularniejsze polskie ulgi dla inwestorów, w tym Polska Strefa Inwestycji (Specjalne Strefy Ekonomiczne) i ulga na działalność badawczo-rozwojową B+R, mogą już niedługo stracić na atrakcyjności. Przyczyną jest planowane od 2025 r. wprowadzenie globalnego podatku wyrównawczego (Pillar II), który obejmie grupy o skonsolidowanych przychodach ponad 750 mln euro rocznie. Jeśli efektywny poziom opodatkowania (ETR) spadnie poniżej 15 proc., inwestor zapłaci podatek wyrównawczy.
Obawy przedsiębiorców potwierdza samo Ministerstwo Finansów, które przyznaje w uzasadnieniu do ustawy, że podatek wyrównawczy może „zneutralizować” pozytywny efekt preferencji. - Może to spowodować spadek atrakcyjności inwestycyjnej Polski i w efekcie spadek bezpośrednich inwestycji zagranicznych – ocenia MF.
Zmiany nie tylko dla gigantów
Przedsiębiorcy apelują o wprowadzenie zmian, by zapobiec utracie inwestycji.
- Niestety, obawiamy się, że - mimo iż globalny podatek wyrównawczy dotyczy, co do zasady, największych koncernów – może mieć negatywny wpływ na całą gospodarkę. Podatek ten, obok wzrostu cen energii elektrycznej i wzrostu kosztów pracy, może doprowadzić do odpływu inwestycji, zarówno tych planowanych, jak i obecnych. Dotychczas Polska przyciągała inwestorów ulgami polegającymi albo na zwolnieniu z podatku (PSI/SSE) albo na jego obniżeniu (m.in. ulga B+R i IP Box). Globalny podatek wyrównawczy zmieni warunki. Jego konstrukcja polega w uproszczeniu na tym, że przedsiębiorstwo, które z jednej strony obniży podatek dzięki uldze, z drugiej strony będzie musiało go dopłacić, by efektywna stawka wyniosła 15 proc. W efekcie ulgi, zamiast zachęcać, mogą zniechęcać inwestorów – mówi Przemysław Pruszyński, doradca podatkowy, dyrektor Departamentu Podatkowego Konfederacji Lewiatan.
Czytaj też w LEX: Kondej Mikołaj, Stępień Michał, Globalny podatek minimalny. O istocie filaru II międzynarodowej reformy podatkowej z perspektywy UE >
Zaznacza, że Ministerstwo Finansów zaproponowało co prawda pewne rozwiązania w projekcie wdrażającym Pillar II, ale to nie wystarczy. Rząd powinien jak najszybciej opracować mechanizmy, które pozwolą utrzymać atrakcyjność polskiego systemu podatkowego. Jest to możliwe do przeprowadzenia zgodnie z zasadami globalnego podatku wyrównawczego, ale wymaga zmiany konstrukcji polskich ulg.
- Zauważamy, że już teraz przewagę zyskują te kraje, które w większym stopniu oferują inwestorom zachęty oparte o granty i dopłaty. Zachęty finansowe nie wpływają bowiem na kalkulację globalnego podatku wyrównawczego tak bardzo jak ulgi – mówi Przemysław Pruszyński.
Czytaj też w LEX: Laskowska Monika, Czy GloBE to tylko ulepszone CFC? >
Konieczne zmiany w ulgach podatkowych
Grzegorz Kuś, doradca podatkowy, dyrektor w PwC, zwraca uwagę, że Pillar II przewiduje szereg mechanizmów łagodzących negatywne skutki globalnego podatku wyrównawczego. Ustawodawca musi jednak rozważyć zmiany w ulgach podatkowych.
- Byłbym daleki od stwierdzenia, że Polska straci atrakcyjność inwestycyjną. Po pierwsze, decydują o tym nie tylko podatki, a po drugie, inne kraje także wdrożą zasady Pillar II. Niemniej jednak sposoby implementacji Pillar II mogą się różnić w poszczególnych krajach i na tym polu kraje te będą rywalizować o inwestycje. Nowa globalna konkurencja opiera się w dużej mierze na umiejętnym uzupełnianiu mechanizmów podatkowych mechanizmami grantowymi, które co do zasady nie wpływają na podatek wyrównawczy w takim stopniu jak ulgi. Przed Polską stoi więc wyzwanie, czy zostajemy przy mechanizmach opartych o preferencje podatkowe, czy budujemy nowe rozwiązania w oparciu o granty i dotacje. Należy przy tym pamiętać, że niektóre granty są limitowane przepisami UE o pomocy publicznej. Na razie w projekcie nie ma szczegółowych regulacji dotyczących ulg podatkowych, a z zapowiedzi MF wynika, że prawdopodobnie zostaną wprowadzone w dalszej kolejności – mówi Grzegorz Kuś, doradca podatkowy, dyrektor w PwC Polska.
Wyjaśnia, że polskie ulgi inwestycyjne (w tym Polska Strefa Inwestycji i ulga B+R) z uwagi na swój charakter wpływają niekorzystnie na obliczenie podatku wyrównawczego. By to zmienić, należy przekształcić te ulgi w taki sposób, by miały charakter kwalifikowanych zwrotnych ulg podatkowych lub kwalifikowanych zbywalnych ulg podatkowych. Kwalifikowaną zwrotną ulgą (kredytem podatkowym) jest ulga wypłacana w formie gotówkowej lub ekwiwalentu w ciągu 4 lat od nabycia uprawnienia do otrzymania ulgi przez dany podmiot. Z kolei kwalifikowana zbywalna ulga daje – w uproszczeniu – możliwość sprzedaży nadwyżki.
Czytaj też w LEX: Prace badawczo-rozwojowe w księgach rachunkowych >
Pytanie o zakres zmian
Według ekspertów rozwiązanie dotychczas zaproponowane przez MF, to za mało.
Obecnie najważniejszym mechanizmem zabezpieczającym przed dopłatą podatku będzie tzw. substrat osobowo-majątkowy (substance based income exclusion). To preferencja dla realnej działalności biznesowej, jak np. przemysł czy centra usług wspólnych. Przy wyliczeniu wartości substratu uwzględnia się koszty pracownicze i wartość poniesionych nakładów inwestycyjnych na rzeczowe środki trwałe. Ta wartość będzie odejmowana od dochodu wyliczonego na potrzeby kalkulacji podatku minimalnego, a więc obniży ETR. Problem w tym, że preferencja będzie ograniczana w czasie, co oznacza konieczność wprowadzenie innych rozwiązań.
- Moim zdaniem funkcjonujące w Polsce ulgi można przekształcić w taki sposób, by z perspektywy Pillar II miały charakter zwrotny albo zbywalny. Powstaje przy tym pytanie, czy możemy zmodyfikować ulgi tylko dla największych podmiotów, bo ich dotyczyć będzie globalny podatek wyrównawczy, zostawiając dla mniejszych dotychczasowe zasady. Wydaje się, że nie, gdyż takie zróżnicowanie narusza zasady konkurencji. To oznacza, że zmiany będą dotyczyć wszystkich podatników – wskazuje Grzegorz Kuś.
![CIT. Komentarz. Podatki i rachunkowość [PRZEDSPRZEDAŻ] ebook](/gfx/prawopl/_thumbs/produkty_foto/81698/978-83-8358-493-5_,mXqL62OeqFTLkrXdmIyYmw.jpg)
Trudno będzie uniknąć dopłaty
Rafał Kosiń, partner w WTS&SAJA zaznacza, że ani Dyrektywa Rady (UE) 2022/2523 w sprawie globalnego podatku wyrównawczego, ani projekt polskiej ustawy implementujący przepisy dyrektywy, nie przewidują regulacji, które wyłączałyby stosowanie przepisów o globalnym podatku wyrównawczym lub istotnie ograniczały obowiązek jego dopłaty w przypadku podmiotów prowadzących działalność w SSE/PSI oraz korzystających z innych ulg przewidzianych w ustawie o CIT.
- Jedynym realnym złagodzeniem wydaje się wyłączenie z tytułu tzw. substratu majątkowo-osobowego. Jednak w wielu przypadkach w bardzo ograniczonym stopniu pozwoli to na zmniejszenie podatku do dopłaty, w szczególności dla podmiotów działających w SSE/PSI - mówi Rafał Kosiń.
Olga Rybak, menedżer w WTS&SAJA wyjaśnia, że Ministerstwo Finansów zdaje sobie sprawę z negatywnego wpływu regulacji o globalnym podatku minimalnym na podmioty korzystające z zachęt i ulg podatkowych. Równocześnie z pracami nad projektem prowadzone są prace mające na celu przemodelowanie dotychczas funkcjonujących zachęt i ulg podatkowych, tak aby spółki efektywnie mogły skorzystać z przyznanych im preferencji.
- Na ten moment nie wiadomo jednak, czy ewentualne zmiany w zakresie ulg podatkowych będą dotyczyły wyłącznie podmiotów objętych regulacją o globalnym podatku minimalnym, czy wszystkich podmiotów korzystających z ulg i zachęt podatkowych - mówi Olga Rybak.
Zobacz też procedury w LEX:
Ulga na działalność badawczo-rozwojową - CIT >
Ulga na działalność badawczo-rozwojową - PIT >
Doradcy podatkowi proponują rozwiązanie
Rozwiązanie, które pomogłoby ograniczyć negatywne skutki globalnego podatku wyrównawczego dla polskich ulg, zaproponowała Krajowa Rada Doradców Podatkowych (KRDP), zgłaszając uwagi do projektu ustawy. Chodzi w skrócie o zmianę ulgi PSI w taki sposób, "aby podatnik samodzielnie decydował ile zużyje ulgi w danym roku, aby mógł w domyśle zapłacić tyle CIT, aby już nie być zobowiązanym do zapłacenia podatku wyrównawczego, jednocześnie nie tracąc dostępnej puli pomocy". Podobny mechanizm mógłby dotyczyć ulgi B+R. Zdarza się bowiem, że podmioty całkowicie kompensują swój CIT tą ulgą.
-Wprowadzenie indywidualnego miarkowania poziomu wykorzystania ulgi połączone z wydłużeniem okresu do takiego rozliczenia mogłoby wyhamować negatywny wpływ Filaru 2 na tą ulgę. Niezależnie od powyższego należałoby rozstrzygnąć, np. w formie uzasadnienia do nowelizacji, w jaki sposób traktować rozliczenie „nadmiaru” ulgi B+R z zaliczkami na PIT od pracowników twórczych - wskazał Tomasz Rolewicz, przewodniczący Komisji Prawnej, Współpracy z Organami Państwa Krajowej Rady Doradców Podatkowych.
Zobacz też w LEX:
CIT - przegląd projektów rozporządzeń i ustaw >
PIT - przegląd projektów rozporządzeń i ustaw >
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
