Nawet 50 tysięcy złotych kary mogą zapłacić osoby i firmy, które świadczą usługi doradztwa podatkowego bez wymaganych uprawnień. Dla niewielkiego biura rachunkowego to duża kwota. Problemem, jak się okazuje, nie jest jednak zła wola księgowych i wchodzenie w cudze kompetencje, ale treść ustawy o doradztwie podatkowym i nieprecyzyjny zakres usług, które mogą świadczyć tylko doradcy podatkowi.
Zakres doradztwa w ustawie o doradztwie podatkowym
Stosownie do treści przepisu art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 5 lipca 1996 r. o doradztwie podatkowym czynności doradztwa podatkowego obejmują:
- udzielanie podatnikom, płatnikom i inkasentom, na ich zlecenie lub na ich rzecz, porad, opinii i wyjaśnień z zakresu ich obowiązków podatkowych i celnych oraz w sprawach egzekucji administracyjnej związanej z tymi obowiązkami,
- prowadzenie, w imieniu i na rzecz podatników, płatników i inkasentów, ksiąg rachunkowych, ksiąg podatkowych i innych ewidencji do celów podatkowych oraz udzielanie im pomocy w tym zakresie,
- sporządzanie, w imieniu i na rzecz podatników, płatników i inkasentów, zeznań i deklaracji podatkowych lub udzielanie im pomocy w tym zakresie,
- reprezentowanie podatników, płatników i inkasentów w postępowaniu przed organami administracji publicznej i w zakresie sądowej kontroli decyzji, postanowień i innych aktów administracyjnych w sprawach wymienionych w pkt 1,
- wykonywanie niezależnego audytu funkcji podatkowej, o którym mowa w art. 20 zo par. 1 ordynacji podatkowej.
Zobacz w LEX: Biuro rachunkowe a doradztwo podatkowe – jakie czynności są zastrzeżone tylko dla doradcy podatkowego? - szkolenie online >
Dr hab. Stanisław Hońko, prof. Uniwersytetu Szczecińskiego, wiceprezes Zarządu Głównego Stowarzyszenia Księgowych w Polsce, zwraca uwagę, że do czynności doradztwa podatkowego, zastrzeżonych wyłącznie do doradców podatkowych, zalicza się udzielanie porad, opinii i wyjaśnień z zakresu m.in. obowiązków podatkowych. W jego ocenie te zapisy są bardzo ogólnikowe.
- W konsekwencji mogą być zbyt szeroko interpretowane - za doradztwo można uznać udzielanie jakichkolwiek porad. Nie określa się bowiem, czy czynnością zastrzeżoną dla doradców podatkowych są jedynie sprawy złożone, jak na przykład opracowanie strategii podatkowej przedsiębiorcy. Brakuje również wyjaśnienia, czy chodzi o porady udzielane pisemnie, w postaci sformalizowanej. Z przepisów nie wynika wprost, czy czynnością zastrzeżoną jest prowadzenie bieżącego doradztwa, niezbędnego do prawidłowego prowadzenia ksiąg podatkowych. Nie wiadomo również, czy ograniczenie dotyczy odrębnej usługi doradztwa, czy mieszczącej się w granicach niezbędnych do rzetelnego prowadzenia ksiąg podatkowych – tłumaczy Stanisław Hońko.
Zobacz również: Dr hab. Hońko: Podatki są ważną częścią pracy księgowych, ale nie jedyną >>
Czynności księgowe to nie jest doradztwo
Z interpretacji ogólnej dotyczącej m.in. kwestii zwolnienia biur rachunkowych z VAT z 2015 r. (PT3.8101.2.2015.AEW.16) wynika, że doradztwem nie są czynności księgowe, polegające na prowadzeniu ksiąg i ewidencji podatkowych ani sporządzanie deklaracji i zeznań podatkowych. Stanowisko MF odwołuje się tu do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 2007 r. (sygn. akt K 42/05). Na przywołaną interpretację i wyrok, częściowo nieaktualne z uwagi na deregulację usługowego prowadzenia ksiąg, często powołują się doradcy podatkowi.
- Nie mogę się jednak zgodzić ze stwierdzeniem, że prowadzenie ksiąg rachunkowych i sporządzenie deklaracji podatkowych czy jpk, jest czynnością czysto techniczną. To sprowadzanie księgowych do roli bezmyślnych wklepywaczy, zupełnie nieprzystające do wymagań stawianych księgowym przez pracodawców czy klientów. Klienci biur rachunkowych płacą za spokój, oczekując kompleksowej usługi, sprowadzającej się do zgodnego z prawem rozliczenia przedsiębiorcy z jego obowiązków publicznoprawnych – podkreśla Stanisław Hońko.
Czytaj w LEX: Przechowywanie dokumentacji podatkowej klienta przez biuro rachunkowe (doradcę podatkowego) po zakończeniu roku podatkowego >
Gdzie jest granica między księgowością a doradztwem
Czy da się w takim razie jasno postawić granicę, gdzie kończy się księgowość a zaczyna doradztwo? - To trudne zadanie. Tymczasowym rozwiązaniem może być opracowanie katalogu czynności zastrzeżonych dla doradców podatkowych. Nie będzie on co prawda miał żadnej mocy prawnej – będzie zbiorem dobrych praktyk. Byłoby jednak źle, gdyby taki katalog powstał bez konsultacji ze środowiskiem biur rachunkowych. Bez takich konsultacji katalog ten byłby jednostronny – zauważa Stanisław Hońko.
Tego samego zdania jest również dr Monika Król-Stępień, partner w firmie audytorskiej Quatro i wiceprezes Stowarzyszenia Księgowych w Polsce, oddział Dolnośląski. - Obowiązujące przepisy powodują, że trudno znaleźć granicę, w którym miejscu kończy pomoc, odpowiedź na pytanie, przekazanie informacji, a gdzie się zaczyna doradztwo – podkreśla. Tłumaczy również, że osobiście nie zna przypadków z praktyki, aby biura rachunkowe podejmowały się niedozwolonych czynności jak reprezentowanie podatników, płatników i inkasentów w postępowaniu przed organami administracji publicznej i w zakresie sądowej kontroli decyzji, postanowień i innych aktów administracyjnych czy wykonywanie niezależnego audytu funkcji podatkowej.
Prof. Mariański: Urzędy tolerują podszywanie się pod doradców podatkowych >>
Coraz więcej samozwańczych doradców podatkowych >>
- Natomiast istnieje problem z punktem 1 art. 2 ust. 1 ustawy o doradztwie podatkowym. Wynika z niego, że udzielanie podatnikom, płatnikom i inkasentom, na ich zlecenie lub na ich rzecz, porad, opinii i wyjaśnień z zakresu ich obowiązków podatkowych i celnych oraz w sprawach egzekucji administracyjnej związanej z tymi obowiązkami, jest zastrzeżone wyłącznie dla doradców podatkowych – wskazuje dr Monika Król-Stępień.
Czytaj w LEX: Raportowanie schematów podatkowych przez biura rachunkowe >
Istotą sporu jest zatem znalezienie różnicy między udzieleniem pomocy w zakresie prowadzenia ksiąg i ewidencji oraz sporządzania deklaracji a udzielaniem porad i opinii.
Czytaj w LEX: Umowa o doradztwo podatkowe i skutki jej niewykonania >
Na podstawie obowiązujących przepisów trudno więc jednoznacznie stwierdzić, czy np. przesłanie do klienta odpowiedzi na maila, ze wskazaniem aktualnego stanu prawnego w interpretacjach podatkowych czy orzecznictwie sądowym, stanowi jeszcze pomoc, czy już doradztwo? Podobnie – czy poinformowanie klienta o zmieniających się przepisach czy przesłanie wskazówek, jak przygotować się do np. wdrożenia JPK.
![Przegląd Podatkowy - Nr 12/2020 [356]](/gfx/prawopl/_thumbs/produkty_foto/22403/0867-7514_356,mXqL62OeqFTLkrXdmIyYmw.jpg)
Cena promocyjna: 56.25 zł
|Cena regularna: 75 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 56.25 zł
Nie ma spraw łatwych i trudnych
Prezydium Krajowej Rady Doradców Podatkowych w swoim stanowisku tłumaczy, że rada podjęła decyzje o złożeniu zawiadomienia o możliwości popełnienia przestępstwa ściganego z urzędu, jedynie w stosunku do tych podmiotów nie posiadających odpowiednich uprawnień, co do których, miała udokumentowane wykonywanie przez nie czynności doradztwa podatkowego, bądź też tych, które oferują ich wykonywanie poprzez m.in. umieszczenie konkretnych zapisów na swoich stronach internetowych, bądź w ofertach kierowanych do klientów. Prezydium zapewnia, że nie decydowano się natomiast na składanie zawiadomień w przypadkach, gdy materiał dotyczący danego podmiotu budził jakiekolwiek wątpliwości, co do możliwości wskazania twardych podstaw naruszenia prawa.
Zobacz również: 60 wniosków do prokuratury za nielegalne doradztwo podatkowe >>
Prezydium KRDP tłumaczy również, że wszelkie czynności podjęte przez radę mają na celu ochronę porządku prawnego, w tym wyeliminowanie z obrotu gospodarczego nieuczciwych podmiotów, które działają na szkodę doradców podatkowych, podatników, państwa, a także biur rachunkowych wykonujących w sposób uczciwy i rzeczowy czynności niezastrzeżone dla podmiotów uprawnionych. Doradcy podkreślają, że liczba dotychczas wytypowanych podmiotów, które wykonują czynności doradztwa w sposób nieuprawniony, pomimo że jest duża, stanowi jedynie mały procent wszystkich firm działających na rynku. Tłumaczą również, że jest to efekt dotychczasowego braku zainteresowania organów ścigania tym zjawiskiem oraz ogólnego przyzwolenia na takie działania, co z kolei wynika z braku umiejętności rozróżnienia czynności doradztwa podatkowego od pozostałych aktywności gospodarczych, które nie podlegają ochronie prawnej.
Czytaj w LEX: Podnoszenie kwalifikacji zawodowych przez doradców podatkowych >
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
