Niedawna interpretacja podatkowa (nr 0111-KDIB2-2.4015.140.2021.1.MM) dotyczyła przypadku, w którym ojciec przekazał synowi pieniądze. Środki nie były przekazane przelewem, lecz w gotówce. Ojciec wpłacił je jednak bezpośrednio na rachunek bankowy syna, wskazując, że wpłata stanowi wykonanie umowy darowizny. W terminie sześciu miesięcy od dnia wpływu pieniędzy na konto, syn miał zgłosić właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego nabycie środków pieniężnych. Wątpliwości podatnika dotyczyły możliwości skorzystania ze zwolnienia z podatku od spadków i darowizn dla najbliższej rodziny.
Czytaj w LEX: Krywan Tomasz, Zwolnienie od podatku od spadków i darowizn nabycia rzeczy lub praw majątkowych przez osoby z rodziny >
Najbliższa rodzina nie płaci podatku
Przypomnijmy - obowiązek zapłacenia podatku od spadków i darowizn zależy od dwóch podstawowych kwestii. Ważne jest po pierwsze – kto komu darowiznę lub spadek przekazuje, po drugie – jaka jest wartość prezentu czy spadku. Przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn dzielą bowiem podatników na kilka grup.
Zobacz procedurę w LEX: Darowizny dla najbliższych zwolnione od podatku >
Jedną z nich jest tzw. grupa zerowa. Przepisy zaliczają do niej najbliższą rodzinę (małżonkę, małżonka, dzieci, wnuków, rodziców, dziadków, pasierba, pasierbicę, rodzeństwo, ojczyma i macochę). Może być ona zwolniona z konieczności zapłacenia podatku od spadków i darowizn po spełnieniu dwóch warunków. Pierwszym jest zgłoszenie otrzymania darowizny do urzędu skarbowego w ciągu pół roku. Drugim jest udokumentowanie otrzymania pieniędzy dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym. Zasada ta wynika z art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn.
Zobacz procedurę w LEX: Ziółkowski Paweł, Nieujawnione źródła przychodu >
Zobacz również: Darowizna pieniędzy w gotówce bez prawa do zwolnienia z podatku >>
Warunki konieczne do spełnienia, by nie płacić podatku od spadków i darowizn
Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w najnowszej interpretacji stwierdził jednoznacznie, że przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn nie wymagają, by otrzymanie środków pieniężnych musiało nastąpić w drodze przelewu bankowego. Istotne jest bowiem właściwe udokumentowanie otrzymania środków pieniężnych dowodem przekazania na rachunek nabywcy. Tym samym, darowizna środków pieniężnych poprzez wpłatę gotówki przez darczyńcę na rachunek nabywcy również będzie dopuszczalna, o ile zostanie właściwie udokumentowana. Organ podatkowy zaznaczył, że fundamentalne znaczenie ma identyfikacja stron umowy, czyli udokumentowanie kto faktycznie dokonał wpłaty na rachunek nabywcy.
- To korzystne stanowisko, zalecałabym jednak ostrożność – przestrzega w rozmowie z Prawo.pl Izabela Rutkowska, doradca podatkowy, wspólnik w kancelarii Savior Legal&Tax.
Ekspertka przypomina, że do tej pory skarbówka twierdziła, że do skorzystania z prawa do zwolnienia, najbliższa rodzina pieniądze musi przekazywać przelewem. Zdaniem naszej rozmówczyni, ustawodawca powinien zmienić brzmienie treści art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn, bo wątpliwości w tym zakresie istnieją już od kilku lat, a najnowsza interpretacja jeszcze je potęguje.
Cena promocyjna: 179.1 zł
|Cena regularna: 199 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 149.25 zł
Skrajnie różne podejście do darowizn gotówkowych
Jednoznacznego podejścia do darowizn gotówkowych nie mogą wypracować także sądy administracyjne. - Sądy za każdym razem mówią jednak coś innego. Raz twierdzą, że musi być przelew, innym razem, że wystarczy gotówka, ale trzeba ją wpłacić do banku. Przepisy wymagają pilnej poprawy – punktuje Izabela Rutkowska.
Z wyroku WSA w Łodzi (sygn. akt I SA/Łd 861/19) wynika na przykład, że w przypadku otrzymania od najbliższej rodziny środków pieniężnych w gotówce, dla zastosowania zwolnienia z podatku od spadków i darowizn, wystarczające jest wpłacenie otrzymanych w tej formie pieniędzy samodzielnie (przez otrzymującego darowiznę) na własny rachunek bankowy. WSA w Gliwicach w wyroku sygn. akt I SA/Gl 1570/19 doszedł jednak do innego wniosku. Sąd stwierdził, że aby skorzystać ze zwolnienia z podatku od spadków darowizn przewidzianego dla najbliższej rodziny, pieniądze muszą być przekazane za pośrednictwem banku na konto obdarowanego i zgłoszone w ciągu sześciu miesięcy. Co także istotne, wpłata musi być dokonana przez darczyńcę, a nie inną osobę. Zdaniem gliwickiego WSA, wykonanie umowy darowizny następuje w chwili, gdy obdarowany otrzymuje pieniądze w gotówce. To w tym momencie powstaje obowiązek podatkowy w podatku od spadków i darowizn. Tym samym nie można skorzystać ze zwolnienia z podatku, nawet po spełnieniu pozostałych warunków przewidzianych dla darowizn w kręgu najbliższej rodziny.
Czytaj w LEX: Kowalski Radosław, Jak uniknąć zapłaty podatku od darowizn na przykładach? >
Przepis o zwolnieniu z podatku wymaga pilnej zmiany
- Przekazanie na rachunek bankowy nabywcy należy rozumieć w ten sposób, że dowód ten dokumentuje dokonanie wpłaty lub przelewu środków pieniężnych, będących przedmiotem czynności prawnej darowizny. Nie musi być to przelew z rachunku darczyńcy na rachunek obdarowanego, ale wystarczy, że jest to wpłata na rachunek obdarowanego – tłumaczy Robert Smoczyński, radca prawny w kancelarii TLA. Ekspert zauważa jednak, że to pojęcie może być interpretowane wprost - na rachunek prowadzony dla nabywcy, lub może być interpretowane szeroko - na rachunek wskazany przez obdarowanego.
Zobacz linię orzeczniczą w LEX: Janczukowicz Krzysztof, Udokumentowanie darowizny pieniężnej od osoby najbliższej jako warunek zwolnienia z podatku >
Robert Smoczyński zwraca także uwagę, że ustawodawca zwolnił z opodatkowania darowizny dla najbliższych członków rodziny po zachowaniu pewnych warunków formalnych. - Jak możemy przypuszczać, jest to wyrazem szczególnego miejsca rodziny w kształtowaniu szeroko rozumianej polityki społeczno-gospodarczej państwa – dodaje nasz rozmówca.
Czytaj w LEX: Darowizny na rzecz członków rodziny jako sposób unikania opodatkowania >
Z tego chociażby powodu, przepis podatkowy dotyczący opodatkowania darowizn powinien być jasny i zrozumiały dla podatnika. Praktyka pokazuje jednak, że jest pełen pułapek, a organy podatkowe nie ułatwiają życia podatnikom.
- Orzecznictwo konfrontuje się z praktyką organów podatkowych przechylając raz szalę na korzyść podatników, raz na korzyść organów podatkowych. Budzi to frustrację i nie potrzebnie buduje barykady, które dzielą podatników i organy podatkowe – podkreśla ekspert.
Tym bardziej potwierdza to konieczność zmiany przepisu.
Zobacz również: Darowizna w gotówce – raz z podatkiem, raz bez >>
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
