- Razem z żoną mamy orzeczoną sądownie separację. Chcemy podzielić majątek i żona przekaże mi pewną kwotę pieniędzy. Czy będę miał prawo do skorzystania ze zwolnienia z podatku od spadków i darowizn, przysługującego dla najbliższej rodziny – z takim pytaniem zwrócił się do redakcji Prawo.pl Czytelnik.
Zwolnienie z podatku od spadków i darowizn dla najbliższej rodziny
Z przepisów wynika, że darowizna przekazywana w najbliższej rodzinie (tzw. grupie zerowej) może być zwolniona z konieczności zapłacenia podatku od spadków i darowizn - bez względu na jej wartość - po spełnieniu dwóch warunków. Są one określone w art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn. Pierwszym jest zgłoszenie otrzymania darowizny do urzędu skarbowego w ciągu pół roku. Drugim - udokumentowanie otrzymania pieniędzy przelewem lub przekazem. Do najbliższej rodziny - zaliczamy małżonkę, małżonka, dzieci, wnuki, rodziców, dziadków, pasierba, pasierbicę, rodzeństwo, ojczyma i macochę. Synowa czy zięć, z punktu widzenia podatków, najbliższą rodziną nie są. Co istotne, członkowie najbliższej rodziny nie muszą zgłaszać darowizny, jeśli jej wartość jest niższa niż 9637 zł. Jest to jednak limit pięcioletni.
Zobacz również:
Od niektórych spadków trzeba zapłacić podwójny podatek >>
Nie można udawać, że nie zauważyło się przelewu, by uniknąć podatku >>
Separacja a podatek od spadków i darowizn
Prawo do zwolnienia z podatku od spadków i darowizn przysługuje także małżonkom w separacji. Potwierdza to Arkadiusz Łagowski, doradca podatkowy, w rozmowie z Prawo.pl. Ekspert powołuje się także na interpretację podatkową nr ITPB2/436-181/12/TJ. Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy zwrócił w niej uwagę, że samo orzeczenie separacji nie oznacza ustania małżeństwa, a jego trwanie jest jedną z właściwości kształtujących tę instytucję. Prowadzi to do wniosku, że pomimo orzeczenia separacji małżonkowie mieszczą się w kręgu osób wskazanych w art. 4a ust. 1 ustawy. - W rezultacie stwierdzić więc należy, że w przypadku nabycia na podstawie testamentu spadku po mężu, z którym podatniczka pozostaje w separacji, po spełnieniu wszystkich wymaganych przepisami prawa warunków, w tym zgłoszenia w stosownym terminie właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego faktu nabycia, wnioskodawczyni będzie mogła skorzystać ze zwolnienia z opodatkowania, na podstawie art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn – napisał organ podatkowy.
Arkadiusz Łagowski zwraca uwagę, że interpretacja dotyczyły wprawdzie spadku, jednak takie zasady obowiązują również przy darowiznach.
Uwaga na darowizny gotówkowe
Uważać trzeba jednak na darowizny gotówkowe. Jednym z warunków do skorzystania ze zwolnienia jest udokumentowanie otrzymania pieniędzy dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym. I to pojęcie przekazania na rachunek nabywcy okazuje się najbardziej problematyczne.
- Przekazanie na rachunek bankowy nabywcy należy rozumieć w ten sposób, że dowód ten dokumentuje dokonanie wpłaty lub przelewu środków pieniężnych, będących przedmiotem czynności prawnej darowizny. Nie musi być to przelew z rachunku darczyńcy na rachunek obdarowanego, ale wystarczy, że jest to wpłata na rachunek obdarowanego – tłumaczy Robert Smoczyński, radca prawny w kancelarii TLA. Ekspert zauważa jednak, że to pojęcie może być interpretowane wprost - na rachunek prowadzony dla nabywcy, lub może być interpretowane szeroko - na rachunek wskazany przez obdarowanego.
Robert Smoczyński zwraca uwagę, że ustawodawca zwolnił z opodatkowania darowizny dla najbliższych członków rodziny po zachowaniu pewnych warunków formalnych. - Jak możemy przypuszczać, jest to wyrazem szczególnego miejsca rodziny w kształtowaniu szeroko rozumianej polityki społeczno-gospodarczej państwa – dodaje nasz rozmówca.
Z tego chociażby powodu, przepis podatkowy dotyczący opodatkowania darowizn powinien być jasny i zrozumiały dla podatnika. Praktyka pokazuje jednak, że jest pełen pułapek, a organy podatkowe nie ułatwiają życia podatnikom. - Orzecznictwo konfrontuje się z praktyką organów podatkowych przechylając raz szalę na korzyść podatników, raz na korzyść organów podatkowych. Budzi to frustrację i nie potrzebnie buduje barykady, które dzielą podatników i organy podatkowe – podkreśla ekspert. Chcąc skorzystać ze zwolnienia, na wszelki wypadek, darowizn pieniężnych nie przekazywać jednak w formie gotówkowej.
Dla fiskusa ważny jest przelew, nie gotówka
Darowizna pieniędzy w formie gotówki, zdaniem organów podatkowych, nie daje prawa do zwolnienia. Nie wystarczy też wpłata pieniędzy na własne konto bankowe.
Jakiś czas temu fiskus uznał również, że skoro środki pieniężne zostały przekazane wnioskodawczyni w formie gotówkowej, nawet w siedzibie banku, nie został jednak spełniony warunek dający prawo do zwolnienia. W takim przypadku nie ma bowiem możliwości udokumentowania otrzymania darowizny dowodem przekazania na rachunek bankowy nabywcy. Bez znaczenia są natomiast motywy, jakimi kierowały się strony darowizny decydując się na przekazanie darowizny w formie gotówki (interpretacja nr 0111-KDIB2-2.4015.50.2019.3.MZ). Co ważne, organy podatkowe ignorują jednak wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego (sygn. akt I FSK 1470/170), który uznał, że przekazywanie pieniędzy w formie gotówkowej nie ogranicza prawa do skorzystania ze zwolnienia. Sąd podkreślił w nim, że jeśli samo przekazanie darowizny jest oczywiste i nie pozostaje kwestią sporną, a otrzymane pieniądze następnie są wpłacane przez obdarowanego na konto bankowe, prawo do zwolnienia z podatku zostaje zachowane.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
