Pytanie pochodzi z publikacji Vademecum Doradcy Podatkowego

Jak prawidłowo powinien postąpić organ podatkowy gdy w trakcie prowadzonego postępowania w sprawie określenia wysokości podatku od nieruchomości pełnomocnik podatnika złożył wniosek o doręczanie wszelkiej korespondencji za pomocą środków komunikacji elektronicznej wskazując jednocześnie adres elektroniczny w postaci zwykłego adresu e-mail?

Organ podatkowy wydał postanowienie o odmowie doręczania korespondencji drogą elektroniczną, gdyż w świetle obowiązujących przepisów zwykły adres e-mail nie może być wykorzystany do zgodnego z prawem odbioru urzędowej korespondencji za pomocą środków komunikacji elektronicznej. Podatnik wydane postanowienie zaskarżył (mimo że na postanowienie nie przysługiwało zażalenie) twierdząc, że poprzez złożenie wniosku o doręczanie korespondencji drogą elektroniczną i podanie adresu e-mail spełnione zostały wszystkie przesłanki wynikające z art. 144a Ordynacji podatkowej. Podatnik stwierdził, że skoro organ podatkowy jest obowiązany posiadać elektroniczną skrzynkę podawczą to powinien przesłać na wskazany przez podatnika adres e-mail informację zawierającą adres elektroniczny, z którego podatnik może pobrać pismo i pod którym powinien dokonać potwierdzenia doręczenia pisma.

Czy stanowisko podatnika jest prawidłowe?

Jak w takiej sytuacji powinien postąpić organ podatkowy?

Odpowiedź:

Moim zdaniem nie można z obowiązujących przepisów wysnuć wniosku, że wymiana korespondencji w formie elektronicznej może następować tylko za pośrednictwem ePUAP. Wiem, że inny jest pogląd na tę sprawę administracji skarbowej.

Uzasadnienie:

Zgodnie z przepisami art. 144a ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) – dalej o.p. – doręczenie pism następuje za pomocą środków komunikacji elektronicznej w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną, jeżeli strona spełni jeden z następujących warunków:

1) złoży podanie w formie dokumentu elektronicznego przez elektroniczną skrzynkę podawczą organu podatkowego lub portal podatkowy;

2) wniesie o doręczenie za pomocą środków komunikacji elektronicznej i wskaże organowi podatkowemu adres elektroniczny;

3) wyrazi zgodę na doręczanie pism za pomocą środków komunikacji elektronicznej i wskaże organowi podatkowemu adres elektroniczny.

Strona ma prawo do rezygnacji z doręczania pism za pomocą środków komunikacji elektronicznej. W takim przypadku organ podatkowy doręcza pismo w sposób określony dla pisma w formie innej niż forma dokumentu elektronicznego.

Z przepisów wynikają zatem warunki, po spełnieniu których można (należy) dokonywać doręczeń pism w formie elektronicznej.

Jednym z warunków jest m.in. to, żeby strona postępowania „wniosła o doręczenie za pomocą środków komunikacji elektronicznej i wskazała organowi podatkowemu adres elektroniczny”.

Z przepisu art. 3f o.p. wynika jednocześnie, że identyfikacja podatników, płatników, inkasentów, ich następców prawnych oraz osób trzecich na portalu podatkowym następuje przez zastosowanie kwalifikowanego certyfikatu przy zachowaniu zasad przewidzianych w ustawie z dnia 18 września 2001 r. o podpisie elektronicznym (Dz. U. z 2013 r. poz. 262) lub przez zastosowanie profilu zaufanego ePUAP w rozumieniu art. 3 pkt 15 ustawy z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne (Dz. U. z 2013 r. poz. 235 oraz z 2014 r. poz. 183).

Moim zdaniem nie można z obowiązujących przepisów wysnuć wniosku, że wymiana korespondencji w formie elektronicznej może następować tylko za pośrednictwem ePUAP. Wiem, że inny jest pogląd na tę sprawę administracji skarbowej.

Jak wskazuje się w literaturze przedmiotu „Aktualne brzmienie art. 144a o.p. obliguje organ podatkowy do doręczania pism za pomocą środków komunikacji elektronicznej i nie pozostawia w tym zakresie miejsca na uznanie organowi podatkowemu. Obowiązek ten pojawia się jednak wyłącznie po uprzednim wyrażeniu zgody przez stronę postępowania podatkowego.

Wątpliwości budzi kwestia odmowy przez organ podatkowy doręczenia pisma za pomocą środków komunikacji elektronicznej. W literaturze dopuszcza się takie sytuacje, jednakże wskazuje się, że mogą one mieć miejsce wyjątkowo. W szczególności z sytuacją taką można mieć do czynienia w przypadku, gdy strona żąda doręczenia pisma w tej formie, jednakże nie obowiązują jeszcze rozwiązania normatywne regulujące kwestie techniczne i organizacyjne w zakresie doręczania pism w formie elektronicznej. Odmowa doręczania pism za pomocą środków komunikacji elektronicznej powinna nastąpić w formie postanowienia, na które nie przysługuje zażalenie.

Konsekwencją niezastosowania się organu podatkowego do wniosku strony o doręczanie pism za pomocą środków komunikacji elektronicznej może być nieskuteczność czynności doręczenia pisma w formie tradycyjnej – papierowej” (P. Pietrasz, Komentarz do art. 144(a) ustawy - Ordynacja podatkowa).

Adam Bartosiewicz, autor współpracuje z publikacją Vademecum Doradcy Podatkowego

Odpowiedzi udzielono 4 listopada 2014 r.