Państwowy Inspektor Sanitarny obciąża firmę zajmującą się rozprowadzaniem wody w drodze decyzji kosztem badań wody w przypadku gdy podczas przeprowadzonych przez stację epidemiologiczną czynności zostanie stwierdzone naruszenie wymagań higienicznych i zdrowotnych.
Czy opłatę taką można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów?
Opłaty za przeprowadzenie przez Państwową Inspekcję Sanitarną badań wody w ramach bieżącego nadzoru sanitarnego, w toku których stwierdzono uchybienia, mogą stanowić koszty podatkowe. Nie są to bowiem opłaty zaliczane do grzywien, kar pieniężnych czy do opłat o charakterze sankcyjnym, które byłyby wyłączone z kosztów podatkowych.
Zasadą jest, iż organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej za badania laboratoryjne oraz inne czynności wykonywane w związku ze sprawowaniem bieżącego i zapobiegawczego nadzoru sanitarnego pobierają się opłaty w wysokości kosztów ich wykonania. Opłaty te ponosi podmiot obowiązany do przestrzegania wymogów sanitarnych (art. 36 ust. 1 ustawy z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej, tekst jedn.: Dz. U. z 2006 r. Nr 122, poz. 851 z późn. zm.) - dalej u.p.i.s. Opłat za czynności i badania prowadzone w ramach bieżącego nadzoru sanitarnego nie pobiera się jednak w przypadku, jeżeli w wyniku badań nie stwierdzono naruszenia tych wymagań (art. 36 ust. 2 u.p.i.s.).
Wydatki na poczet opłat za przedmiotowe badania mają więc charakter opłat za świadczenie ekwiwalentne, nie stanowią zaś kary bądź podobnego środka o administracyjnym charakterze sankcyjnym. Przedmiotowe badania sanitarne są również obowiązkowe dla podmiotów objętych nadzorem sanitarnym, nadzorem takim zaś objęte są w szczególności podmioty dostarczające wodę do spożycia (art. 4 ust. 1 pkt1 u.p.i.s.).
Opłaty te posiadają więc związek przyczynowo-skutkowy z przychodem, stanowią bowiem koszty pośrednie prowadzonej działalności (art. 15 ust. 1 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn. zm.) - dalej u.p.d.o.p. Nie sposób bowiem prowadzić działalności w zakresie produkcji i obrotu wodą do spożycia nie podlegając nadzorowi i kontroli inspekcji sanitarnej. Niektóre jednak koszty wyłączone zostały z kosztów podatkowych, w szczególności dotyczy to kosztów o charakterze sankcyjnym i niektórych opłat (art. 16 ust. 1 u.p.d.o.p.). W przepisie tym nie wymienione zostały jednak opłaty za badania przeprowadzone przez Państwową Inspekcję Sanitarną. W szczególności przedmiotowe opłaty nie mogą zostać zaliczone do grzywien i kar pieniężnych orzeczonych w postępowaniu karnym, karnym skarbowym, administracyjnym i w sprawach o wykroczenia (art. 16 ust. 1 pkt 18 u.p.d.o.p.), stanowią one bowiem nie karę, a zwrot kosztów badań laboratoryjnych.

Ustawa podatkowa jednak wyłącza z kosztów uzyskania przychodu niektóre opłaty o charakterze sankcyjnym (art. 16 ust. 1 pkt 54 u.p.d.o.p.). Opłaty, o których mowa w pytaniu nie mają charakteru sankcyjnego. Wykaz opłat o charakterze sankcyjnym został co prawda zawarty w Rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 7 lipca 2004 r. w sprawie wykazu opłat o charakterze sankcyjnym (Dz. U. Nr 161, poz. 1682 z późn. zm.). Zgodnie z § 1 pkt 1 tego rozporządzenia do opłat takich należą opłaty określone w art. 36 u.p.i.s. z wyłączeniem opłat, o których mowa w art. 36 ust. 3 i 3 u.p.i.s. Wykaz ten jednak sporządzony został na potrzeby stosowania ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2008 r. Nr 14, poz. 92 z późn. zm.) w wykonaniu delegacji ustawowej zawartej w art. 31 ust. 5 tej ustawy. Przytoczone rozporządzenie określa jedynie wykaz opłat sankcyjnych, z których zwolniony jest prowadzący zakład pracy chronionej lub zakład aktywności zawodowej. Rozporządzenie to nie stanowi więc przepisów prawa podatkowego.

Przedmiotowe opłaty za badania wody mogą więc być zaliczane do kosztów podatkowych spółki. Opłaty te mieszczą się w szeroko rozumianym pojęciu kosztów postępowania administracyjnego, ich zadaniem nie jest bowiem ukaranie kontrolowanego podmiotu, a zwrot organowi poniesionych w związku z uchybieniami kontrolowanego kosztów (por. wyrok WSA w Bydgoszczy z 14 lipca 2005 r., I SA/Bd 272/05). Podobne stanowisko zostało przedstawione m.in. w interpretacji Naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego w Gliwicach z 18 października 2004 r., IUS IPD1/2-423-17/2004).