Czy będzie zmiana przepisów ustawy o VAT dotyczących wykreślania podatników z rejestru?

Przepisy ustawy o podatku od towarw i usług dotyczące wykreślania podatnikw z rejestru nie godzą w interesy podatnikw VAT i są precyzyjne uważa Ministerstwo Finansw. Przepisy te nie naruszają rwnież prawa unijnego podkreśla resort finansw.

Podatnicy zgłaszają posłom, że przepisy ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 54, poz. 535 z późn. zm.) w zakresie wykreślania podatników z rejestru w świetle przepisu art. 96 ust. 9 ustawy o VAT są nieprecyzyjne i szkodzą podatnikom.

Zgodnie z art. 96 ust. 9 ustawy o podatku od towarów i usług naczelnik urzędu skarbowego ma prawo wykreślić podatnika z rejestru podatników VAT bez konieczności zawiadamiania o tym podatnika, jeżeli w wyniku podjętych czynności sprawdzających okaże się, że podatnik nie istnieje lub mimo podjętych udokumentowanych prób nie ma możliwości skontaktowania się z podatnikiem albo jego pełnomocnikiem. Ustawa nie precyzuje jednak, jakie działania powinny podejmować urzędy w ramach udokumentowanych prób kontaktu, ani też jak długo mają poszukiwać podatnika. Co więcej, w przypadku podjęcia przez urząd skarbowy decyzji o wykreśleniu podatnika z rejestru VAT, nie musi on wydawać w tej sprawie decyzji ani postanowienia oraz informować o tym fakcie podatnika.

Sprawa ta stała się przedmiotem interpelacji poselskiej (nr 9061) skierowanej do Ministra Finansów. W uzasadnieniu interpelacji wskazano, że obowiązujące obecnie przepisy są nieprecyzyjne, przez co godzą w interesy podatników. Dotyczy to przede wszystkim podmiotów, które zawiesiły działalność gospodarczą bez zawiadomienia o tym urzędu skarbowego, a także podmiotów nieprowadzących aktywnej działalności przed 1 maja 2004 r., które zgodnie z art. 157 ustawy o podatku od towarów i usług zostały z rejestru usunięte. Podmiot wykreślony z rejestru VAT traci prawo do wystawiania faktur, a także do odliczania VAT naliczonego z faktur zakupu. Przepisy te szkodzą nie tylko podatnikom, ale także współpracującym z nimi osobom. Ponadto, podatnicy chcący dokonać wpisu do rejestru VAT po uprzednim ich wykreśleniu zobowiązani są do wniesienia opłaty za potwierdzenie wpisu do rejestru. W interpelacji stwierdzono, że powyższe przepisy stoją również w sprzeczności z prawem unijnym, gdyż, według regulacji wspólnotowych, kategoria podatnika jest pojęciem obiektywnym, co oznacza, że podatnikiem staje się z chwilą rozpoczęcia działalności gospodarczej, a nie po uzyskaniu rejestracji podatkowej. Ministerstwo Finansów zobligowano do odpowiedzi na pytanie, czy planuje podjęcie prac nad zmianą przepisów ustawy o podatku do towarów i usług, zmierzających do doprecyzowania procedury wykreślania podmiotu z rejestru podatników VAT.

W odpowiedzi na interpelację Ministerstwo Finansów wskazało, że przepis art. 96 ust. 9 ustawy o podatku od towarów i usług dotyczy przede wszystkim firm nieistniejących. Jeżeli zachodzi jakiekolwiek podejrzenie, że zarejestrowana firma nie prowadzi działalności gospodarczej, urząd skarbowy jest obowiązany podjąć czynności sprawdzające wobec tych firm, w celu wyjaśnienia zaistniałej sytuacji. Przyczyny wszczęcia takich czynności mogą być różne, np. podatnik nie składa deklaracji, nie wpłaca podatku, w ramach kontroli krzyżowej do urzędu skarbowego wpłynęło zapytanie z innego urzędu itp. Z uwagi na różnorodność sytuacji, w których wszczyna się te czynności, przepisy podatkowe nie wymieniają enumeratywnie (wyczerpująco), jakie czynności sprawdzające powinien przeprowadzić urząd skarbowy w takich okolicznościach, gdyż byłoby to trudne do określenia. Głównym jednak celem tych czynności jest ustalenie stanu faktycznego zaistniałej sytuacji. Jeżeli w wyniku podjętych czynności sprawdzających okazuje się, że dany podatnik nie istnieje lub mimo udokumentowanych prób nie ma możliwości skontaktowania się z podatnikiem albo jego pełnomocnikiem, wówczas naczelnik urzędu skarbowego wykreśla danego podatnika z rejestru podatników VAT. Wydawanie decyzji lub postanowienia czy też powiadamianie podatnika w powyższej sytuacji jest niemożliwe, skoro działania takie urząd podejmuje właśnie wskutek braku możliwości kontaktu z podmiotem – uważa resort finansów. Nieistnienie podatnika czy też brak możliwości skontaktowania się z podatnikiem lub jego pełnomocnikiem powoduje tym samym brak możliwości doręczenia mu takiego dokumentu.

Jak podkreśliło Ministerstwo Finansów, działania urzędów skarbowych określone w art. 96 ust. 9 ustawy o VAT mają służyć ochronie interesów Skarbu Państwa. Skoro podmiot nie prowadzi rzeczywistej działalności gospodarczej, to nie ma podstaw, aby figurował on nadal w rejestrze podatników VAT. Należy zauważyć, że bardzo często podmioty, z którymi urząd nie może się skontaktować, uczestniczą w procesie nadużyć w zakresie podatku od towarów i usług. Przede wszystkim podmioty te wystawiają „puste faktury”, pełnią rolę tzw. słupów, czyli osób nieposiadających żadnego majątku, które z założenia mają nie płacić podatku od towarów i usług, jak również innych zobowiązań podatkowych, tylko uczestniczyć w procesie wyłudzania zwrotów podatku naliczonego. Utrzymywanie ich w rejestrze jako podatników VAT może też zagrażać interesom innych podatników, którzy mogliby uzyskać informację z urzędu, że podmiot taki jest zarejestrowany jako podatnik VAT czynny, i działając w zaufaniu do organu, mogliby ponieść pewne straty.

Powyższe odnosi się – zdaniem Ministerstwa Finansów – również do podatników zarejestrowanych przed 1 maja 2004 r. na podstawie ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym. Zgodnie z art. 157 ustawy o VAT z dnia 11 marca 2004 r., podatnicy zarejestrowani na podstawie wskazanej wyżej ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. zostali zarejestrowani jako podatnicy VAT bez konieczności składania przez nich jakichkolwiek zgłoszeń. Wyjątek stanowili podatnicy, którzy mimo że w zgłoszeniu rejestracyjnym zaznaczyli, że będą składać deklaracje dla podatku od towarów i usług, takich deklaracji nie składali w okresie 6 kolejnych miesięcy poprzedzających ostatni miesiąc przed wejściem w życie przepisów nowej ustawy w zakresie rejestracji. Długotrwałe nieskładanie deklaracji świadczyć może o trwałym zaniechaniu wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu. Przepis ten miał więc na celu oczyszczenie rejestru podatników VAT z tzw. podatników uśpionych. Podmioty niezarejestrowane jako podatnicy VAT na podstawie ww. przepisu przejściowego, które jednak zamierzały prowadzić działalność gospodarczą i wykonywać czynności opodatkowane, powinni zgodnie z nowymi przepisami o VAT zarejestrować się jako podatnicy VAT czynni. Jak podkreśla resort finansów, w okresie wejścia w życie wskazanych wyżej przepisów prowadzona była na szeroką skalę kampania informacyjna na temat nowych przepisów o podatku od towarów i usług, w tym przepisów dotyczących rejestracji.

Reasumując, Ministerstwo Finansów nie podzieliło poglądu zawartego w interpelacji, że przepisy te są nieprecyzyjne i godzą w interesy podatników VAT i współpracujących z nimi osób. Zdaniem resortu finansów, przepisy te chronią nie tylko interesy Skarbu Państwa, ale również rzetelnych podatników VAT przed nieuczciwymi kontrahentami. Ponadto resort finansów nie podzielił poglądu, że przepisy dotyczące wykreślania podatników z rejestru zawarte w ustawie o podatku od towarów i usług są sprzeczne z prawem unijnym. Przepis art. 216 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej nakazuje państwom członkowskim podjęcie niezbędnych środków w celu zapewnienia, aby ich systemy identyfikacyjne umożliwiały identyfikację podatników. Ważne jest więc, aby w rejestrze podatników VAT znalazły się firmy, które faktycznie prowadzą działalność gospodarczą i faktycznie wykonują czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Z uwagi na powyższe, Ministerstwo Finansów nie widzi powodów do zmiany przepisów dotyczących wykreślania podatników z rejestru.