Nic dziwnego, że w obiegu medialnym przyjęło się określenie „kawa z raju” jako przykład, czy też pewnego rodzaju symbol czynności (transakcji), w związku której dokonaniem przez niepowiązanego z polskim podatnikiem kontrahenta, mogły tego pierwszego czekać rygorystyczne obowiązki z zakresu cen transferowych (z ang. transfer pricing’u – TP). Presja i merytoryka argumentacji środowiska doradców podatkowych okazała się jednak skuteczna i w 2022 r. rozdział pt. „Pośrednie transakcje rajowe” przeszedł do historii. Zgodnie z obowiązującymi już (znowelizowanymi) przepisami w odniesieniu do pośrednich transakcji rajowych nie występuje już obowiązek sporządzenia lokalnej dokumentacji cen transferowych ani raportowania w TPR. Uchylenie przepisów z mocą wsteczną oznacza zatem, że podatnicy nie muszą analizować transakcji z kontrahentami o obrotach powyżej 500 tys. zł i pozyskiwać od nich oświadczeń o rzeczywistym właścicielu należności. Najbardziej kontrowersyjne pozostaje jednak to, iż wiele podatników oraz firm specjalistycznych poniosło znaczne wydatku na specjalistyczne oprogramowania i procedury mające na celu weryfikację ww. transakcji pośrednich.
Czytaj w LEX: Ceny transferowe a analiza biznesu >>>
Cena promocyjna: 53.6 zł
|Cena regularna: 67 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 53.6 zł
Ministerialna łyżka dziegciu w rajskiej beczce miodu
Nowelizacja uchylająca przepisy o pośrednich transakcjach rajowych, objęła także zmiany dotyczące bezpośrednich transakcji rajowych. W odniesieniu do nich podwyższono limity istotności, tj. progi dokumentacyjne - z dotychczasowych 100 tys. zł do 2,5 mln zł dla transakcji finansowych oraz ze 100 tys. zł do 500 tys. zł dla transakcji innych niż finansowe. Jednak w tej, wydawać by się mogło, rajskiej beczce miodu, MF zostawiło łyżkę dziegciu. Wprowadziło ono bowiem zasadniczą zmianę w tym aspekcie I tak, zgodnie z aktualnym brzmieniem przepisów w przypadku bezpośrednich transakcji rajowych, ze względu na fakt, że ustawa nadała nowe brzmienie ust. 1 w art. 11o ustawy o CIT - istotny jest teraz sam fakt przeprowadzenia transakcji z podmiotem rajowym (a nie jak do tej pory - dokonania płatności). Należy jeszcze raz podkreślić, że po nowelizacji ww. przepisów obowiązek sporządzenia lokalnej dokumentacji cen transferowych obejmuje nie tylko transakcje pomiędzy podmiotami powiązanymi, ale także realizowane przez podatników i spółki niebędące osobami prawnymi, którzy dokonują transakcji innej niż kontrolowana z podmiotem mającym rezydencję podatkową w raju podatkowym lub z położonym w raju podatkowym zagranicznym zakładem. Novum wprowadzonym powyżej wskazaną regulacją jest objęcie obowiązkiem dokumentacyjnym transakcji z podmiotami niepowiązanymi, w przypadku których transakcja jest realizowana z zagranicznym zakładem takiego podmiotu położonym w raju podatkowym, co również rodzi szereg wątpliwości i obaw natury praktycznej.
Zobacz również: 2022 rok w cenach transferowych był niezwykle intensywny >>
Czytaj w LEX: Jak prawidłowo wypełnić formularz TPR? >>>
Czytaj w LEX: Korekty cen transferowych >>>
Wejście w życie prawa holdingowego – nowy motyw przewodni dyskursu z MF
Wszystko wskazuje na to, że w nadchodzącym roku (o czym wspomniano chociażby na grudniowym Forum Cen Transferowych) jednym z głównym obszarów dyskusji i debat z Ministerstwem Finansów będzie kwestia oddziaływania nowych przepisów Kodeksu spółek handlowych dotyczących prawa holdingowego na regulacje z zakresu cen transferowych. Nowe przepisy o charakterze korporacyjnym już na etapie projektu były bardzo mocno krytykowane przez ekspertów z zakresu prawa handlowego. Uwagi z punktu widzenia podatkowego formułowali także doradcy podatkowi. Wprowadzenie instytucji „interesu grupy spółek” czy przede wszystkim „wiążącego polecenia” wydawanego w grupie doprowadziło wprost do swego rodzaju kolizji pomiędzy prawem handlowym a prawem podatkowym. Eksperci na łamach prasy, portali ogólnopolskich, czy spotkań branżowych ostrzegali i nadal sygnalizują, że w stanie prawnym obowiązującym od października 2022 r. nieświadomy podatnik, korzystając z mechanizmów wprowadzonych do Kodeksu spółek handlowych, narażony będzie na dotkliwe sankcje - nie tylko fiskalne, w postaci np. doszacowania dochodu, ale także karnoskarbowe. Istotę problemu w niniejszej sprawie stanowi bowiem kwestia rynkowości cen stosowanych pomiędzy stronami transakcji przeprowadzanej pomiędzy spółką dominującą a spółką zależną (terminologia z k.s.h.). Zgodnie z nowym prawem holdingowym spółka dominująca może wydać wiążące polecenie spółce zależnej, kierując się wspomnianym już interesem grupy. Nie zadbano równocześnie o wprowadzenie czegoś w rodzaju „łączników” pomiędzy ww. regulacjami a przepisami o cenach transferowych. W konsekwencji, eksperci z zakresu prawa handlowego na łamach prasy i portali internetowych, mając na względzie konsekwencje ww. działań na gruncie przepisów o cenach transferowych, wprost zniechęcają podatników do stosowania tychże przepisów holdingowych lub wypowiadają się o nich wyjątkowo sceptycznie. Trzeba pamiętać, że przepisy te mają charakter fakultatywny. Temat ten na pewno pozostanie więc aktualny w 2023 r. i będzie stanowił motyw przewodni dyskursu z resortem finansów – być może podczas kolejnych Forów Cen Transferowych lub podczas innych wydarzeń branżowych, ponieważ bez wątpienia wymaga on dogłębnych wyjaśnień, dalszych uzgodnień, a być może także objaśnień podatkowych.
Zobacz również: Prawo holdingowe i ceny transferowe na kursie kolizyjnym >>
Co nowego w 2023 roku?
Biorąc pod uwagę zjawiska i trendy, które wystąpiły w cenach transferowych w 2022 r., w 2023 r. możemy spodziewać się następujących działań i wydarzeń:
- ciąg dalszy dyskursu pomiędzy środowiskiem doradców podatkowych a resortem finansów dot. relacji nowego prawa holdingowego i regulacji o cenach transferowych oraz korelacji pomiędzy przepisami o CIT estońskim a przepisami o TP,
- postępujące i nowe kontrole organów podatkowych; z końcem 2023 r. przedawnią się zobowiązania podatkowe za 2017 rok – czyli pierwszy rok, w którym funkcjonowały znacznie bardziej rozbudowane przepisy dot. cen transferowych. W kontekście terminu przedawnienia zobowiązań podatkowych pamiętać należy o tym, że organy podatkowe zachowując pasywność czy wręcz bezczynność przez znaczny okres biegu terminu przedawnienia, a następnie wszczynając postępowania karno-skarbowe na krótko przed upływem tego oraz wydając decyzję po upływie ustawowego terminu przedawnienia, narażają się na zarzut instrumentalnego wszczęcia postępowania karnoskarbowego. Zgodnie z Uchwałą siedmioosobową NSA z 24 maja 2021 r. o sygn. I FPS 1/21 kwestia ta może podlegać badaniu przez sądy administracyjne, a konsekwencją takiej kwalifikacji działań organu jest zakwestionowanie zawieszenia biegu terminu przedawnienia,
- nowe terminy dokumentowania i raportowania na gruncie przepisów o cenach transferowych: odpowiednio do końca dziesiątego i jedenastego miesiąca licząc od końca roku podatkowego podatnika,
- nowelizacja interaktywnego formularza Informacji TPR za rok podatkowy (już bez podziału na obrotowy i podatkowy) 2022 - poszerzenie go o oświadczenie o sporządzeniu lokalnej dokumentacji cen transferowych i rynkowości cen,
- dalsze prace grup roboczych Forum Cen Transferowych i jego nowe edycje,
- kolejne wyroki NSA w przedmiocie przepisów o cenach transferowych w zakresie skarg kasacyjnych od wyroków WSA wydanych przez nie m.in. w 2019 i 2020 r.
2023 r. zapowiada się zatem wyjątkowo aktywnie i pracowicie.
Radosław Chudy, prawnik w zespole ds. cen transferowych Kancelarii GWW
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
