Na problem zwrócił uwagę jeden z naszych Czytelników w ramach prowadzonej przez redakcje Prawo.pl i LEX akcji „Poprawmy prawo”. 31 grudnia zakończyliśmy przyjmowanie zgłoszeń. Do końca stycznia przyznamy nagrody. Najlepszym trzem zgłoszeniom przed końcem stycznia przekażemy dostęp do programu LEX Omega wraz z jednym wybranym modułem LEX Komentarze oraz programu LEX Kompas Orzeczniczy - ważnym do 31 stycznia 2024 r.
TPR-C (3) Informacja o cenach transferowych - wzór dokumentu >
Chodzi o art. 23zf ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Analogiczna regulacja jest w art. 11t ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Przepis określa zakres podmiotowy obowiązku składania informacji o cenach transferowych. Z jego brzmienia wynika, że taka informacja powinna być składana przez wszystkie podmioty powiązane realizujące transakcje określone w art. 23z pkt 1-2 lub 9-11. Biorąc pod uwagę, że podmiotami powiązanymi są np. mąż i żona jeśli zawierają między sobą jakąś tzw. transakcję kontrolowaną (czyli w istocie dokonują działania o charakterze gospodarczym) oraz mieszkają w Polsce, to co do zasady powinni składać informację o cenach transferowych, niezależnie od wartości tej transakcji (wówczas wystąpi bowiem z zasady transakcja kontrolowana, o której mowa w art. 23z pkt 1).
- Jest to oczywisty nonsens i Krajowa Informacja Skarbowa inaczej interpretuje ten przepis, ale jej stanowisko jest sprzeczne z brzmieniem przepisu, nie ma żadnej klarownej podstawy prawnej i teoretycznie może się w każdej chwili zmienić – zauważa nasz Czytelnik.
Podkreśla równie, że przepis ten rozumiany literalnie narusza wynikającą z Konstytucji RP zasadę proporcjonalności. Jego zdaniem, art. 23zf ust. 1 pkt 2 powinien odnosić się do podmiotów zwolnionych z obowiązku sporządzenia lokalnej dokumentacji cen transferowych na podstawie art. 23z, a nie do podmiotów realizujących transakcje tam wskazane (to drugie, wadliwe ujęcie jest zbyt szerokie i odrywa się od tego, czy w ogóle podmioty podlegają pod obowiązek sporządzenia lokalnej dokumentacji cen transferowych).
Zobacz również: W tym roku mniej obowiązków, ale wyższe kary za brak dokumentacji cen transferowych >>
Powiązania rodzinne a ceny transferowe - problem wielowymiarowy
Jak się okazuje, problem jest i to duży. Znane są interpretacje indywidualne dyrektora KIS, w których analizował on fakt istnienia powiązań rodzinnych oraz przełożenie tego aspektu na obowiązki dokumentacyjne i raportowe. W interpretacji indywidualnej z 31 października 2019 r., nr 0115-KDIT3.4011.328.2019.1.DP, stwierdził on na przykład, że transakcje podnajmu od męża części lokalu użytkowego oraz wynajmu od męża urządzeń stanowiących przedmiot umowy leasingu podporządkowane są określonym wymogom. Małżonkowie prowadzący odrębne działalności gospodarcze, zawierający umowy między sobą powinni mieć na uwadze treść przepisów art. 23o ustawy o PIT. Zgodnie bowiem z treścią art. 23o ust. 1 tejże ustawy podmioty powiązane są obowiązane ustalać ceny transferowe na warunkach, które ustaliłyby między sobą podmioty niepowiązane. Przedstawił także możliwe negatywne konsekwencje niespełnienia tego wymogu w postaci, określenia dochodu (straty) podatnika bez uwzględnienia warunków wynikających z tych powiązań. Również w nowszych interpretacjach, wydanych w zakończonym właśnie 2022 roku, prezentowane jest stanowisko fiskusa odnośnie powiązań rodzinnych i ich wpływu na obowiązki z zakresu cen transferowych (m.in. 0113-KDIPT2-1.4011.257.2022.2.AP i 0113-KDIPT2-1.4011.1129.2021.4.AP).
Cena promocyjna: 314.1 zł
|Cena regularna: 349 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: zł
Interpretacja ogólna – sprawa wyjaśniona zbyt ogólnie
Radosław Chudy, prawnik w kancelarii GWW, zajmujący się na co dzień tematyką cen transferowych, przypomina, że pod koniec 2021 r. minister finansów wydał interpretację ogólną nr DCT1.8203.4.2020 w sprawie definicji transakcji kontrolowanej. Wyjaśniła ona szereg wątpliwości w zakresie np. transakcji korporacyjnych i zagadnień najistotniejszych z perspektywy cen transferowych. - Jednak w zakresie powiązań o charakterze rodzinnych nie dała konkretnych odpowiedzi na liczne wątpliwości – zaznacza Radosław Chudy.
W interpretacji możemy przeczytać m.in., że na działalność gospodarczą składają się działania o charakterze gospodarczym. Nie oznacza to jednak, że działanie o charakterze gospodarczym wymaga każdorazowo prowadzenia działalności gospodarczej.
Zdaniem Radosława Chudego, już z tego fragmentu wynika, że osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej a jednocześnie powiązane rodzinnie, mogą mieć poważne wątpliwości odnośnie kwalifikacji danej transakcji do kategorii transakcji kontrolowanych.
Przepisy o cenach transferowych – teoria i praktyka
Niejednoznaczna interpretacja przepisów powoduje, że wśród osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej a powiązanych rodzinnie, zwłaszcza w bliskiej linii (np. mąż-żona, ojciec-syn), powstają liczne wątpliwości dotyczące tego, czy w ogóle należy sporządzać dokumentację cen transferowych oraz raportować zrealizowane pomiędzy nimi transakcje w Informacji TPR. Co np. w sytuacji jednorazowego udzielenia pożyczki przez osobę fizyczną, która nie prowadzi działalności gospodarczej? Nie stanowi to działalności gospodarczej z jej punktu widzenia, spełnienie przesłanki działań o charakterze gospodarczym dla tej osoby również jest wątpliwe, a w efekcie kwalifikacja transakcji jako transakcji kontrolowanej także stoi pod znakiem zapytania.
Z drugiej strony, jak podkreśla nasz rozmówca, zgodnie z literalną wykładnią przepisów z ustawy o PIT zasada ceny rynkowej obowiązuje podatników PIT szeroko, a informacja TPR-P, może być wypełniona nie tylko przez osobę fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą, ale też nieprowadzącą takiej działalności.
Wskazane powyżej interpretacje indywidualne podkreślają specyfikę przepisów o cenach transferowych, również w kontekście powiązań stricte rodzinnych. – Nakazuje to zachowanie ostrożności przy realizacji tego rodzaju transakcji oraz ich każdorazowej weryfikacji pod kątem obowiązków dokumentacyjnych i raportowych – podsumowuje Radosław Chudy.
Wskazana jest zatem pilna reakcja ustawodawcy i doprecyzowanie w przepisach zasad sporządzania dokumentacji cen transferowych w przypadku powiązań rodzinnych.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
