a także mając na uwadze, co następuje:(1) W swoim komunikacie z dnia 24 września 2020 r. zatytułowanym "Unia rynków kapitałowych dla obywateli i przedsiębiorstw - nowy plan działania" ("plan działania na rzecz unii rynków kapitałowych") Komisja ogłosiła zamiar przedstawienia wniosku ustawodawczego w sprawie utworzenia ciągłego elektronicznego strumienia danych bieżących, który ma oferować kompleksowy obraz cen i wolumenu instrumentów udziałowych i podobnych instrumentów finansowych będących przedmiotem obrotu w całej Unii we wszystkich systemach obrotu ("system publikacji informacji skonsolidowanych"). W swoich konkluzjach z dnia 2 grudnia 2020 r. w sprawie planu działania Komisji na rzecz unii rynków kapitałowych Rada zachęciła Komisję do pobudzenia działalności inwestycyjnej w Unii poprzez zwiększenie dostępności i przejrzystości danych dzięki dokonaniu dalszej oceny sposobów usuwania przeszkód utrudniających utworzenie systemu publikacji informacji skonsolidowanych w Unii.
(2) W swoim komunikacie z dnia 19 stycznia 2021 r. zatytułowanym "Europejski system gospodarczy i finansowy: wspieranie otwartości, wytrzymałości i odporności" Komisja potwierdziła zamiar udoskonalenia, uproszczenia i dalszego ujednolicenia ram przejrzystości rynków papierów wartościowych w ramach przeglądu dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/65/UE 2 oraz rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 600/2014 3 . W ramach dążenia do wzmocnienia międzynarodowej roli euro Komisja ogłosiła również, że taka reforma obejmowałaby opracowanie i wdrożenie systemu publikacji informacji skonsolidowanych, w szczególności w odniesieniu do emisji obligacji korporacyjnych, w celu zwiększenia obrotu wtórnego instrumentami dłużnymi denominowanymi w euro.
(3) Równolegle z przeglądem dyrektywy 2014/65/UE rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2024/791 4 usuwające główne przeszkody, które uniemożliwiają powstanie systemu publikacji informacji skonsolidowanych, zmienia rozporządzenie (UE) nr 600/2014. Rozporządzeniem tym wprowadza się obowiązek przekazywania danych dostawcy informacji skonsolidowanych oraz podnosi się jakość danych, m.in. harmonizując synchronizację zegarów służbowych. Co więcej, przewiduje ono udoskonalenie obowiązków obrotu oraz zakaz otrzymywania zapłaty za wykonywania zleceń niektórych klientów w konkretnym systemie wykonywania zleceń
lub przekazywanie zleceń tych klientów jakiejkolwiek osobie trzeciej w celu ich wykonania w konkretnym systemie wykonywania zleceń ("płatność za przepływ zleceń"). Ponieważ dyrektywa 2014/65/UE również zawiera przepisy odnoszące się do systemu publikacji informacji skonsolidowanych i do przejrzystości, zmiany wprowadzone w rozporządzeniu (UE) nr 600/2014 powinny zostać odzwierciedlone w dyrektywie 2014/65/UE.
(4) W art. 1 ust. 7 dyrektywy 2014/65/UE zobowiązuje się systemy i platformy, w ramach których możliwa jest interakcja między wieloma deklaracjami gotowości zakupu i sprzedaży instrumentów finansowych składanymi przez osoby trzecie ("systemy wielostronne"), do działania zgodnie z wymogami dotyczącymi rynków regulowanych, wielostronnych platform obrotu ("MTF") lub zorganizowanych platform obrotu ("OTF"). Jednak jak wynika ze sprawozdania końcowego Europejskiego Urzędu Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych (EUNGiPW), ustanowionego na mocy rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1095/2010 5 , z dnia 23 marca 2021 r. na temat funkcjonowania zorganizowanej platformy obrotu, praktyka rynkowa pokazała, że w Unii nie przestrzegano zasady, zgodnie z którą wielostronny obrót wymaga uzyskania zezwolenia, co doprowadziło do nierównych warunków prowadzenia działalności między systemami wielostronnymi posiadającymi zezwolenie jako rynek regulowany, wielostronna platforma obrotu lub zorganizowana platforma obrotu a systemami wielostronnymi, które takiego zezwolenia nie uzyskały. Ponadto sytuacja ta doprowadziła w przypadku niektórych uczestników rynku do braku pewności prawa co do oczekiwań regulacyjnych względem takich systemów wielostronnych. Aby zapewnić uczestnikom rynku przejrzystość, zabezpieczyć równe warunki działania, usprawnić funkcjonowanie rynku wewnętrznego oraz zapewnić jednolite stosowanie wymogu, zgodnie z którym w ramach systemów hybrydowych można prowadzić obrót wielostronny wyłącznie w przypadku, gdy uzyskały zezwolenie jako rynek regulowany, wielostronna platforma obrotu lub zorganizowana platforma obrotu, treść art. 1 ust. 7 dyrektywy 2014/65/UE należy przenieść z tej dyrektywy do rozporządzenia (UE) nr 600/2014. Ze względu na usunięcie systemów wielostronnych z zakresu art. 1 ust. 7 dyrektywy 2014/65/UE i przeniesienie ich do rozporządzenia (UE) nr 600/2014, właściwe jest również przeniesienie do tego rozporządzenia definicji "systemu wielostronnego".
(5) W art. 2 ust. 1 lit. d) ppkt (ii) dyrektywy 2014/65/UE zwalnia się osoby zawierające transakcje na własny rachunek z wymogu uzyskania zezwolenia jako firma inwestycyjna lub instytucja kredytowa, chyba że osoby te są członkami lub uczestnikami rynku regulowanego lub wielostronnej platformy obrotu bądź mają bezpośredni dostęp elektroniczny do systemu obrotu. Podmioty niefinansowe będące członkami lub uczestnikami rynku regulowanego lub wielostronnej platformy obrotu do celów realizacji transakcji na potrzeby zarządzania płynnością lub w celu ograniczenia ryzyka bezpośrednio związanego z działalnością handlową lub działalnością samofinansującą nie powinny być zobowiązane do uzyskania zezwolenia na działalność jako firma inwestycyjna, ponieważ taki wymóg byłby nieproporcjonalny. Co do bezpośredniego dostępu elektronicznego do systemu obrotu w art. 17 ust. 5 i art. 48 ust. 7 dyrektywy 2014/65/UE wymaga się, aby dostawcy bezpośredniego dostępu elektronicznego mieli zezwolenie na działalność jako firma inwestycyjna lub instytucja kredytowa. Firmy inwestycyjne lub instytucje kredytowe, które zapewniają bezpośredni dostęp elektroniczny, są odpowiedzialne za zapewnienie, by ich klienci spełniali wymogi określone w art. 17 ust. 5 i art. 48 ust. 7 dyrektywy 2014/65/UE. Ta funkcja strażnika dostępu jest skuteczna i sprawia, że klienci dostawcy bezpośredniego dostępu elektronicznego, w tym osoby zawierające transakcje na własny rachunek, nie muszą podlegać dyrektywie 2014/65/UE. Ponadto zniesienie tego wymogu przyczyniłoby się do stworzenia równych warunków działania między osobami mającymi siedzibę w Unii a osobami mającymi siedzibę w państwie trzecim, które mają dostęp do unijnych systemów obrotu za pośrednictwem bezpośredniego dostępu elektronicznego, w przypadku których dyrektywa 2014/65/UE nie wymaga uzyskania zezwolenia.
(6) Zgodnie z art. 18 ust. 7 dyrektywy 2014/65/UE wielostronne platformy obrotu i zorganizowane platformy obrotu muszą mieć co najmniej trzech członków lub użytkowników wykazujących się znacznym stopniem aktywności. Wymóg ten powinien mieć zastosowanie do wszystkich systemów wielostronnych. Dlatego należy go rozszerzyć na rynki regulowane.
(7) Dyrektywa 2014/65/UE stanowi, że firmę inwestycyjną uważa się za podmiot systematycznie internalizujący transakcje tylko wtedy, gdy uznaje się, że prowadzi ona działalność w sposób zorganizowany, częsty, systematycznie i w znacznych wielkościach, lub gdy decyduje się ona skorzystać z wariantu dobrowolnego poddania się reżimowi podmiotów systematycznie internalizujących transakcje. "Częstość", "systematyczność" i "znaczne wielkości" określają kryteria ilościowe. Doprowadziło to do nadmiernego obciążenia firm inwestycyjnych, które są zobowiązane do przeprowadzania oceny, oraz dla EUNGiPW, który jest zobowiązany do publikowania danych do celów oceny. Ocenę na podstawie tych kryteriów należy zatem zastąpić oceną jakościową. Biorąc pod uwagę fakt, że rozporządzenie (UE) nr 600/2014 jest zmieniane w celu wyłączenia podmiotów systematycznie internalizujących transakcje z zakresu wymogów przejrzystości przedtransakcyjnej w odniesieniu do instrumentów innych niż udziałowe, ocena jakościowa podmiotów systematycznie internalizujących transakcje powinna mieć zastosowanie wyłącznie do instrumentów udziałowych. Firma inwestycyjna powinna jednak mieć możliwość wyboru statusu podmiotu systematycznie internalizującego transakcje w odniesieniu do instrumentów innych niż udziałowe.
(8) Art. 27 ust. 3 i 6 dyrektywy 2014/65/UE zawierają wymóg publikowania przez systemy wykonywania zleceń wykazu szczegółowych informacji dotyczących obowiązku wykonywania zleceń na warunkach najkorzystniejszych dla klienta ("najlepsze wykonywanie zleceń"). Dowody i informacje zwrotne od zainteresowanych stron wykazały, że sprawozdania te są rzadko czytane i nie umożliwiają inwestorom ani innym użytkownikom tych sprawozdań dokonywania miarodajnych porównań w oparciu o zawarte w nich informacje. W związku z tym dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/338 6 na podstawie art. 27 ust. 3 dyrektywy 2014/65/UE zawieszono wymóg sprawozdawczości na dwa lata w celu dokonania jego przeglądu. Rozporządzenie (UE) 2024/791 zmienia rozporządzenie (UE) nr 600/2014 w celu usunięcia głównych przeszkód, które uniemożliwiały powstanie systemu publikacji informacji skonsolidowanych. Dane, których rozpowszechniania oczekuje się od systemu publikacji informacji skonsolidowanych, to europejskie najlepsze oferty zakupu i sprzedaży, informacje posttransakcyjne dotyczące transakcji na akcjach i funduszach typu ETF oraz informacje posttransakcyjne dotyczące transakcji na obligacjach i instrumentach pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym. Informacje te mogą być wykorzystane do dowiedzenia najlepszego wykonania zlecenia. Obowiązek sprawozdawczy określony w art. 27 ust. 3 dyrektywy 2014/65/UE nie będzie już zatem użyteczny i powinien zostać zniesiony.
(9) Art. 27 dyrektywy 2014/65/UE zawiera również ogólniejsze przepisy dotyczące najlepszego wykonywania zleceń. Różne interpretacje tego artykułu przez właściwe organy krajowe doprowadziły jednak do rozbieżności w podejściu do wymogów dotyczących najlepszego wykonywania zleceń i do nadzoru nad praktykami rynkowymi. Rozbieżność ta jest szczególnie widoczna w różnych sposobach regulowania w obrębie Unii praktyk związanych z otrzymywaniem płatności ("płatność za przepływ zleceń. Rozporządzenie (UE) 2024/791 zmieniające rozporządzenie (UE) nr 600/2014 zakazuje firmom inwestycyjnym otrzymywania takich płatności na całym terytorium Unii. Informacje zwrotne otrzymane od organów regulacyjnych i zainteresowanych stron pokazują jednak, że warto by było także doprecyzować wymogi najlepszego wykonywania zleceń dla klientów profesjonalnych. EUNGiPW powinien zatem opracować projekty regulacyjnych standardów technicznych określających kryteria, które mają być brane pod uwagę przy opracowywaniu i ocenie skuteczności polityki wykonywania zleceń na mocy art. 27 ust. 5 i 7 dyrektywy 2014/65/UE, z uwzględnieniem różnicy między klientami detalicznymi a klientami profesjonalnymi.
(10) Prawidłowe funkcjonowanie systemu publikacji informacji skonsolidowanych zależy od jakości danych, które otrzymuje dostawca informacji skonsolidowanych. W rozporządzeniu (UE) nr 600/2014 określono wymogi dotyczące jakości danych, których powinny przestrzegać podmioty przekazujące informacje skonsolidowane. Aby zapewnić skuteczne spełnianie tych wymogów przez firmy inwestycyjne i operatorów rynku prowadzących MTF lub OTF oraz przez rynki regulowane, państwa członkowskie powinny wymagać, aby takie firmy inwestycyjne, tacy operatorzy rynku i takie rynki regulowane dysponowali niezbędnymi do tego celu mechanizmami.
(11) Wysoka jakość otrzymywanych danych jest szczególnie istotna dla funkcjonowania systemu publikacji informacji skonsolidowanych i rynku wewnętrznego, co wymaga od wszystkich podmiotów przekazujących dane i dostawców informacji skonsolidowanych opatrywania swoich danych znacznikami czasu w sposób zsynchronizowany, dokonując w ten sposób zsynchronizowania zegarów służbowych. Dlatego rozporządzeniem (UE) 2024/791 zmienia się rozporządzenie (UE) nr 600/2014, aby objąć tym wymogiem - który na mocy dyrektywy 2014/65/UE miał zastosowanie wyłącznie do systemów obrotu i ich członków, uczestników lub użytkowników - podmioty systematycznie internalizujące transakcje, wyznaczone podmioty publikujące, zatwierdzone podmioty publikujące i dostawców informacji skonsolidowanych. Ponieważ wymóg ten znajduje się teraz w rozporządzeniu (UE) nr 600/2014, można go usunąć z dyrektywy 2014/65/UE.
(12) Ramy prawne regulujące unijne rynki instrumentów finansowych obejmują wiele istotnych wymogów określonych w rozporządzeniu (UE) nr 600/2014, które są monitorowane oraz nakładane na szczeblu krajowym kary i środki zgodnie z art. 69 i 70 dyrektywy 2014/65/UE. Rozporządzeniem (UE) 2024/791 zmienia się rozporządzenie (UE) nr 600/2014 w celu włączenia nowych przepisów dotyczących pułapu wolumenu, obowiązkowego przekazywania danych dostawcy informacji skonsolidowanych, standardów jakości danych, którym podlegają podmioty przekazujące dane, oraz zakazu otrzymywania płatności za przepływ zleceń klientów do realizacji. Jako że za nadzór nad odnośnymi podmiotami odpowiadają organy krajowe, te nowe istotne wymogi należy dodać do zawartego w dyrektywie 2014/65/UE wykazu przepisów, w odniesieniu do których państwa członkowskie mają ustanowić kary na szczeblu krajowym.
(13) Dyrektywa 2014/65/UE zawiera przepisy, które nakładają na systemy obrotu obowiązek stosowania mechanizmów mających ograniczać nadmierną zmienność na rynkach, w szczególności takich jak wstrzymanie obrotu i korytarze cenowe. Ekstremalne okoliczności, w jakich znalazły się rynki energetycznych instrumentów pochodnych i rynki towarowych instrumentów pochodnych podczas kryzysu energetycznego w 2022 r., umożliwiły dalsze monitorowanie tych mechanizmów i pokazały, że brakuje przejrzystości, jeśli chodzi o uruchamianie tych mechanizmów przez odnośne systemy obrotu w Unii, co EUNGiPW podkreślił w odpowiedzi z dnia 22 września 2022 r. na wniosek Komisji o poradę w celu rozwiązania problemu nadmiernej zmienności na rynkach energetycznych instrumentów pochodnych. Uczestnikom rynku przydałyby się dodatkowe informacje i większa przejrzystość co do okoliczności, które prowadzą do wstrzymania lub ograniczenia obrotu, i co do zasad, które rynki regulowane mają brać pod uwagę przy ustalania głównych parametrów technicznych wstrzymania lub ograniczenia obrotu. EUNGiPW powinien ustanowić w drodze projektów regulacyjnych standardów technicznych zasady, które rynki regulowane mają brać pod uwagę przy ustalaniu głównych parametrów technicznych wstrzymania lub ograniczenia obrotu. Ze względu na znaczenie zapewnienia prawidłowego obrotu rynki regulowane powinny zachować szeroki margines swobody co do tego, jakim mechanizmem się posłużyć, oraz co do wyboru parametrów tych mechanizmów. Ponadto właściwe organy krajowe powinny uważnie monitorować posługiwanie się przez systemy obrotu tymi mechanizmami i w stosownych przypadkach korzystać ze swoich uprawnień nadzorczych.
(14) Po kryzysie energetycznym z 2022 r. i wynikających z niego wyższych i częstszych wezwaniach do uzupełnienia depozytu zabezpieczającego oraz skrajnej zmienności uzasadniona jest kompleksowa ocena adekwatności ogólnych ram dla rynków towarowych instrumentów pochodnych, rynków uprawnień do emisji i rynków instrumentów pochodnych bazujących na uprawnieniach do emisji. Ocena taka powinna mieć wymiar strategiczny i uwzględniać płynność i prawidłowe funkcjonowanie rynków towarowych instrumentów pochodnych, uprawnień do emisji i instrumentów pochodnych bazujących na uprawnieniach do emisji w Unii, aby zadbać o to, by ramy prawne regulujące te rynki były adekwatne do zakładanych celów, co ma ułatwić transformację energetyczną oraz zapewnić bezpieczeństwo żywnościowe i odporność rynków na wstrząsy zewnętrzne. Przeprowadzając analizę, Komisja powinna również wziąć pod uwagę fakt, że rynki towarowych instrumentów pochodnych odgrywają ważną rolę w zapewnianiu uczestnikom rynku możliwości właściwego zarządzania ryzykiem wynikającym z ich działalności gospodarczej oraz że określenie właściwych parametrów jest bardzo ważne dla zapewnienia Unii konkurencyjnych płynnych rynków instrumentów pochodnych, które gwarantują otwartą strategiczną autonomię Unii i osiągnięcie celów Europejskiego Zielonego Ładu. Mając na uwadze te cele, Komisja powinna w pierwszej kolejności zbadać, czy systemy limitów pozycji i mechanizmy kontroli zarządzania pozycjami sprzyjają zapobieganiu nadużyciom na rynku i wspieraniu prawidłowej wyceny i warunków rozliczania. W ocenie tej należy również ustalić, na ile w Unii mogą się rozwijać nowo powstające rynki energetycznych instrumentów pochodnych.
Po drugie, Komisja powinna zbadać kryteria służące ustaleniu, kiedy daną działalność należy uznać za dodatkową w stosunku do głównego zakresu działalności na poziomie grupy, biorąc pod uwagę ogólną płynność i prawidłowe funkcjonowanie rynków towarowych instrumentów pochodnych, uprawnień do emisji i instrumentów pochodnych bazujących na uprawnieniach do emisji. Przedsiębiorstwa energetyczne w coraz większym stopniu przejmują rolę animatorów rynku na towarowych rynkach energetycznych instrumentów pochodnych. W związku z tym Komisja powinna wziąć pod uwagę ogólny wpływ wyłączenia dotyczącego działalności dodatkowej, analizując nie tylko zezwolenie, ale również wpływ wymogów ostrożnościowych określonych w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/2033 7 oraz obowiązków rozliczania, uzupełniania depozytu zabezpieczającego i zabezpieczenia
określonych w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 648/2012 8 . Po trzecie, Komisja powinna zbadać, na ile dane dotyczące transakcji na rynkach towarowych instrumentów pochodnych lub instrumentów pochodnych bazujących na uprawnieniach do emisji mogłyby być gromadzone w jednym podmiocie odpowiedzialnym za zgromadzenie informacji i uspójnione w ramach rozporządzeń (UE) nr 600/2014 i (UE) nr 648/2012 w odniesieniu do liczby pól danych, formatu, technologii przekazywania danych, technicznych procesów potwierdzania i odbiorców danych. Jednym podmiotem odpowiedzialnym za zgromadzenie informacji mógłby być dostawca informacji skonsolidowanych dla instrumentów pochodnych. Komisja powinna zbadać, które dane dotyczące transakcji byłyby istotne dla opinii publicznej i jaki byłyby najlepszy sposób ich rozpowszechniania.
(15) Należy przekazać Komisji uprawnienia do przyjmowania opracowanych przez EUNGiPW regulacyjnych standardów technicznych dotyczących: kryteriów, które mają być brane pod uwagę przy opracowywaniu i ocenie skuteczności polityki wykonywania zleceń; zasad, które rynki regulowane mają brać pod uwagę przy ustanawianiu mechanizmów służących wstrzymaniu lub ograniczeniu obrotu; oraz informacji o okolicznościach prowadzących do wstrzymania lub ograniczenia obrotu, które rynki regulowane mają ujawniać, w tym parametrów wstrzymania obrotu, które rynki regulowane mają zgłaszać właściwym organom. Komisja powinna przyjmować te regulacyjne standardy techniczne w drodze aktów delegowanych na podstawie art. 290 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej i zgodnie z art. 10-14 rozporządzenia (UE) nr 1095/2010.
(16) Ponieważ cele niniejszej dyrektywy, a mianowicie zwiększenie przejrzystości rynków instrumentów finansowych oraz zwiększenie międzynarodowej konkurencyjności unijnych rynków kapitałowych, nie mogą zostać osiągnięte w sposób wystarczający przez państwa członkowskie, natomiast ze względu na ich skalę i skutki możliwe jest ich lepsze osiągnięcie na poziomie Unii, może ona podjąć działania zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 Traktatu o Unii Europejskiej. Zgodnie z zasadą proporcjonalności określoną w tym artykule niniejsza dyrektywa nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia tych celów.
(17) Dyrektywę 2014/65/UE należy zatem odpowiednio zmienić,
PRZYJMUJĄ NINIEJSZĄ DYREKTYWĘ:
