(notyfikowana jako dokument nr C(2023) 8388)(Jedynie tekst w języku niemieckim jest autentyczny)
(Dz.U.UE L z dnia 8 lutego 2024 r.)
KOMISJA EUROPEJSKA,
uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE), w szczególności jego art. 108 ust. 2 akapit pierwszy,
po wezwaniu zainteresowanych stron do przedstawienia uwag zgodnie z przywołanym artykułem 1 i uwzględniając otrzymane odpowiedzi,
a także mając na uwadze, co następuje:
1. Procedura
(1) Pismami z 28 listopada 2011 r. i 27 lutego 2012 r. Komisja zwróciła się do Niemiec o udzielenie dodatkowych informacji dotyczących sprawozdania rocznego w sprawie pomocy państwa w sektorze rolnym za 2010 r., które Niemcy złożyły zgodnie z art. 21 ust. 1 rozporządzenia Rady (WE) nr 659/1999 2 . Niemcy odpowiedziały na pytania Komisji pismami z 16 stycznia 2012 r. i 27 kwietnia 2012 r. Z odpowiedzi Niemiec wynika, że Niemcy przyznały wsparcie finansowe na rzecz niemieckiego sektora mleczarskiego na podstawie ustawy o obrocie mlekiem, przetworami mlecznymi i tłuszczami z 1952 r. (Gesetz über den Verkehr mit Milch, Milcherzeugnissen und Fetten, zwanej dalej "MFG").
(2) Pismem z 2 października 2012 r. Komisja poinformowała Niemcy, że przedmiotowe środki zarejestrowano jako pomoc niezgłoszoną pod numerem SA.35484 (2012/NN). W pismach z 16 listopada 2012 r., 7, 8, 11, 13, 14, 15 i 19 lutego, 21 marca, 8 kwietnia, 28 maja, 10 i 25 czerwca oraz 2 lipca 2013 r. Niemcy przekazały dalsze informacje.
(3) Pismem z 17 lipca 2013 r. (C(2013)4457 final) 3 Komisja poinformowała Niemcy o swojej decyzji o wszczęciu postępowania określonego w art. 108 ust. 2 TFUE w odniesieniu do niektórych podśrodków realizowanych w ramach MFG ("decyzja o wszczęciu postępowania") 4 . W tym samym piśmie Komisja stwierdziła, że inne pod- środki były zgodne z rynkiem wewnętrznym w okresie od 28 listopada 2001 r. do 31 grudnia 2006 r. lub w okresie po dniu 1 stycznia 2007 r. lub w obydwu tych okresach 5 , lub że dalsze podśrodki nie stanowiły pomocy państwa w rozumieniu art. 107 ust. 1 TFUE bądź nie podlegały zakresowi stosowania zasad pomocy państwa 6 .
(4) Jeśli chodzi o wsparcie na badania jakości mleka w Badenii-Wirtembergii i w Bawarii, Komisja uznała, że było ono zgodne z rynkiem wewnętrznym w okresie od 28 listopada 2001 r. do 31 grudnia 2006 r. 7
(5) Jeśli natomiast chodzi o identyczne wsparcie na badania jakości mleka przeprowadzane w okresie po dniu 1 stycznia 2007 r., Komisja wyraziła wątpliwości co do jego zgodności z rynkiem wewnętrznym 8 .
(6) W piśmie z 20 września 2013 r. Niemcy ustosunkowały się do decyzji o wszczęciu postępowania.
(7) Decyzja o wszczęciu postępowania została opublikowana w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej 9 . Komisja wezwała zainteresowane strony do przedstawienia uwag w terminie jednego miesiąca.
(8) W odniesieniu do środków dotyczących badań jakości mleka Komisja otrzymała od zainteresowanych stron siedem uwag. Uwagi te przekazano Niemcom.
(9) Niemcy udzieliły odpowiedzi pismem z 3 grudnia 2014 r.
(10) 18 września 2015 r. Komisja przyjęła decyzję (UE) 2015/2432 10 uznającą pomoc przyznaną sektorowi mleczarskiemu w odniesieniu do rutynowych badań mleka w Bawarii i w Badenii-Wirtembergii na okres od dnia 1 stycznia 2007 r. za niezgodną z rynkiem wewnętrznym i podlegającą odzyskaniu.
(11) 26 listopada 2015 r. i 4 grudnia 2015 r. Bawaria, z jednej strony, oraz stowarzyszenia Interessengemeinschaft privater Milchverarbeiter Bayerns e.V., Genossenschaftsverband Bayern e.V. i Verband der Bayerischen Privaten Milchwirtschaft e.V., z drugiej strony, wniosły do Sądu skargi o stwierdzenie częściowej nieważności decyzji (UE) 2015/2432.
(12) Dwoma wyrokami z dnia 12 grudnia 2018 r. Sąd stwierdził nieważność art. 1-4 decyzji (UE) 2015/2432 w zakresie, w jakim przepisy te stanowią, że przyznanie przez Niemcy pomocy państwa jest niezgodne z rynkiem wewnętrznym w odniesieniu do badań jakości mleka przeprowadzanych w Bawarii, i nakazują odzyskanie tej pomocy ("wyroki z dnia 12 grudnia 2018 r.") 11 .
(13) 22 lutego 2019 r. Komisja odwołała się od tych wyroków do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.
(14) 10 marca 2022 r. Trybunał Sprawiedliwości oddalił odwołania Komisji 12 i utrzymał w mocy wyroki z dnia 12 grudnia 2018 r.
2. Kontekst
(15) Decyzja o wszczęciu postępowania obejmowała środki finansowane z opłaty za mleko, którą niemieckie kraje związkowe mogły nakładać na mleczarnie na podstawie MFG 13 .
(16) Decyzja (UE) 2015/2432 dotyczyła pomocy przyznanej sektorowi mleczarskiemu w Bawarii i w Badenii-Wirtem- bergii w odniesieniu do rutynowych badań jakości mleka w okresie od dnia 1 stycznia 2007 r. Pomoc ta została uznana za niezgodną z rynkiem wewnętrznym i podlegającą odzyskaniu. W przypadku Bawarii decyzja (UE) 2015/2432 obejmowała środki finansowane nie tylko z opłaty za mleko, ale również z ogólnych zasobów budżetowych.
(17) Zgodnie z art. 264 akapit pierwszy TFUE, jeżeli skarga o stwierdzenie nieważności jest zasadna, Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej orzeka o nieważności danego aktu. W takim przypadku Komisja jest zobowiązana do podjęcia środków, które zapewniają wykonanie wyroku 14 .
(18) Wyrokami z dnia 12 grudnia 2018 r. Sąd częściowo unieważnił decyzję (UE) 2015/2432. Sąd stwierdził, że decyzja o wszczęciu postępowania dotyczy tylko tej części pomocy, która jest finansowana z opłaty nałożonej na mleczarnie, natomiast nie obejmuje tej części pomocy, która jest finansowana z budżetu kraju związkowego 15 . Sąd orzekł, że w odniesieniu do tej ostatniej części pomocy decyzja (UE) 2015/2432 została przyjęta bez umożliwienia zainteresowanym stronom przedstawienia uwag, o którym mowa w art. 108 ust. 2 TFUE, a zatem została przyjęta z naruszeniem prawa skarżących do udziału w postępowaniu administracyjnym w trybie art. 6 ust. 1 rozporządzenia (WE) nr 659/1999.
(19) Wyrokami z dnia 12 grudnia 2018 r. Sąd stwierdził nieważność art. 1-4 decyzji (UE) 2015/2432 w zakresie, w jakim przepisy te stanowią, że przyznanie przez Niemcy pomocy państwa jest niezgodne z rynkiem wewnętrznym w odniesieniu do badań jakości mleka przeprowadzanych w Bawarii, i nakazują odzyskanie tej pomocy.
(20) Wyroki te nie dotyczyły jednak tej części decyzji (UE) 2015/2432, która dotyczyła pomocy na badania jakości mleka przeprowadzane w Badenii-Wirtembergii. W związku z tym część decyzji (UE) 2015/2432 dotycząca omawianego środka w Badenii-Wirtembergii pozostaje ważna i nadal obowiązuje.
(21) Wyrokiem z dnia 10 marca 2022 r. Trybunał Sprawiedliwości utrzymał w mocy wyroki z dnia 12 grudnia 2018 r.
(22) Niniejsza decyzja dotyczy zatem tylko pomocy państwa, którą Niemcy przyznały na rzecz przedsiębiorstw sektora mleczarskiego w odniesieniu do badań jakości mleka przeprowadzanych przez Bawarię i która była finansowana z opłaty za mleko (określonej w decyzji o wszczęciu postępowania jako środek BY 1) w okresie rozpoczynającym się 1 stycznia 2007 r.
3. Opis środka pomocy i treść decyzji o wszczęciu postępowania
(23) Artykuł 22 ust. 1 MFG upoważnia rządy niemieckich krajów związkowych do nakładania opłaty za mleko (Milchumlage) na poziomie mleczarni w oparciu o ilości mleka dostarczane do tych mleczarni. Opłaty za mleko nie stosuje się do produktów przywożonych. Produkty wywożone mogą natomiast tej opłacie podlegać.
(24) Bawaria skorzystała z tego upoważnienia 16 i, jak opisano w decyzji o wszczęciu postępowania, przyznała wsparcie finansowe na ustawowe badania mające na celu ocenę jakości i niektórych cech mleka zgodnie z art. 22 ust. 2 pkt 1 i art. 10 ust. 1 MFG w związku z rozporządzeniem w sprawie oceny jakości mleka i wynagrodzenia za mleko dostarczane mleczarniom (Verordnung über die Güteprüfung und Bezahlung der Anlieferungsmilch) z dnia 9 lipca 1980 r. ("rozporządzenie w sprawie jakości mleka") 17 . Przeprowadzanie ustawowych badań na podstawie rozporządzenia w sprawie jakości mleka zostało powierzone zatwierdzonemu punktowi kontroli, tj. stowarzyszeniu Milchprüfring Bayern e.V. ("Milchprüfring") 18 .
(25) Badania jakości mleka zostały wprowadzone na mocy art. 10 MFG w związku z art. 1 ust. 1 rozporządzenia w sprawie jakości mleka. Na każdego komercyjnego konsumenta mleka (np. mleczarnie) nałożono obowiązek przebadania dostarczanego do niego mleka w celu określenia jego jakości, jeśli chodzi o:
- zawartość tłuszczu,
- zawartość białka,
- strukturę bakteriologiczną,
- zawartość komórek somatycznych oraz
- temperaturę zamarzania.
(26) Niemcy argumentowały, że środek ten nie stanowi pomocy, ponieważ płatności były przyznawane jako rekompensata za niezbędne wydatki ponoszone przez Milchprüfring w związku z wykonywaniem zadań publicznych przekazanych ustawowo (hoheitliche Aufgaben) 19 .
(27) Komisja uznała 20 , że nawet jeśli zadania publiczne są przekazywane osobie trzeciej (takiej jak Milchprüfring) ustawowo, działalność taka może nadal przynosić korzyści w formie dotowanych usług mleczarniom, które są przedsiębiorstwami. Koszty poniesione w związku z wypełnianiem zobowiązań prawnych na szczeblu krajowym (takich jak obowiązek przeprowadzania badań jakości mleka zgodnie z rozporządzeniem w sprawie jakości mleka) należało uznać za typowe koszty operacyjne ponoszone zwykle przez dane przedsiębiorstwa. W przypadku gdy państwo zwraca te koszty, warunki dotyczące pomocy, o których mowa w art. 107 ust. 1 TFUE, wydają się być spełnione. W związku z tym Komisja przyjęła, że pomoc występowała.
(28) W decyzji o wszczęciu postępowania Komisja stwierdziła, że środek (zdefiniowany jako pomoc na rutynowe badania jakości mleka w Bawarii, finansowane z opłaty za mleko i przeprowadzane w okresie od 2007 r. 21 ) stanowi prawdopodobnie pomoc państwa 22 , i wyraziła wątpliwości co do jego zgodności z rynkiem wewnętrznym 23 oraz zwróciła się do Niemiec o przedstawienie uwag i dostarczenie wszelkich informacji, które mogą być pomocne w ocenie pomocy w odniesieniu do okresu od dnia 1 stycznia 2007 r. 24
(29) Komisja stwierdziła ponadto, że sposób finansowania (opłata parafiskalna) stanowi integralną część środka pomocy i że w związku z tym sposób finansowania należy wziąć pod uwagę przy badaniu pomocy 25 .
(30) Jeśli chodzi o opłatę za mleko, Komisja stwierdziła, że nie dyskryminuje ona produktów przywożonych, nie narusza postanowień art. 110 TFUE i nie jest sprzeczna z celami wspólnej organizacji rynków mleka 26 .
4. Uchylenie środka i odzyskanie pomocy
(31) Pomoc na rutynowe badania jakości mleka została w Bawarii zniesiona w 2013 r.
(32) Po przyjęciu decyzji (UE) 2015/2432 do 2017 r. odzyskano pomoc w wysokości około 22,4 mln EUR, która była finansowana z opłaty za mleko. Ponieważ opłata za mleko została uznana za integralną część środka pomocy (zob. motyw 29), to uznając w decyzji (UE) 2015/2432 pomoc za niezgodną z rynkiem wewnętrznym, stwierdzono również w sposób dorozumiany, że opłata ta była pobierana niezgodnie z prawem.
(33) Bawaria potwierdziła, że odzyskanie pomocy finansowanej z opłaty za mleko, które zostało zakończone w 2017 r. i miało postać kompensacji z opłatą za mleko, jest nieodwołalne i nie zostanie cofnięte 27 .
(34) W związku z tym postępowanie wszczęte decyzją o wszczęciu postępowania w odniesieniu do rutynowych badań jakości mleka w Bawarii finansowanych z opłaty za mleko i przeprowadzanych w okresie od 2007 r. stało się bezprzedmiotowe.
5. Wniosek
(35) Komisja przypomina, że uprawnienia Komisji wynikające z art. 107 i 108 TFUE mają na celu zapobieganie przyznawaniu pomocy niezgodnej z rynkiem wewnętrznym. Jeżeli chodzi o odzyskanie pomocy, z utrwalonego orzecznictwa Trybunału wynika również, że uprawnienie Komisji do nakazania państwom członkowskim odzyskania pomocy uznanej przez Komisję za niezgodną z rynkiem wewnętrznym służy przywróceniu stanu sprzed udzielenia pomocy państwa niezgodnej z rynkiem wewnętrznym 28 .
(36) Innymi słowy, jednym z celów kontroli pomocy państwa jest zapobieganie udzielaniu pomocy państwa niezgodnej z rynkiem wewnętrznym. Drugim celem jest zapewnienie przywrócenia sytuacji sprzed zakłócenia konkurencji spowodowanego przez pomoc państwa niezgodną z rynkiem wewnętrznym.
(37) W przedmiotowej sprawie przyznanie pomocy określonej w decyzji o wszczęciu postępowania nie ma już miejsca, ponieważ pomoc została ostatecznie i bezwarunkowo odzyskana 29 .
(38) W tych okolicznościach formalne postępowanie wyjaśniające wszczęte na podstawie art. 108 ust. 2 TFUE w odniesieniu do rutynowych badań jakości mleka w Bawarii finansowanych z opłaty za mleko i przeprowadzanych w okresie od 2007 r. stało się bezprzedmiotowe,
PRZYJMUJE NINIEJSZĄ DECYZJĘ:
Sporządzono w Brukseli dnia 7 grudnia 2023 r.
