KOMISJA EUROPEJSKA,uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,
uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/869 z dnia 30 maja 2022 r. w sprawie wytycznych dotyczących transeuropejskiej infrastruktury energetycznej, zmiany rozporządzeń (WE) nr 715/2009, (UE) 2019/942 i (UE) 2019/943 oraz dyrektyw 2009/73/WE i (UE) 2019/944 oraz uchylenia rozporządzenia (UE) nr 347/2013 1 , w szczególności jego art. 6 ust. 1,
a także mając na uwadze, co następuje:(1) Estonia, Litwa i Łotwa pozostają ostatnimi państwami członkowskimi zsynchronizowanymi z sieciami państw trzecich, tj. Rosji (w tym Królewca) i Białorusi. Ich synchronizacja z sieciami UE jest jednym z najpilniejszych priorytetów Unii, zwłaszcza w obecnym kontekście geopolitycznym, i w ciągu ostatnich 12 lat otrzymała już wsparcie polityczne, techniczne i finansowe.
(2) Projekt synchronizacji państw bałtyckich jest projektem będącym przedmiotem wspólnego zainteresowania (PWsZ) na unijnej liście PWsZ i projektów będących przedmiotem wzajemnego zainteresowania (PWzZ) zgodnie z rozporządzeniem (UE) 2022/869. Inwestycje związane z projektem stanowią część klastra 3.3: "Integracja i synchronizacja systemów elektroenergetycznych państw bałtyckich z sieciami europejskimi".
(3) Zbliża się termin zakończenia synchronizacji państw bałtyckich (luty 2025 r.), a kolejne miesiące będą miały kluczowe znaczenie dla powodzenia projektu i bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej w państwach bałtyckich. Pod tym względem projekt znajduje się na krytycznym etapie realizacji, ponieważ zależy ona od ścisłego dostosowania czterech państw członkowskich i czterech operatorów systemów przesyłowych. Ponadto po lutym 2025 r. konieczna będzie również stała ścisła koordynacja i kierownictwo do czasu zakończenia wszystkich niezbędnych inwestycji w państwach bałtyckich. Szereg inwestycji infrastrukturalnych niezbędnych do zapewnienia bezpiecznej eksploatacji systemów państw bałtyckich i handlu w regionie zostanie zakończony dopiero w okresie następującym po synchronizacji do 2030 r. (połączenie międzysystemowe Harmony Link, system akumulatorów na Łotwie, modernizacja połączeń międzysystemowych ze Szwecją i Finlandią). Projekty te do tej pory miały znaczne opóźnienia ze względu na inflację i problemy związane z łańcuchem dostaw i wymagają bardzo ścisłego monitorowania i koordynacji, zwłaszcza na etapie przygotowawczym przed rozpoczęciem prac budowlanych, tak aby ich realizacja przebiegała zgodnie z planem. W szczególności w przypadku połączenia międzysystemowego Harmony Link między Litwą a Polską konieczna jest ścisła koordynacja w celu zapewnienia odpowiedniego przebiegu projektu oraz zapewnienia, aby proces wydawania pozwoleń w obu państwach członkowskich toczył się sprawnie.
(4) Na podstawie art. 6 ust. 1 rozporządzenia (UE) 2022/869 Komisja może wyznaczyć, w porozumieniu z zainteresowanymi państwami członkowskimi, koordynatorów europejskich ds. projektów będących przedmiotem wspólnego zainteresowania na okres do jednego roku, z możliwością dwukrotnego przedłużenia, jeżeli wymagają tego odpowiednie projekty. Aby Komisja mogła zapewnić niezbędne wsparcie państwom członkowskim i zainteresowanym projektodawcom, należy wyznaczyć specjalnego koordynatora europejskiego dla projektu synchronizacji państw bałtyckich, który będzie mógł ściśle monitorować ostatni etap realizacji oraz postępy w realizacji pozostałych inwestycji infrastrukturalnych, udzielać porad i ułatwiać wszelkie działania, które muszą zostać podjęte przez zainteresowane strony, a także składać Komisji sprawozdania z odnośnych postępów.
(5) Koordynatora należy mianować na okres jednego roku zgodnie z art. 6 ust. 1 rozporządzenia (UE) 2022/869. Decyzja o przedłużeniu lub nieprzedłużeniu mandatu powinna być podejmowana w porozumieniu z zainteresowanymi państwami członkowskimi w świetle potrzeb projektu w danym momencie. Koordynator powinien uwzględnić koordynację projektu za pośrednictwem planu działań w zakresie połączeń międzysys- temowych na rynku energii państw bałtyckich ("BEMIP") oraz kontekst wszystkich innych działań następczych w BEMIP.
(6) Aby koordynator europejski mógł wykonywać swoje zadania, powinien otrzymywać comiesięczny zryczałtowany dodatek na pokrycie kosztów działania sekretariatu, których nie mogą pokryć bezpośrednio służby Komisji, oraz zwrot kosztów podróży służbowych zgodnie z przepisami "Vademecum dotyczącego szczegółowych zasad pracy koordynatora europejskiego", załączonego do niniejszej decyzji.
(7) Na podstawie art. 6 ust. 3 rozporządzenia (UE) 2022/869 procedura wyboru została przeprowadzona z otwartym zaproszeniem do wyrażenia zainteresowania przez okres jednego miesiąca od dnia 19 sierpnia do dnia 19 września 2024 r. Wybranym kandydatem jest Catharina Sikow-Magny z uwagi na jej doświadczenie w zakresie konkretnych zadań powierzonych koordynatorowi europejskiemu ds. projektu synchronizacji państw bałtyckich, będącego przedmiotem wspólnego zainteresowania.
(8) Zgodnie z art. 6 ust. 1 rozporządzenia (UE) 2022/869 w sprawie wyników procedury wyboru i mandatu koordynatora europejskiego skonsultowano się z państwami członkowskimi, których dotyczy synchronizacja państw bałtyckich, czyli z Estonią, Litwą, Łotwą i Polską. W październiku 2024 r. zainteresowane państwa członkowskie wyraziły zgodę na wyznaczenie koordynatora europejskiego.
(9) Wyznaczenie jest pilne ze względu na harmonogram projektu. Z tego względu decyzja powinna wejść w życie następnego dnia po jej opublikowaniu,
PRZYJMUJE NINIEJSZĄ DECYZJĘ: