a także mając na uwadze, co następuje:(1) Polityka morska Unii ma na celu zapewnienie wysokiego poziomu bezpieczeństwa i ochrony środowiska. Cel ten można osiągnąć przez przestrzeganie konwencji, kodeksów i rezolucji międzynarodowych, przy jednoczesnym zachowaniu swobody żeglugi przewidzianej w Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawie morza.
(2) Międzynarodowa Konwencja o zapobieganiu zanieczyszczaniu morza przez statki (zwana dalej "konwencją MARPOL 73/78") Międzynarodowej Organizacji Morskiej (IMO) przewiduje ogólny zakaz zrzutu odpadów ze statków do morza, reguluje jednak również warunki, w jakich niektóre substancje mogą być zrzucane ze statków do środowiska morskiego. Konwencja MARPOL 73/78 zawiera wyjątki dotyczące zrzutów substancji zanieczyszczających, objętych załącznikami do tej konwencji, których to zrzutów nie należy uznawać za naruszenie w przypadku, gdy spełnione są określone warunki. Załączniki te nie wyłączają przypadków, gdy osoby odpowiedzialne za szkodę działały z zamiarem spowodowania szkody albo nierozważnie i ze świadomością, że szkoda prawdopodobnie nastąpi.
(3) Od czasu przyjęcia dyrektywy 2005/35/WE Parlamentu Europejskiego i Rady 3 konwencja MARPOL 73/78 i załączniki do niej uległy istotnym zmianom, które wprowadziły surowsze normy i zakazy dotyczące zrzutów substancji ze statków do morza. Należy uwzględnić te zmiany, a także wnioski wyciągnięte z wykonywania dyrektywy 2005/35/WE.
(4) Chociaż nadrzędnym celem niniejszej dyrektywy jest transpozycja do prawa Unii ważnych zmian wprowadzonych w konwencji MARPOL 73/78, aktualny i kompletny tekst konwencji MARPOL 73/78 i załączników do niej nie jest publicznie dostępny. Utrudnia to sektorowi, obywatelom i administracjom uzyskanie odpowiedniego dostępu do tekstu konwencji MARPOL 73/78 oraz innych podobnych konwencji IMO.
(5) Państwa członkowskie powinny podejmować działania w ramach IMO w celu bezpłatnego publicznego udostępnienia pełnych i aktualnych tekstów konwencji IMO, w tym konwencji MARPOL 73/78 i załączników do niej.
(6) Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/883 4 zapewnia odprowadzanie odpadów ze statków do portów Unii, gdzie odbiera się te odpady za pomocą odpowiednich portowych urządzeń do odbioru odpadów. Egzekwowanie dyrektywy (UE) 2019/883 stanowi, wraz z dyrektywą 2005/35/WE, kluczowy instrument do celu zapobiegania zanieczyszczeniu pochodzącemu ze statków. Aby zapewnić skuteczny, zintegrowany i spójny system egzekwowania przepisów dyrektywy (UE) 2019/883 dotyczących odprowadzania odpadów do portowych urządzeń do odbioru odpadów, należy zmienić dyrektywę 2005/35/WE w celu rozszerzenia jej zakresu stosowania na załączniki IV-Vi do konwencji MARPOL 73/78, aby zniechęcić statki do nielegalnego zrzucania substancji zanieczyszczających do morza zamiast odprowadzania ich do portowych urządzeń do odbioru odpadów zgodnie z dyrektywą (UE) 2019/883.
(7) Zakres stosowania dyrektywy (UE) 2019/883 nie obejmuje załącznika III do konwencji MARPOL 73/78, ponieważ towarów pakowanych nie klasyfikuje się jako odpady, a zatem zwykle towarów tych nie odprowadza się do portowych urządzeń do odbioru odpadów. Nie można jednak wykluczyć, że szkodliwe substancje przewożone w opakowaniach mogą być nielegalnie wyrzucane do morza. Zakres stosowania dyrektywy 2005/35/WE należy zatem rozszerzyć, aby objąć nim załącznik III do konwencji MARPOL 73/78. W związku z tym wyrzucanie szkodliwych substancji powinno być zakazane na podstawie dyrektywy 2005/35/WE, chyba że właściwe organy stwierdzą, że takie wyrzucenie było konieczne do zapewnienia bezpieczeństwa statku lub ratowania życia na morzu. W tym względzie zrzuty, o których mowa w niniejszej dyrektywie, nie obejmują zatapiania odpadów na podstawie zawartej w Londynie Konwencji o zapobieganiu zanieczyszczaniu mórz przez zatapianie odpadów i innych substancji z 1972 r. oraz protokołu do niej z 1996 r.
(8) W konwencji MARPOL 73/78 w definicji zrzutów zawartej w art. 2 uwzględniono emisje ze statków. Załącznik VI do konwencji MARPOL 73/78 dotyczy zapobiegania zanieczyszczaniu powietrza przez statki. W załączniku VI i odpowiednich wytycznych IMO dotyczących systemów oczyszczania gazów spalinowych (rezolucja MEPC.340 (77)) dopuszczono stosowanie takich systemów przez statki jako alternatywny sposób spełnienia wymogów w celu zmniejszenia emisji tlenku siarki (SOx). W załączniku VI do konwencji MARPOL 73/78 uregulowano kwestie pozostałości z systemów oczyszczania gazów spalinowych, zakazując ich zrzutu do morza oraz wymagając odprowadzenia ich do odpowiednich portowych urządzeń do odbioru odpadów. Dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/802 5 transponuje się normy międzynarodowe dotyczące SOx do prawa Unii, podczas gdy dyrektywa (UE) 2019/883 zapewnia, aby pozostałości z systemów oczyszczania gazów spalinowych odprowadzano do portowych urządzeń do odbioru odpadów. Ponieważ pozostałości z systemów oczyszczania gazów spalinowych powodują zanieczyszczenie środowiska morskiego, w przypadku nielegalnych zrzutów powinny mieć zastosowanie sankcje przewidziane w dyrektywie 2005/35/WE.
(9) "Ścieki" zdefiniowane zarówno w okólniku MEPC.1/Circ.899, jak i w rezolucji MEPC.340(77), mogą być zrzucane bezpośrednio za burtę, jeżeli spełniają kryteria jakości ścieków określone w wytycznych IMO dotyczących systemów oczyszczania gazów spalinowych. Jednakże ścieki z systemów oczyszczania gazów spalinowych mogą mieć wpływ na ekosystem, mimo że spełniają wymogi konwencji MARPOL 73/78. W takim przypadku państwo członkowskie może nałożyć ograniczenia, które mogą opierać się na ocenie przeprowadzonej przy zastosowaniu metodyki ocen ryzyka i skutków zawartej w wytycznych opracowanych przez IMO i zaleconych przez Komitet Ochrony Środowiska Morskiego (MEPC). W tym przypadku "ścieki" powodują zanieczyszczenie środowiska morskiego, a w przypadku nielegalnych zrzutów powinny mieć zastosowanie kary administracyjne przewidziane w dyrektywie 2005/35/WE z należytym uwzględnieniem MEPC.1/Circ.883/Rev.1.
(10) W dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2024/1203 6 zapewnia się wspólne definicje przestępstw przeciwko środowisku oraz dostępność skutecznych, proporcjonalnych i odstraszających kar za poważne przestępstwa przeciwko środowisku. Dyrektywę 2005/35/WE zmieniono dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/123/WE 7 , którą wprowadzono sankcje karne za niektóre naruszenia dyrektywy 2005/35/WE, które obecnie wchodzą w zakres stosowania dyrektywy (UE) 2024/1203. W związku z tym przepisy dyrektywy 2005/35/WE, które dodano lub zastąpiono dyrektywą 2009/123/WE, należy uchylić.
(11) Kary administracyjne wprowadzone w ramach transpozycji dyrektywy 2005/35/WE powinny pozostawać bez uszczerbku dla dyrektywy (UE) 2024/1203. Państwa członkowskie powinny zgodnie z prawem krajowym określić zakres egzekwowania prawa administracyjnego i karnego w odniesieniu do przestępstw związanych z zanieczy-
szczeniem pochodzącym ze statków. Niniejsza dyrektywa nie uniemożliwia państwom członkowskim przyjmowania bardziej rygorystycznych środków zgodnie z prawem Unii i prawem międzynarodowym w drodze ustanowienia kar administracyjnych lub sankcji karnych zgodnie z ich prawem krajowym. Stosując prawo krajowe transponujące dyrektywę 2005/35/WE, państwa członkowskie powinny zapewniać, aby nakładanie sankcji karnych i kar administracyjnych było zgodne z zasadami Karty praw podstawowych Unii Europejskiej, w tym z zasadą ne bis in idem, z należytym uwzględnieniem - w stosownych przypadkach - zasady ״zanieczyszczający płaci".
(12) Należy wzmocnić system sankcji przewidziany w dyrektywie 2005/35/WE przez zapewnienie spójnego stosowania kar administracyjnych w całej Unii. Aby wzmocnić odstraszający skutek sankcji nakładanych za przestępstwa związane z zanieczyszczeniem pochodzącym ze statków, kary administracyjne powinny mieć co najmniej formę grzywien nakładanych na przedsiębiorstwo, do którego należy statek, które zostanie pociągnięte do odpowiedzialności. W tym kontekście przedsiębiorstwo, do którego należy dany statek, oznacza właściciela statku lub każdą inną organizację lub osobę, taką jak zarządca lub podmiot czarterujący statek bez załogi, która przejęła od właściciela odpowiedzialność za eksploatację statku, zgodnie z Międzynarodowym kodeksem zarządzania bezpieczną eksploatacją statków i zapobieganiem zanieczyszczaniu (zwanym dalej "kodeksem ISM") 8 , wdrożonym do prawa Unii na mocy rozporządzenia (WE) nr 336/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady 9 . W dyrektywie 2005/35/WE należy uznać, że zarejestrowany właściciel może powierzyć zarządzanie statkiem innemu podmiotowi, który należy pociągnąć do odpowiedzialności w pierwszej kolejności za niewykonanie jego obowiązków wynikających z kodeksu ISM w celu zapewniania uniknięcia szkody dla środowiska lub zapewnienia powierzenia działań wykonywanych na statku wykwalifikowanemu personelowi. Bez uszczerbku dla mających zastosowanie aktów ustawodawczych Unii decyzje dotyczące sankcji, które mają być stosowane, powinny być podejmowane w ramach krajowych systemów administracyjnych i karnych. W odniesieniu do sankcji karnych obowiązki państw członkowskich określono w dyrektywie (UE) 2024/1203. W związku z tym niniejsza dyrektywa dotyczy wyłącznie kar administracyjnych i nie dotyczy postępowań karnych przeciwko osobom fizycznym lub prawnym prowadzonych zgodnie z prawem krajowym.
(13) Uznając, że przestrzeganie przez niektóre państwa członkowskie wymogu dotyczącego kar administracyjnych nie jest możliwe ze względu na krajowe prawo konstytucyjne, państwa członkowskie mogą stosować przepisy niniejszej dyrektywy dotyczące kar administracyjnych w taki sposób, że o zastosowanie sankcji wnosi właściwy organ, a nakłada je właściwy sąd krajowy, przy jednoczesnym zapewnieniu zgodności z wymogiem skuteczności, proporcjonalności i odstraszającego charakteru sankcji. W przypadku zawartych w niniejszej dyrektywie odniesień do kar administracyjnych te państwa członkowskie będą stosować sankcje w rozumieniu ich krajowego systemu prawnego.
(14) W wyniku inspekcji w ramach kontroli przeprowadzanej przez państwo portu na podstawie dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/16/WE 10 , gdy inspekcja taka jest obowiązkowa lub planowana, można wykryć nieprawidłowości i uzyskać informacje. Można również wykryć nieprawidłowości w odniesieniu do odprowadzania odpadów wytwarzanych przez statki lub powiadamiania o nich, zgodnie z wymogami dyrektywy (UE) 2019/883 lub w odniesieniu do niezgodności z kryteriami stosowania systemów oczyszczania gazów spalinowych działających jako metody redukcji emisji określone w załączniku II do dyrektywy (UE) 2016/802 a także można uzyskać w związku z potencjalnym nielegalnym zrzutem ze statku informacje w ramach procedur przewidzianych w dyrektywie 2002/59/WE Parlamentu Europejskiego i Rady 11 , w tym wszelkie dowody lub uzasadnione podejrzenia dotyczące zrzutów olejów lub innych naruszeń konwencji MARPOL 73/78, o których kapitan statku powiadomił państwo członkowskie, lub informacje dotyczące zgłoszonych przez niego zdarzeń lub wypadków, a także wszelkie inne informacje od osób zaangażowanych w eksploatację statku, w tym pilotów.
(15) Podczas inspekcji w ramach kontroli przeprowadzanej przez państwo portu można wykryć nieprawidłowości lub informacje dające podstawę do podejrzenia, że doszło do nielegalnego zrzutu. W takim przypadku może okazać się, że nowa kontrola nie jest konieczna lub wystarczająco skuteczna. Państwo członkowskie może raczej podjąć inne odpowiednie działania, takie jak zatrzymanie statku, wszczęcie postępowania lub podjęcie środków zaradczych.
(16) Krajowe organy administracyjne i sądowe powinny brać pod uwagę wszystkie istotne okoliczności, w tym recydywę w zakresie zanieczyszczenia pochodzącego ze statku, przy określaniu wysokości sankcji nakładanych na zanieczyszczającego. Biorąc pod uwagę zróżnicowany charakter substancji zanieczyszczających objętych dyrektywą 2005/35/WE oraz znaczenie spójnego stosowania sankcji w całej Unii w świetle transgranicznego charakteru regulowanych zachowań, należy wspierać dalsze zbliżanie i skuteczność wysokości sankcji przez wymianę poglądów na temat kryteriów ustalania i stosowania sankcji za zrzuty różnych substancji zanieczyszczających. Aby zapewnić skuteczne stosowanie sankcji oraz osiągnąć cele niniejszej dyrektywy, kluczowe znaczenie ma ułatwienie wymiany doświadczeń i najlepszych praktyk między właściwymi organami krajowymi państw członkowskich. Ponadto na podstawie spostrzeżeń uzyskanych w wyniku takiej wymiany Komisja mogłaby zaproponować bardziej szczegółowe wytyczne, w tym wytyczne dotyczące konkretnych rodzajów substancji zanieczyszczających i problematycznych obszarów wrażliwych.
(17) W przypadku gdy państwo członkowskie podejrzewa, że statek, który dobrowolnie przebywa w jego porcie lub w terminalu przybrzeżnym, dokonał nielegalnego zrzutu, należy przeprowadzić odpowiednią inspekcję w celu ustalenia okoliczności. Aby pomóc państwom członkowskim w wypełnianiu obowiązków wynikających z dyrektywy 2005/35/WE w zakresie inspekcji takich statków, załącznik I do dyrektywy 2005/35/WE zawiera orientacyjny wykaz nieprawidłowości lub informacji, które właściwe organy powinny uwzględniać w poszczególnych przypadkach przy ustalaniu, czy dany statek należy uznać za podejrzany.
(18) Środki towarzyszące w zakresie współpracy oraz obowiązki sprawozdawcze państw członkowskich nie były wystarczające, aby umożliwić pełną analizę tego, czy zanieczyszczający podlegają skutecznym, proporcjonalnym i odstraszającym sankcjom oraz aby udostępnić Komisji odpowiednie dane do celu monitorowania wykonywania dyrektywy 2005/35/WE. W celu zapewnienia skutecznego i spójnego egzekwowania dyrektywy 2005/35/WE, należy ułatwić wymianę informacji, doświadczeń i najlepszych praktyk przez wzmocnioną współpracę, zapewniając jednocześnie udostępnianie Komisji odpowiednich danych w celu umożliwienia właściwego monitorowania wykonywania dyrektywy 2005/35/WE.
(19) Aby polepszyć informacje wymagane do skutecznego wykonywania niniejszej dyrektywy, państwa członkowskie dysponują odpowiednimi mechanizmami sprawozdawczymi, takimi jak sprawozdawczość w ramach regionalnych konwencji morskich i innych porozumień o współpracy regionalnej, takich jak umowa z Bonn, sieć inspektorów i prokuratorów ds. Morza Północnego oraz sieć prokuratorów ds. przestępstw przeciwko środowisku w regionie Morza Bałtyckiego.
(20) Należy rozszerzyć istniejący satelitarny system "CleanSeaNet", służący do powiadamiania organów państw członkowskich o potencjalnych nielegalnych zrzutach, o informacje dotyczące dodatkowych substancji zanieczyszczających objętych zakresem stosowania dyrektywy 2005/35/WE. Informacje dotyczące potencjalnych lub faktycznych zrzutów zgłoszonych przez państwa członkowskie zgodnie z dyrektywą 2005/35/WE oraz innych unijnych baz danych dotyczących bezpieczeństwa na morzu, takich jak unijny system wymiany informacji morskich ustanowiony dyrektywą 2002/59/WE (zwany dalej "SafeSeaNet") oraz baza danych wyników inspekcji ustanowiona dyrektywą 2009/16/WE (zwana dalej "THETIS"), powinny być zintegrowane i rozpowszechniane w przyjaznym dla użytkownika formacie elektronicznym wśród organów krajowych zaangażowanych w łańcuch egzekwowania przepisów w celu ułatwienia im szybkiego reagowania na takie potencjalne nielegalne zrzuty. Takie informacje dotyczące faktycznego lub potencjalnego zrzutu pozostałości pochodzących z systemów oczyszczania gazów spalinowych ze statku powinny być ponadto automatycznie rozpowszechniane, na przykład za pośrednictwem specjalnego modułu THETIS ustanowionego decyzją wykonawczą Komisji (UE) 2015/253 12 (zwanego dalej "THETIS-EU"), aby pomóc państwom członkowskim w działaniach wykonawczych podejmowanych zgodnie z dyrektywą (UE) 2016/802.
(21) Aby zapewnić skuteczne monitorowanie wykonywania niniejszej dyrektywy przez wszystkie państwa członkowskie, każde państwo członkowskie powinno zapewniać cyfrową analizę wszystkich ostrzeżeń o dużej wiarygodności w ciągu 66 miesięcy od dnia wejścia w życie niniejszej dyrektywy zmieniającej. W tym terminie wszystkie państwa członkowskie powinny również wskazać, czy weryfikują te ostrzeżenia o dużej wiarygodności wysyłane co roku przez CleanSeaNet, starając się zweryfikować co najmniej 25 % tych ostrzeżeń. W tym kontekście weryfikacja oznacza wszelkie działania następcze podejmowane przez właściwe organy w związku z ostrzeżeniem wysłanym przez CleanSeaNet w celu ustalenia, czy dane ostrzeżenie odpowiada nielegalnemu zrzutowi. Jeżeli państwo członkowskie nie zweryfikuje ostrzeżenia, powinno podać powody, dla których tego nie zrobiło.
(22) "Ostrzeżenia o dużej wiarygodności" należy rozumieć jako odnoszące się do ostrzeżeń klasy A wysyłanych za pośrednictwem CleanSeaNet dotyczących wykrycia potencjalnych zrzutów substancji zanieczyszczających, zgodnie z załącznikami I i II do konwencji MARPOL 73/78. W odniesieniu do substancji zanieczyszczających wymienionych w innych załącznikach do konwencji MARPOL 73/78, które nie są obecnie monitorowane przez CleanSeaNet, nie można obecnie ustanowić podejścia opartego na poziomie wiarygodności. Komisja, przy wsparciu ze strony Europejskiej Agencji Bezpieczeństwa Morskiego (EMSA), opracuje półautomatyczne kontrole obrazów satelitarnych substancji zanieczyszczających objętych innymi załącznikami do konwencji MARPOL 73/78, aby umożliwić określenie poziomu ich wiarygodności. Działania weryfikacyjne mogłyby obejmować wiele działań podejmowanych przez szereg właściwych organów, takich jak kontrola na miejscu, porównanie wykrywania satelitarnego z dostępnymi na poziomie krajowym danymi pomocniczymi oraz inspekcje w ramach kontroli przeprowadzanej przez państwo portu.
(23) Dostęp do tych informacji pochodzących od właściwych organów należy przyznać organom innych państw członkowskich, które są nimi zainteresowane ze względu na pełnioną rolę państw następnego portu zawinięcia, państw nadbrzeżnych dotkniętych potencjalnym zrzutem lub państw bandery danego statku, w celu ułatwienia skutecznej i terminowej współpracy transgranicznej, zminimalizowania obciążeń administracyjnych związanych z działaniami w zakresie egzekwowania przepisów i ostatecznie skutecznego karania sprawców naruszeń dyrektywy 2005/35/WE. Należy również promować korzystanie z nowych technologii, takich jak drony i techniki wspierania decyzji, takie jak sztuczna inteligencja.
(24) W ramach oceny i przeglądu niniejszej dyrektywy Komisja powinna oceniać wskaźniki weryfikacji stosowane przez państwa członkowskie oraz rozważyć w stosownych przypadkach przedstawienie propozycji wskaźników weryfikacji wyższych, niż przewidziano w niniejszej dyrektywie, w oparciu o postęp technologiczny oraz szczególną sytuację i możliwości państw członkowskich.
(25) Należy przyznać, że w nadbrzeżnych państwach członkowskich występują znacząco zróżnicowane warunki pod względem ich położenia geograficznego, wielkości wód, nad którymi sprawują jurysdykcję, natężenia ruchu morskiego, a także ich zasobów i racjonalnego pod względem kosztów dostępu do istniejących technologii i środków wykrywania, weryfikacji i gromadzenia dowodów dotyczących nielegalnych zrzutów.
(26) Prace podgrupy ds. odpadów ze statków utworzonej w ramach Europejskiego Forum Zrównoważonej Żeglugi i skupiającej szerokie grono ekspertów w zakresie zanieczyszczeń pochodzących ze statków i gospodarowania odpadami ze statków zostały zawieszone w grudniu 2017 r. ze względu na rozpoczęcie negocjacji międzyinstytucjonalnych w sprawie dyrektywy (UE) 2019/883. Ponieważ ta tymczasowa podgrupa dostarczyła Komisji cennych wskazówek i cennej wiedzy specjalistycznej, należy utworzyć podobną grupę ekspertów z mandatem do wymiany doświadczeń w zakresie stosowania niniejszej dyrektywy, aby pomóc państwom członkowskim w budowaniu ich zdolności do wykrywania i weryfikacji przypadków zanieczyszczenia oraz zapewnić skuteczne egzekwowanie dyrektywy 2005/35/WE.
(27) EMSA powinna zapewnić Komisji niezbędne wsparcie w celu zapewniania wykonywania niniejszej dyrektywy.
(28) Państwa członkowskie powinny przekazywać Komisji informacje niezbędne do zapewnienia właściwego monitorowania wykonywania dyrektywy 2005/35/WE. Aby ograniczyć obciążenie administracyjne oraz wesprzeć Komisję w analizie danych przekazywanych przez państwa członkowskie, państwa te powinny zgłaszać takie informacje za pośrednictwem specjalnego elektronicznego narzędzia sprawozdawczego opracowanego przez Komisję. W zakresie, w jakim takie informacje odnoszą się do sankcji nałożonych na osoby fizyczne lub obejmujących te osoby, informacje te należy zanonimizować. W celu zapewnienia, aby informacje zgłaszane zgodnie z dyrektywą 2005/35/WE były porównywalne pod względem rodzaju między państwami członkowskimi i gromadzone na podstawie zharmonizowanego formatu elektronicznego oraz zharmonizowanej procedury zgłaszania, należy powierzyć Komisji uprawnienia wykonawcze. Uprawnienia te powinny być wykonywane zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 182/2011 13 .
(29) Aby wesprzeć państwa członkowskie w rozwijaniu ich zdolności w zakresie skutecznego egzekwowania dyrektywy 2005/35/WE przez krajowe organy administracyjne i sądowe, Komisja, przy wsparciu ze strony EMSA, powinna zapewnić państwom członkowskim wytyczne i szkolenia dotyczące między innymi najlepszych metod i praktyk w zakresie wykrywania, weryfikacji i zbierania dowodów, a także wytyczne dotyczące odpowiednich zmian regulacyjnych w ramach konwencji MARPOL 73/78 oraz dostępnych rozwiązań technologicznych, w tym nowych narzędzi cyfrowych, w celu ułatwienia skutecznych, racjonalnych pod względem kosztów i ukierunkowanych działań w zakresie egzekwowania przepisów.
(30) Aby zwiększyć świadomość społeczną w zakresie zrzutów zanieczyszczenia pochodzącego ze statków oraz poprawić ochronę środowiska, przekazywane przez państwa członkowskie informacje dotyczące stosowania dyrektywy 2005/35/WE powinny być publicznie dostępne w ramach ogólnounijnego przeglądu oraz obejmować informacje wymienione w załączniku II do dyrektywy 2005/35/WE. Dyrektywa 2003/4/WE Parlamentu Europejskiego i Rady 14 ma na celu zagwarantowanie prawa dostępu do informacji dotyczących środowiska w państwach członkowskich zgodnie z Konwencją o dostępie do informacji, udziale społeczeństwa w podejmowaniu decyzji oraz dostępie do sprawiedliwości w sprawach dotyczących środowiska 15 (zwaną także "konwencją z Aarhus"), której Unia jest stroną. Komisja powinna chronić poufność informacji otrzymywanych przez państwa członkowskie, bez uszczerbku dla dyrektywy 2003/4/WE.
(31) Dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1937 16 ustanowiono minimalne normy dotyczące zgłaszania naruszeń prawa Unii, w tym naruszeń dyrektywy 2005/35/WE, oraz ochrony osób zgłaszających takie naruszenia. Państwa członkowskie powinny w szczególności zapewnić załodze objętej zakresem stosowania dyrektywy (UE) 2019/1937, zgłaszającej faktyczne lub potencjalne nielegalne zrzuty, ochronę, wsparcie i pomoc, stosownie do przypadku, przewidziane w tej dyrektywie. W uzupełnieniu do istniejących kanałów dokonywania zgłoszeń zapewnionych na poziomie krajowym zgodnie z dyrektywą (UE) 2019/1937 Komisja powinna udostępnić scentralizowany internetowy zewnętrzny kanał dokonywania zgłoszeń na potrzeby zgłaszania faktycznych lub potencjalnych nielegalnych zrzutów oraz przekazywać takie zgłoszenia zainteresowanym państwom członkowskim, które powinny następnie rozpatrywać te zgłoszenia zgodnie z dyrektywą (UE) 2019/1937, w tym w odniesieniu do potwierdzenia odbioru, odpowiednich informacji zwrotnych i działań następczych. Prawo Unii dotyczące ochrony danych osobowych, w szczególności rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 17 i (UE) 2018/1725 18 , ma zastosowanie w przypadku przetwarzania danych osobowych w kontekście niniejszej dyrektywy. Komisja powinna zapewnić ochronę poufności tożsamości osób dokonujących zgłoszenia, w tym - w razie potrzeby - przez ograniczenie wykonywania niektórych praw do ochrony danych osób, których dotyczy zgłoszenie, takich jak osoby ujęte w zgłoszeniu jako uczestniczące w potencjalnym nielegalnym zrzucie, zgodnie z art. 25 ust. 1 lit. c) i h) oraz art. 25 ust. 2 rozporządzenia (UE) 2018/1725, w zakresie, w jakim i o ile jest to konieczne, aby zapobiec i zaradzić próbom utrudniania dokonywania zgłoszeń lub utrudniania, udaremniania lub spowalniania działań następczych, w szczególności postępowań wyjaśniających, lub próbom ustalenia tożsamości osób dokonujących zgłoszenia. Takie ograniczenia nie powinny naruszać istoty podstawowych praw i wolności oraz powinny stanowić środki niezbędne i proporcjonalne w społeczeństwie demokratycznym do ochrony ważnych celów leżących w ogólnym interesie publicznym Unii lub państwa członkowskiego, w tym ochrony osoby, której dane dotyczą, lub praw i wolności innych osób.
(32) W ramach IMO trwają dyskusje dotyczące nowych kwestii środowiskowych związanych z żeglugą międzynarodową, powodującą zanieczyszczenie morza. Dyskusje te mogą skutkować nowymi przepisami w ramach konwencji MARPOL 73/78, włączając w zakres stosowania tej konwencji inne rodzaje zanieczyszczeń, takie jak morskie odpady z tworzyw sztucznych oraz wycieki granulatu z tworzyw sztucznych. Przyszły przegląd powinien obejmować, w stosownych przypadkach, ocenę możliwości zmiany zakresu stosowania dyrektywy 2005/35/WE z myślą o zapewnieniu spójnego, efektywnego i skutecznego systemu egzekwowania przepisów, a także nakładaniu odstraszających sankcji. W ramach tego przeglądu należy również ocenić sposoby poprawy nadzoru satelitarnego nad zagubionymi kontenerami, mogącymi zawierać substancje szkodliwe. Komisja powinna również rozważyć wzajemne oddziaływanie niniejszej dyrektywy z innymi odpowiednimi aktami ustawodawczymi Unii dotyczącymi zanieczyszczenia mórz, takimi jak dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/56/WE 19 , (UE) 2016/802 oraz (UE) 2024/2881 20 , w tym w zakresie zgłaszania nadmiernego hałasu podwodnego i zanieczyszczenia powietrza, takiego jak sadza, cząstki stałe (PM), tlenek azotu (NOx) i tlenek siarki (SOx), powodujących szkody dla różnorodności biologicznej i żywych zasobów w ekosystemach morskich, a także zagrożenia dla zdrowia ludzkiego i pogorszenie jakości wykorzystania wody morskiej i zrównoważonego wykorzystania towarów i usług morskich, a tym samym utrudniających inną działalność morską, taką jak rybołówstwo, turystyka i rekreacja na obszarach przybrzeżnych.
(33) Państwa członkowskie nieposiadające bezpośredniego dostępu do morza lub nieposiadające portów morskich nie mogą z tych względów geograficznych stosować niektórych przepisów niniejszej dyrektywy. Aby uniknąć nakładania nieproporcjonalnych obciążeń administracyjnych na te państwa członkowskie, nie powinny one być zobowiązane do transpozycji i wykonania niektórych przepisów niniejszej dyrektywy.
(34) Ponieważ cele niniejszej dyrektywy nie mogą zostać osiągnięte w sposób wystarczający przez państwa członkowskie ze względu na transgraniczne szkody, które mogą być spowodowane przez nielegalne zrzuty objęte niniejszą dyrektywą, oraz dostępność skutecznych, proporcjonalnych i odstraszających sankcji w całej Unii za takie zrzuty, natomiast ze względu na rozmiary i skutki proponowanych działań możliwe jest ich lepsze osiągnięcie na poziomie Unii, może ona podjąć działania zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 Traktatu o Unii Europejskiej. Zgodnie z zasadą proporcjonalności określoną w tym artykule, niniejsza dyrektywa nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia tych celów.
(35) Niniejsza dyrektywa nie narusza praw podstawowych i jest zgodna z zasadami uznanymi w szczególności w Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej, w tym z ochroną danych osobowych, prawem do skutecznego środka prawnego i do dostępu do bezstronnego sądu, domniemaniem niewinności i prawem do obrony, zasadami legalności oraz proporcjonalności kar do czynów zabronionych pod groźbą kary oraz zakazem ponownego sądzenia lub karania w postępowaniu karnym za ten sam czyn zabroniony pod groźbą kary. Niniejsza dyrektywa służy zapewnieniu pełnego poszanowania tych praw oraz zasad i powinna być odpowiednio wykonywana.
(36) Zgodnie z art. 42 ust. 1 rozporządzenia (UE) 2018/1725 skonsultowano się z Europejskim Inspektorem Ochrony Danych, który wydał opinię w dniu 25 lipca 2023 r.
(37) Dyrektywę 2005/35/WE należy odpowiednio zmienić,
PRZYJMUJĄ NINIEJSZĄ DYREKTYWĘ:
