PARLAMENT EUROPEJSKI,- uwzględniając swoją decyzję w sprawie absolutorium z wykonania budżetu Wspólnego Przedsięwzięcia na rzecz Czystego Wodoru za rok budżetowy 2022,
- uwzględniając art. 100 Regulaminu i załącznik V do Regulaminu,
- uwzględniając sprawozdanie Komisji Kontroli Budżetowej (A9-0089/2024),
A. mając na uwadze, że Wspólne Przedsięwzięcie na rzecz Czystego Wodoru (zwane dalej "Wspólnym Przedsięwzięciem Clean H2") z siedzibą w Brukseli ustanowiono w listopadzie 2021 r. na okres kończący się 31 grudnia 2031 r. w ramach programu "Horyzont Europa" na mocy rozporządzenia Rady (UE) 2021/2085 1 ; mając na uwadze, że Wspólne Przedsięwzięcie Clean H2 zastąpiło Wspólne Przedsięwzięcie na rzecz Technologii Ogniw Paliwowych i Technologii Wodorowych (zwane dalej "Wspólnym Przedsięwzięciem FCH"), które ustanowiono w maju 2008 r. na okres do 31 grudnia 2017 r. w ramach siódmego ramowego programu badań na mocy rozporządzenia Rady (WE) nr 521/2008 2 i przedłużono w maju 2014 r. na okres do 31 grudnia 2024 r. w ramach programu "Horyzont 2020" na mocy rozporządzenia Rady (UE) nr 559/2014 3 ("Wspólne Przedsięwzięcie FCH 2");
B. mając na uwadze, że Wspólne Przedsięwzięcie Clean H2 jest partnerstwem publiczno-prywatnym działającym w zakresie badań i innowacji w dziedzinie technologii ogniw paliwowych i technologii wodorowych; mając na uwadze, że jego członkami założycielami są Unia, reprezentowana przez Komisję, zrzeszenie branżowe (Hydrogen Europe) oraz zrzeszenie podmiotów badawczych (Hydrogen Europe Research);
C. mając na uwadze, że aby zwiększyć przejrzystość, Wspólne Przedsięwzięcie Clean H2 powinno ujawniać w swoich rocznych sprawozdaniach finansowych istotne informacje dotyczące wkładów członków na poziomie programu; mając na uwadze, że w odniesieniu do każdego programu, w którym uczestniczy, Wspólne Przedsięwzięcie Clean H2 powinno przedstawiać do końca roku w podziale na kategorie członków wszystkie istotne informacje, w tym obowiązujące wartości docelowe dotyczące wkładów ustalone dla danego programu, wysokość otrzymanych wkładów oraz wysokość zobowiązań prawnych w tym zakresie; sugeruje, aby Wspólne Przedsięwzięcie Clean H2 dalej pracowało nad poprawą przejrzystości;
Zarządzanie budżetem i finansami
1. zauważa, że w sprawozdaniu Trybunału Obrachunkowego dotyczącym rocznego sprawozdania finansowego Wspólnego Przedsięwzięcia Clean H2 (zwanego dalej "sprawozdaniem Trybunału") stwierdzono, że roczne sprawozdanie finansowe za 2022 r. rzetelnie przedstawia we wszystkich istotnych aspektach sytuację finansową Wspólnego Przedsięwzięcia Clean H2 na 31 grudnia 2022 r. oraz wyniki transakcji, przepływy pieniężne i zmiany w aktywach netto za zakończony w tym dniu rok budżetowy, zgodnie z jego regulaminem finansowym oraz z zasadami rachunkowości przyjętymi przez księgowego Komisji; na podstawie sprawozdania Trybunału zauważa ponadto, że transakcje leżące u podstaw rozliczeń są legalne i prawidłowe we wszystkich istotnych aspektach;
2. z zadowoleniem przyjmuje rolę Wspólnego Przedsięwzięcia Clean H2 we wspieraniu działań w zakresie badań naukowych i innowacji w dziedzinie technologii wodorowych w Europie;
3. zauważa, że dostępny budżet na rok 2022 r. 4 w środkach na zobowiązania 5 wyniósł 314,3 mln EUR (w porównaniu do 15,8 mln EUR w 2021 r.), z czego 305,8 mln EUR na działania operacyjne i 8 mln EUR na wydatki administracyjne, a w środkach na płatności 6 wyniósł 118,3 mln EUR (w porównaniu do 56,2 mln EUR w 2021 r.), z czego 109,7 mln EUR na działalność operacyjną i 8,1 mln EUR na wydatki administracyjne;
4. zauważa, że zmiany w wysokości budżetu Wspólnego Przedsięwzięcia Clean H2 wynikają w dużej mierze z tego, na jakim etapie wdrażania są w danym roku wieloletnie programy w dziedzinie badań naukowych i innowacji; zauważa, że w 2022 r. Wspólne Przedsięwzięcie Clean H2 rozpoczęło realizację programu "Horyzont Europa" i że w związku z tym budżet na 2022 r. obejmuje budżet na zobowiązania na potrzeby pierwszych zaproszeń do składania wniosków w ramach programu "Horyzont Europa" zaplanowanych na 2022 r. oraz budżet na płatności z tytułu powiązanych płatności zaliczkowych;
5. zauważa, że jak stwierdza Trybunał Obrachunkowy (zwany dalej "Trybunałem"), informacje na temat wkładu członków na poziomie programu są niewystarczające; z zadowoleniem przyjmuje zobowiązanie Wspólnego Przedsięwzięcia Clean H2 do zajęcia się tą kwestią;
6. zauważa, że w sprawozdaniu finansowym Wspólnego Przedsięwzięcia Clean H2 za 2022 r. występują znaczne różnice, jeśli chodzi o kwoty wkładów uznanych w przypadku poszczególnych kategorii członków (UE, członkowie prywatni); zauważa, że różnice te wynikają z faktu, że wkłady pieniężne wnoszone przez Unię są zatwierdzane i uznawane w momencie wypłacenia środków Wspólnemu Przedsięwzięciu Clean H2 na początku wdrażania projektu, natomiast wkłady rzeczowe uczestników są uznawane dopiero po zatwierdzeniu kosztów poniesionych i zgłoszonych w ramach realizacji projektu;
7. wzywa Wspólne Przedsięwzięcie Clean H2 do wyeliminowania rozbieżności między uznaną kwotą wkładów pieniężnych a kwotą wkładów rzeczowych przez dostarczanie informacji na temat zobowiązań prawnych członków Wspólnego Przedsięwzięcia Clean H2 na koniec roku w odniesieniu do podpisanych umów o udzielenie dotacji i udzielonych zamówień;
8. z zadowoleniem przyjmuje, że jeśli chodzi o realizację siódmego ramowego programu badań, Wspólne Przedsięwzięcie Clean H2 osiągnęło docelowe wkłady członków;
9. zauważa, że według stanu na koniec 2022 r. Wspólne Przedsięwzięcie Clean H2 zaciągnęło zobowiązania w wysokości 425,8 mln EUR na poczet podpisanych umów o udzielenie dotacji w ramach siódmego ramowego programu badań; tym samym wykorzystało ono 95 % maksymalnej kwoty wkładu UE na rzecz działalności operacyjnej w wysokości 450 mln EUR; stwierdza, że około 3 mln EUR z tej kwoty objętej zobowiązaniami (tj. 0,7 %) pozostaje do wypłaty w 2023 r. w momencie zamknięcia ostatniego projektu z siódmego ramowego programu badań będącego w toku; zauważa ponadto, że na koniec 2022 r. członkowie prywatni zobowiązali się przekazać wkłady rzeczowe na poziomie minimalnej wartości docelowej w kwocie 450 mln EUR, która została w pełni zatwierdzona przez Wspólne Przedsięwzięcie Clean H2;
10. zauważa, że w odniesieniu do programu "Horyzont 2020" niski poziom zatwierdzonych wkładów rzeczowych członków prywatnych na działania operacyjne wynoszący 51,7 mln EUR (w 2021 r. 38,6 mln EUR) wynika z faktu, że Wspólne Przedsięwzięcie Clean H2 certyfikuje je później, kiedy dokonywane są płatności końcowe za projekty w ramach programu "Horyzont 2020" i zapada termin wymagalności zaświadczeń o sprawozdaniach finansowych;
11. na podstawie sprawozdania Trybunału zauważa, że zobowiązania prawne członków kształtują się na poziomie docelowych wkładów;
12. zauważa, że jeśli chodzi o osiągnięcia Wspólnego Przedsięwzięcia Clean H2 w ramach programu "Horyzont 2020" pod względem podpisanych umów i kontraktów w sprawie dotacji, na koniec 2022 r. Wspólne Przedsięwzięcie Clean H2 w pełni wykorzystało maksymalny wkład operacyjny Unii w wysokości 646 mln EUR na podpisane umowy o dotację i kontrakty w ramach tego programu; wskazuje ponadto, że z tej kwoty zaciągniętych zobowiązań do wypłaty w nadchodzących latach pozostaje ok. 88,5 mln EUR (tj. 13,7 %) na projekty i zamówienia, które nie zostały jeszcze ukończone;
13. stwierdza ponadto, że członkowie prywatni zobowiązali się przekazać wkłady rzeczowe z tytułu działalności operacyjnej Wspólnego Przedsięwzięcia Clean H2 na poziomie 190,5 mln EUR oraz wkłady rzeczowe z tytułu działalności dodatkowej na poziomie 1,039 mld EUR, co odpowiada 340,6 % minimalnej wartości docelowej w wysokości 361 mln EUR; zauważa, że powyższe kwoty objęte zobowiązaniami zostały w całości zgłoszone na koniec 2022 r.;
14. zauważa, że jeśli chodzi o działania w ramach programu "Horyzont 2020", Wspólne Przedsięwzięcie Clean H2 nie uzyskało żadnych nowych środków na zobowiązania z tytułu działalności operacyjnej, ponieważ ostatnie ogłoszone przez nie zaproszenie do składania wniosków zamknięto z końcem 2020 r.;
15. na podstawie sprawozdania Trybunału zauważa, że wykonanie płatności operacyjnych z budżetu na 2022 r. na działania w ramach programu "Horyzont 2020" spadło (81 % w 2022 r. w porównaniu z 88 % w 2021 r.), co wynikało z rosnących kosztów i problemów z dostawami, z jakimi borykali się beneficjenci w związku z kryzysem spowodowanym pandemią COVID-19 i wojną napastniczą w Ukrainie, w związku z czym czas trwania większości projektów w ramach programu "Horyzont 2020" musiał zostać przedłużony, a płatności końcowe przesunięte na 2023 r.;
16. zauważa, że w odniesieniu do programu "Horyzont Europa" w 2022 r. Komisja przekazała wkłady pieniężne w wysokości 80 mln EUR, z czego Wspólne Przedsięwzięcie Clean H2 wykorzystało 47 mln EUR (tj. 59 %) na płatności zaliczkowe związane z pierwszymi umowami o udzielenie dotacji zawartymi w ramach programu "Horyzont Europa";
17. zauważa, że Wspólne Przedsięwzięcie Clean H2 ogłosiło pierwsze zaproszenie do składania wniosków dotyczących wodoru w ramach programu "Horyzont Europa" o łącznej wartości 300 mln EUR; zauważa, że etap oceny w ramach naboru w 2022 r. zakończył się wycofaniem czterech tematów, dla których nie złożono odpowiednich wniosków 7 ; zauważa, że Wspólne Przedsięwzięcie Clean H2 przeniosło niewykorzystany budżet na płatności w wysokości 33 mln EUR na 2023 r. z przeznaczeniem na płatności zaliczkowe związane z nowymi umowami o udzielenie dotacji, które miały zostać podpisane na początku 2023 r.;
18. na podstawie sprawozdania Trybunału zauważa, że na koniec 2022 r. wskaźniki wykonania budżetu administracyjnego (tytuł 2) były niskie i wynosiły 62 % w przypadku środków na zobowiązania i 51 % w przypadku środków na płatności; zauważa, że jak wyjaśniło Wspólne Przedsięwzięcie Clean H2, ten niski poziom wykonania budżetu administracyjnego był spowodowany zawieszeniem płatności w związku z organizacją Tygodnia Wodoru, przełożonym zamówieniem na remont budynku biurowego oraz opóźnionym zawarciem ważnej umowy ramowej o świadczenie usług;
Zamówienia i personel
19. na podstawie skonsolidowanego rocznego sprawozdania z działalności zauważa, że w 2022 r., zgodnie z praktyką Wspólnego Przedsięwzięcia Clean H2 z poprzednich lat, zarządzanie przetargami i umowami uwzględniło mię- dzyinstytucjonalne procedury udzielania zamówień wszczynane przez Komisję lub inne organy UE oraz wynikające z nich wieloletnie umowy ramowe; zauważa również, że Wspólne Przedsięwzięcie Clean H2 współpracuje z innymi wspólnymi przedsięwzięciami w kwestii zapotrzebowania na przetargi, by odciążyć administrację;
20. zauważa, że Wspólne Przedsięwzięcie Clean H2 intensywnie korzystało z modułów eTendering, eNotices i eSubmission oraz rozpoczęło proces integracji narzędzia do zarządzania zamówieniami publicznymi (PPMT), które zacznie działać w 2023 r.;
21. zauważa, że zespół pracowników etatowych Wspólnego Przedsięwzięcia Clean H2 zajmuje 29 stanowisk (27 pracowników zatrudnionych na czas określony i 2 pracowników kontraktowych); zauważa ponadto, że zasoby kadrowe obejmują dwóch oddelegowanych ekspertów krajowych;
22. zauważa, na podstawie skonsolidowanego rocznego sprawozdania z działalności za rok 2022, że cyfrowe stanowisko pracy każdego pracownika jest stale unowocześniane: pracownikom Wspólnego Przedsięwzięcia Clean H2 zapewniono odpowiedni dostęp do pełnego zestawu aplikacji Komisji do zarządzania dotacjami; wymiana sprzętu komputerowego odbyła się zgodnie z planem wraz z niezbędnym odnowieniem licencji na podstawowe aplikacje, takie jak Slido, Webex, Business Object, Adobe czy telefonia komórkowa, co zapewniło każdemu pracownikowi większą elastyczność w ramach nowego schematu pracy zdalnej;
23. zauważa, że zgodnie z regulaminem pracowniczym urzędników Unii Europejskiej i warunkami zatrudnienia innych pracowników Unii Europejskiej określonymi w rozporządzeniu Rady (EWG, Euratom, EWWiS) nr 259/68 8 oraz z wytycznymi Wspólnego Przedsięwzięcia Clean H2, komitet pracowniczy powinien wyznaczyć co najmniej jednego członka komisji rekrutacyjnej przeprowadzającej nabór zewnętrzny; zauważa, że jak stwierdził Trybunał, w komisji rekrutacyjnej na potrzeby skontrolowanej procedury rekrutacyjnej nie znalazł się członek wyznaczony przez komitet pracowniczy, ponieważ Wspólne Przedsięwzięcie Clean H2 nie mogło utworzyć komitetu pracowniczego z powodu braku zainteresowania wśród pracowników, których kilkakrotnie proszono o wyrażenie zainteresowania;
Systemy zarządzania i kontroli
24. zauważa, że w przypadku wydatków z siódmego ramowego programu badań Wspólne Przedsięwzięcie Clean H2 przeprowadziło audyty ex post, podczas gdy Wspólna Służba Audytu Dyrekcji Generalnej Komisji ds. Badań Naukowych i Innowacji była odpowiedzialna za audyty ex post wydatków z programów "Horyzont 2020" i "Horyzont Europa"; zauważa ponadto, że w przypadku końcowych wydatków z siódmego ramowego programu badań poniesionych w 2022 r. Wspólne Przedsięwzięcie Clean H2 nie przeprowadziło kontroli ex post ze względu na nieznaczne kwoty i w związku z tym opublikowało jako ostateczne poziomy błędu dla wydatków w ramach siódmego ramowego programu badań reprezentatywny poziom błędu w wysokości 2,0 % i poziom błędu rezydualnego w wysokości 1,1 %, które osiągnęło na koniec 2021 r.;
25. zauważa, że Wspólne Przedsięwzięcie Clean H2 poinformowało o reprezentatywnym poziomie błędu wynoszącym 2,9 % i poziomie błędu rezydualnego sięgającym 0,9 % 9 w wydatkach z programu "Horyzont 2020" (rozliczenia i płatności końcowe); zauważa ponadto, że jeśli chodzi o program "Horyzont Europa", nie przeprowadzono dotychczas audytów ex post, ponieważ pierwsze płatności okresowe są planowane dopiero na 2024 r.;
26. zauważa, że w ramach oceny mechanizmów kontroli mających zastosowanie do płatności z tytułu działalności operacyjnej Wspólnego Przedsięwzięcia Clean H2 Trybunał zbadał losowo dobraną próbę płatności z programu "Horyzont 2020" dokonanych w 2022 r. na poziomie beneficjentów końcowych 10 ; zauważa, że w jednej sprawie Trybunał wykrył i skwantyfikował poważny błąd wynikający z kosztów kadrowych, ponieważ beneficjent zadeklarował godziny przepracowane w okresach urlopowych i uwzględnił w zadeklarowanych kosztach niekwalifikowalne koszty dodatkowego wynagrodzenia, a w innej sprawie Trybunał wykrył i skwantyfikował poważny błąd wynikający z zadeklarowanych kosztów sprzętu, z którego beneficjent nie korzystał w okresie sprawozdawczym, oraz z nieprawidłowo obliczonych kosztów kadrowych;
27. z zadowoleniem stwierdza, że na koniec 2022 r. Wspólne Przedsięwzięcie Clean H2 opracowało i wdrożyło całościowe podejście do kontroli ex ante oparte na analizie ryzyka zgodnie z wytycznymi Wspólnej Służby Audytu Komisji, z uwzględnieniem ryzyka szczególnego Wspólnego Przedsięwzięcia Clean H2; zauważa, że w tym celu Wspólne Przedsięwzięcie Clean H2 określiło najistotniejsze kryteria ryzyka i na ich podstawie opracowało podejście do monitorowania oparte na analizie ryzyka;
28. zauważa, że podejście to umożliwiło Wspólnemu Przedsięwzięciu Clean H2 ocenę poziomu ryzyka dla każdego projektu i każdego beneficjenta na głównych etapach realizacji projektu, takich jak przygotowanie umowy o udzielenie dotacji, aktualizacja umowy o udzielenie dotacji, sporządzanie sprawozdań i płatność; zauważa, że w tej kwestii Wspólne Przedsięwzięcie Clean H2 opracowało również wewnętrzne wytyczne oraz przeszkoliło swoich pracowników i przygotowało dla nich wytyczne dotyczące właściwego stosowania i spójnego wdrażania podejścia;
29. z zadowoleniem stwierdza, że Wspólne Przedsięwzięcie Clean H2 opracowało podejście do kontroli ex post oparte na analizie ryzyka, aby zmniejszyć poziom błędu dzięki wzmocnieniu efektu korygującego w toku audytów ex post;
30. na podstawie sprawozdania Trybunału zauważa, że Wspólne Przedsięwzięcie Clean H2 opracowało dostosowane do potrzeb podejście oparte na ryzyku, aby zwiększyć pewność, jaką uzyskuje na podstawie kontroli ex ante i audytów ex post: na początku 2022 r. Wspólne Przedsięwzięcie Clean H2 przeanalizowało całą populację beneficjentów programu "Horyzont 2020" i zidentyfikowało beneficjentów obarczonych najwyższym ryzykiem, by objąć ich audytami ex post opartymi na analizie ryzyka; zauważa, że za beneficjentów obarczonych najwyższym ryzykiem uznano wszystkich głównych beneficjentów, którzy otrzymali kwotę wkładu Wspólnego Przedsięwzięcia Clean H2 przekraczającą 1 mln EUR (w odniesieniu do wszystkich projektów realizowanych przez Wspólne Przedsięwzięcie Clean H2 w ramach programu "Horyzont 2020") i nigdy nie zostali objęci kontrolą ex post, a także beneficjentów mających profil ryzyka odpowiadający małym i średnim przedsiębiorstwom lub nowym podmiotom;
31. zauważa, że pozostałych głównych beneficjentów poproszono o wypełnienie krótkiego kwestionariusza samooceny, który koncentrował się na błędach, jakie najczęściej wykrywano w toku wcześniejszych audytów ex post, takich jak złożoność wybranej metody rozliczania kosztów personelu, wysoki udział podwykonawstwa, zakup aktywów, dostawy wewnętrzne, metoda ujmowania kosztów oraz wdrożenie wyników wcześniejszych audytów ex post; zauważa, że na podstawie ich odpowiedzi Wspólne Przedsięwzięcie Clean H2 zidentyfikowało głównych beneficjentów o wysokim ryzyku związanym z kontrolą ex ante i zorganizowało z nimi seminaria internetowe dotyczące finansów, koncentrując się na kluczowych cechach prawidłowej deklaracji kosztów zawierającej istotne pozycje kosztów; zauważa ponadto, że wyniki webinariów zostały wykorzystane przez urzędników ds. projektów i ds. finansów Wspólnego Przedsięwzięcia Clean H2 do poprawy skuteczności kontroli ex ante deklaracji kosztów, które mieli złożyć ci główni beneficjenci w kolejnym okresie (etap płatności);
32. docenia fakt, że w ramach Wspólnego Przedsięwzięcia Clean H2 opracowano podejście do kontroli ex post oparte na analizie ryzyka, aby zmniejszyć poziom błędu dzięki lepszemu ukierunkowaniu próby w celu wykrycia najbardziej podatnych na błędy beneficjentów, a tym samym wzmocnienia efektu korygującego w toku audytów ex post; uważa to za istotną pozytywną zmianę w podejściu do kontroli ex post, ponieważ ramy kontroli wewnętrznej Komisji dotyczące dotacji z programu "Horyzont Europa" nie pozwalają na ustalenie konkretnych reprezentatywnych prób Wspólnego Przedsięwzięcia, a w konsekwencji na obliczenie konkretnych reprezentatywnych i rezydualnych poziomów błędu dla wspólnych przedsięwzięć;
33. zauważa, że Trybunał stwierdził, iż wspólne przedsięwzięcia stosujące właściwie opracowane podejście kontrolne ex post oparte na analizie ryzyka zgłosiły poziom błędu rezydualnego poniżej średniej obliczonej dla wspólnych przedsięwzięć niestosujących takiego podejścia, dzięki temu, że systematycznie wykrywały beneficjentów obarczonych najwyższym ryzykiem i obejmowały ich audytem;
Monitorowanie działań podjętych w związku z uwagami z ubiegłych lat
34. zauważa, że uwagi zawarte w specjalnych sprawozdaniach rocznych dotyczących Wspólnego Przedsięwzięcia Clean H2 są w rzeczywistości zaleceniami Trybunału bez sprecyzowanego terminu; zauważa, że Trybunał co roku kontroluje działania podjęte w związku z tymi uwagami, oceniając ich status jako "otwarty" lub "zamknięty";
35. zauważa, że w 2022 r. Wspólne Przedsięwzięcie Clean H2 podjęło działania naprawcze w odniesieniu do wszystkich uwag Trybunału z poprzednich lat, wobec czego uwagi te zostały zamknięte.
